'Economie betekent altijd een beslag op het milieu'

Van onze verslaggeefster

BAARN

Het is net als met natuurwetten, zegt Lyclema. 'Dat de mens sterfelijk is en dat één en één twee is, wordt als algemeen geldig aanvaard. Zo is er ook een wet die zegt dat materie onvernietigbaar is. Worden er kolen verbrand, dan gaat geen koolstof, zuurstof of waterstof verloren. Alleen verandert de chemische vorm. Koolstof wordt omgezet in kooldioxide dat in de atmosfeer terechtkomt. Het is er nog wel, maar niet meer geschikt om arbeid mee te verrichten. Sterker nog, het is milieuverontreiniging geworden.'

Zo betekent economische groei altijd een beslag op ecologische grondstoffen als energie, water en lucht. Hoe zuinig het gebruik ook mag zijn, men zal volgens de Wageningse hoogleraar altijd op deze grondstoffen een beroep moeten doen en daarmee neemt dus ook verontreiniging toe. Geen enkel proces dat ten grondslag ligt aan de huidige economie (productie, transport, consumptie, afvalverwerking) is duurzaam, concludeert Lyclema.

Het antwoord op de vraag wat de natuur economisch waard is, wordt met de dag actueler. Natuur wordt immers schaarser, stelde inleider H. van Zon, directeur-generaal van het ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij. Toch is bos nog steeds goedkope grond in Nederland. Volgens hem moeten de functies van de natuur nadrukkelijker naar buiten gebracht worden. Als bij een groot publiek duidelijk is dat bossen belangrijk zijn voor de gezondheid, de houtopbrengst, de recreatie, schone lucht en opslag van kooldioxide zal een hogere prijs gemakkelijker bedongen kunnen worden.

Van Zon pleitte voor een heffing op natuur. Voor milieu geldt de energieheffing, voor natuur zou ook een heffing kunnen worden ingevoerd. Al twintig jaar wordt gezocht naar een mogelijkheid om vervuiling in het Bruto Nationaal Product op te nemen. In Nederland komt die prijs tot uitdrukking in uitgaven voor waterzuivering, opruimen van gifbelten, weren van geluid, filteren van vuile lucht, het verbranden en recyclen van afval en het beheren van landschap. In totaal ongeveer 9 miljard gulden per jaar.

De komende jaren wil men greep krijgen op de vraag wat ecosystemen economisch waard zijn. De Groot van het Centrum voor Milieu- en Klimaatstudies van de universiteit Wageningen heeft meegewerkt aan een internationaal onderzoek waarbij de geldwaarde van de aardse natuur op bijna 33 miljard dollar werd vastgesteld, bijna twee keer zoveel als het Wereld Bruto Product.

De waarde werd gebaseerd op de functies van de natuur. Zo werd bepaald dat ecosystemen erosie voorkomen, het klimaat reguleren en dienen als opvang van water. Deze zogeheten regulerende werking van moerassen en bossen vertegenwoordigt 80 procent van de waarde van de aardse natuur. Daarnaast biedt natuur ook voedsel, medicijnen, bouwmateriaal en energie. Omgerekend komen de internationale onderzoekers op bijvoorbeeld zesduizend dollar voor een hectare moeras in de VS en 657 dollar voor een hectare tropisch regenwoud in de Filipijnen.