'Economische pijn wint vaak van mooie natuur'

'In 1972 werd er een mestprobleem geconstateerd. Vermenigvuldig de vervuilingscijfers uit die tijd met vier en zie daar: de huidige stand van zaken. Veel dagvlinders, 90 procent van de libellen, planten zoals het vingerhoedskruid of de orchidee, en paddestoelen als de cantharel, zijn nagenoeg verdwenen. Hele biotopen zijn door het mestprobleem veranderd. Brinkhorst wil het probleem terugdringen en dat juichen wij toe, maar het moet veel ingrijpender dan hij nu voorstelt.

'Het derde Natuur- en milieubeleidsplan wil de ammoniakuitstoot terugdringen tot 53 duizend ton per jaar. Op het lijstje van Brinkhorst is de reductie veel lager: tot 128 duizend ton. Nu is dat - schrik niet - 170 duizend ton per jaar. Dat kan dus echt niet. En dit is nog maar één voorbeeld.'

- Brinkhorst is de eerste die echt maatregelen invoert. De milieubeweging lobbyt al zeker 25 jaar. Waarom staat het probleem nu pas echt hoog op de agenda?

'De boerenlobby is verschrikkelijk sterk en soms ook agressief. En vergeet niet dat veel landbouwministers uit de boerenstand kwamen. Brinkhorst heeft lange tijd in de Europese politiek gezeten en dat is te merken aan zijn beleid. In Europa staat het milieu hoog op de agenda en daardoor krijgen wij nu meer ruimte en gehoor voor onze opvattingen. Daarnaast vechten wij natuurlijk tegen financiële cijfers: het terugdringen van het mestprobleem kost geld, en economische pijn wint het vaak van mooie natuur, dat zie je aan de korenwolf en dat zag je aan de knoflookpad.'

- Uw onderzoek heet 'Mestbeleid waarmee de natuur kan leven'. Wat zijn de conclusies?

'Wij hebben op basis van literatuuronderzoek gekeken naar wat de natuur aan overbemesting kan incasseren. Er zijn veel maatregelen nodig, heel veel. En die zijn ook haalbaar. Er moet een begin worden gemaakt bij de veevoeder industrie: als we minder mineralen in het voer stoppen, komen er ook minder mineralen in de mest terecht. Verder kun je met stalsystemen veel doen. Er zijn al ammoniak-arme stallen met een gesloten systeem waarbij de lucht wordt gezuiverd voordat die naar buiten kan. Maar het belangrijkst is een veel drastischere reductie van de veestapel. Ik vrees dat die met eenderde tot de helft moet krimpen, wil dat echt positieve effecten op onze natuur hebben. En daar verzetten de boeren zich natuurlijk heftig tegen.'

- U zegt dat u wilt gaan praten met de landbouworganisatie LTO, maar iedereen weet dat u met elkaar in de clinch ligt. Verwacht u veel van gesprekken met de agrarische sector over het mestbeleid?

'De voorzitter van de LTO heeft ons een boze brief over bestrijdingsmiddelen gestuurd, en daar hebben wij boos op gereageerd. Maar wij houden de deur open voor overleg. Over het mestdossier maken we veel minder ruzie, daarover kunnen we nog met elkaar praten. In ieder geval zullen wíj de belemmering niet zijn.'

- Wat is uw grootste wens?

'Meer en betere samenwerking. Als het ons waard is dat we met z'n allen in een aantrekkelijk gebied kunnen blijven fietsen, moeten we daar wat voor overhebben. Boeren zouden op economisch terrein meer aan recreatie kunnen doen en consumenten zijn - zo blijkt uit onderzoek - best bereid wat meer voor dier- en milieuvriendelijke productie te betalen. Maar het beleid moet dat stimuleren. Want wat je nu ziet is toch van de gekke: biologische boeren exporteren hun producten en de Nederlandse supermarkten kunnen het spul niet aangesleept krijgen. Daar moet het beleid zich ook op focussen: die vicieuze cirkel moeten we doorbreken. Dan heb je een begin.'