DNB: 'Bedrijven gunnen werknemer nog minder dan gedacht'

Dit blijkt uit een nieuwe berekening van De Nederlandsche Bank naar de zogenoemde arbeidsinkomensquote, het deel van het bbp dat naar de factor arbeid gaat. Dit betekent dat er meer ruimte is voor loonsverhogingen, zoals president Knot van De Nederlandsche Bank al enige tijd bepleit. Als bedrijven de lonen verhogen krijgen de werknemers meer koopkracht hetgeen goed is voor de economie.

Koopkrachtverbetering

'Voor grote bedrijven en vermogenden is de crisis al lang voorbij. Nu is het tijd voor koopkracht en echte banen voor de mensen die het werk doen', zegt Gijs van Dijk, vicevoorzitter van de FNV, de grootste vakbond van het land. De FNV en ook de vakcentrale CNV grijpen de nieuwe berekening van De Nederlandsche Bank aan voor het roepen om koopkrachtverbetering van werknemers.

De Nederlandsche Bank heeft zelf de berekening bijgesteld. Reden is dat door de groei van het aantal zzp'ers de oude berekeningsmethode niet meer volstond. Daarbij werd er vanuit gegaan dat zzp'ers precies hetzelfde verdienen als mensen in loondienst. In werkelijkheid blijft het inkomen van de zzp'ers juist achter.

Tekst gaat verder onder grafiek.

ZZP'ers

Het probleem is dat er alleen een berekening is gemaakt op nationaal niveau. In Nederland doen sommige sectoren - vooral die gericht zijn op de export - het heel goed en zouden die bedrijven ook gemakkelijk meer loon kunnen betalen. Maar er zijn ook sectoren, bijvoorbeeld de detailhandel, die het heel erg moeilijk hebben. De Nederlandsche Bank werkt nu aan een methode op de arbeidsinkomensquote ook per sector uit te kunnen splitsen.

De vakbonden FNV en CNV spreken van onderbetaling van met name zzp'ers. Volgens de FNV pikken de werkgevers de fiscale voordelen van de zzp'ers in door die te verwerken in een lager uurloon. 'Op deze wijze is het een vorm van regelrechte loonkostensubsidie en staatsteun', aldus de FNV. Ook het CNV wil een gelijker speelveld voor mensen in loondienst en zzp'ers.

Productiviteit toegenomen

Eind vorig jaar stelde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) al dat de gemiddelde beloning van werknemers sinds 2009 is gedaald, terwijl de productiviteit is toegenomen. Werknemers krijgen een kleiner deel van de groeiende nationale koek. Sinds 2009 is de productiviteit per jaar met 0,8 procent gestegen, terwijl de beloning daalde met 0,1 procent per jaar. Ook het CBS zocht de oorzaak in de toenemende flexibilisering.

Begin jaren tachtig bereikte de arbeidsinkomensquote nog een record van 87,5 procent. Als gevolg van de loonmatiging na het akkoord van Wassenaar kreeg de factor kapitaal weer een groter deel. Naast De Nederlandsche Bank maken het CBS en het Centraal Planbureau (CPN) eigen berekeningen van de arbeidsinkomensquote. De rekenmethodes zijn hetzelfde, alleen de reikwijdte verschilt. Voor 2015 liggen die echter allemaal tussen de 77 en 79 procent.