Dure olie rem op groei economie

Dit blijkt uit de Macro-Economische Verkenningen die met Prinsjesdag worden gepubliceerd. In augustus rekende het CPB nog op een economische groei van 2,25 procent.

Analisten zetten grote vraagtekens bij een olieprijs van 50 dollar in 2006. Op dit moment noteert een vat olie op de termijnmarkt in Londen iets onder de 64 dollar. De meeste analisten denken dat de stijging van de olieprijs zijn hoogste punt nog lang niet heeft bereikt.

De almaar toenemende vraag uit China en de VS, gecombineerd met een stokkende aanvoer als gevolg van de productieproblemen in de Golf van Mexico, zal olie in de komende maanden alleen maar duurder maken. De zakenbank Goldman Sachs denkt dat de koers van een vat olie nog dit jaar door de grens van 100 dollar zal breken.

Dat zal niet zonder gevolgen blijven voor de Nederlandse economie. Eerder deze week zei minister De Geus van Sociale Zaken dat hij ‘bezorgd’ is over de hogere energieprijzen. Nederlanders zien hun lasten stijgen, omdat hun energierekening hoger uitvalt en ze aan de pomp meer moeten betalen. Deze week meldde de energie-aanbieder United Consumers dat de energierekening volgend jaar minimaal 300 euro per huishouden hoger zal uitvallen. Gas en elektra nemen nu 5 procent van de uitgaven van een gemiddeld huishouden voor hun rekening.

De overheid, als grootaandeelhouder van de Gasunie, profiteert evenwel van de dure olie. De gasprijs is – met een vertraging – gekoppeld aan de olieprijs. Door een stijging van de olieprijs nemen ook de inkomsten van de overheid toe. Maar voor de economie als geheel is een hogere olieprijs ongunstig.

Ook de inflatie zal bij een hogere olieprijs worden opgejaagd. Bij een prijs van 50 dollar per vat zal de geldontwaarding op 1 procent uitkomen, verwacht het Planbureau. Maar bij een olieprijs van 65 dollar per vat zal de inflatie twee keer zo hoog uitkomen, is de verwachting. En dat heeft evenredige gevolgen voor de koopkracht van de burger.

In politiek Den Haag gaan steeds meer stemmen op om de hogere energielasten voor de burgers te compenseren. De oppositiepartij PvdA pleit bij monde van het Kamerlid Ferd Crone voor het verhogen van de heffingskorting op de energierekening. De grote regeringspartijen VVD en CDA willen nog niet ingaan op de vraag of de burgers moeten worden gecompenseerd. Bert Bakker van de derde regeringspartij D66 vindt dat de burgers moeten worden gecompenseerd als de olieprijs volgend jaar boven de 50 euro blijft.

De 2,5 procent groei die het CPB ondanks de dure olie voorspelt, is deels te danken aan de lastenvelichting die het kabinet heeft aangekondigd. De regering werd het in augustus eens over een pakket maatregelen dat de totale lasten met 1,5 miljard euro zal verlagen. De uitgaven van de huishoudens zullen niet met 3,25 procent dalen, maar met 2,25 procent. Bij die voorspellingen is het CPB echter uitgegaan van een gemiddelde olieprijs van 50 dollar in 2006.