'De volgende financiële crisis ligt om de hoek'

Amsterdam Banken zouden nieuwe, strengere regels krijgen opgelegd om een herhaling van de financiële crisis te voorkomen. Van banken zouden veel hogere kapitaalbuffers worden geëist. Want doordat ze veel te weinig reserves hadden, kwamen de banken in de problemen toen de kredietcrisis om zich heen greep. Europese banken leenden veertig tot zestig keer uit wat ze zelf aan geld hadden – veel gevaarlijker kan bijna niet.

Maar wat blijkt: de banken hebben zich met succes tegen die strengere regels verzet. Een bank moet nog wel kortetermijnschokken kunnen opvangen, maar eisen voor de lange termijn veranderen nauwelijks.

Een intensieve bankenlobby is er zo in geslaagd een dode letter te maken van Basel III – de verzamelnaam voor de nieuwe, derde set regels voor financiële instellingen. Dit weekeinde zullen op de G20-top in Toronto de sterk versoepelde regels worden gepresenteerd.

Sony Kapoor, oud-zakenbankier en nu hoofd van financiële denktank Re-Define, is zwaar teleurgesteld.

Basel III ging wat de 36-jarige Indiër betreft al voorbij aan het structurele probleem door alleen maar met regeltjes te komen. Maar nu zijn die ook nog eens afgezwakt.

Kapoor: ‘Het hart is uit Basel III gerukt. Nu ligt de volgende financiële crisis om de hoek.’

Hoe krijgt de bankenlobby dat voor elkaar?

‘Dat is vooral een Europese kwestie. In de VS zijn banken veel opener en kan een lobby weinig uitrichten. In Europa doen banken geheimzinniger, waardoor de bankenlobby veel beter werkt. De lobby appelleert heel slim aan de gevoelens bij de afzonderlijke Europese landen. Die willen van hun lokale financiële centra mondiale kampioenen maken en de bankenlobby speelt daar op in met een soort verdeel-en-heers.’

Wat had er moeten gebeuren?

‘Structurele veranderingen: een scheiding tussen zakenbanken en gewone spaarbanken en een maximumgrootte voor elke bank. De balans van een bank mag niet groter zijn dan het bruto binnenlands product van het land van herkomst. Wat opvalt is dat over beide in de Verenigde Staten wel wordt gesproken en in Europa niet. En dat is doorslaggevend, want het Basels comité dat de regels maakt, wordt gedomineerd door Europa.’

Wat nu?

‘Begin maar eens met een moratorium op het uitbetalen van zowel bonussen als dividend in Europa. De hele Europese bancaire sector heeft zulke kleine kapitaalbuffers dat een tweede financiële crisis dreigt. En wat nu zo gevaarlijk is: het is voor banken heel lucratief om heel goedkoop kort geld te lenen bij de Europese Centrale Bank en dat dan lang uit te zetten. Ontzettend makkelijk voor een bank en het levert twee keer zo veel op als wanneer die het doet zoals het hoort.

‘Dat kan natuurlijk alleen maar fout gaan. Waarom zijn Britse banken zo in zwaar weer geraakt? Ze financierden hypotheekleningen met een looptijd van dertig jaar met geld dat ze niet langer dan een dag hadden. Een veel klassiekere fout kan een bank niet maken. En het gebeurt nu in Europa. Doodeng allemaal.’