EU-landen gaan inkoop energie op elkaar afstemmen
De EU-landen gaan de inkoop van hun energie op elkaar afstemmen. De Europese Commissie krijgt het recht contracten met gasleveranciers vooraf te beoordelen om te voorkomen dat concurrentieregels worden geschonden of lidstaten door dubieuze leveranciers (Rusland) tegen elkaar worden uitgespeeld.
De 28 Europese regeringsleiders zetten donderdagavond unaniem deze stap op weg naar een Energie Unie. Daar zijn stevige onderhandelingen aan vooraf gegaan, vanwege de grote financiële en strategische belangen van de afzonderlijke lidstaten. De uitwerking van de plannen in wetsvoorstellen zal komende tijd eveneens het toneel zijn van harde politieke strijd.
Afhankelijkheid
Europa importeert ruim de helft van zijn energie, goed voor 400 miljard euro per jaar. De afhankelijkheid van Russisch gas werd voelbaar toen Gazprom verschillende winters achter elkaar de gaskraan dichtdraaide vanwege een conflict met Oekraïne. De annexatie van de Krim en de Russische steun voor de separatisten in Oost-Oekraïne, maakt eveneens dat de lidstaten hun energie-import willen verminderen en spreiden.
De energievoorziening is een nationale bevoegdheid. De animo om die deels naar Brussel over te hevelen - na de munt en het banktoezicht - is gering. In hun slotverklaring benadrukken de regeringsleiders dat de energiemix (welke energiesoorten een land gebruikt) een zaak van de lidstaten blijft. De door de Europese Commissie gevraagde gezamenlijke inkoop van energie, is teruggebracht tot onderzoek naar de mogelijkheden hiervoor.
Meningen verschillen
Premier Rutte en zijn EU-collega's gaan wel akkoord met meer openheid over af te sluiten gascontracten, zowel van private bedrijven als overheden. Dat moet een eind maken aan praktijken dat een leverancier (Gazprom) de afnemer verbiedt gas door te verkopen of boetes oplegt als niet al het bestelde gas wordt afgenomen. Dergelijke bepalingen staan haaks op de afspraak tussen de EU-landen elkaars energietekorten op te vangen. Ook wil de Commissie voorkomen dat EU-landen door Gazprom verplicht worden Russische pijpleidingen en technologie te gebruiken.
Ondanks het akkoord op hoofdlijnen, blijven de lidstaten van mening verschillen. Grotere landen kunnen een lagere prijs bij energieproducenten afdwingen en willen dat voordeel niet opgeven. Nederland en Duitsland vinden dat private afnemers hun contracten geheim mogen houden. Landen zonder eigen energiebronnen (Baltische staten, Italië) zijn juist voor een Europees energiebeleid.
