De veeboer gaat de komende maanden ook stroom oogsten
Ruim driehonderd melkveehouders leggen hun staldaken de komende maanden vol zonnepanelen. Die leveren genoeg energie voor een stadje van 33.000 inwoners. En, fijn voor de boeren: het Rijk betaalt.
'Mijn nieuwe stal krijgt een dak op het zuiden', zegt Jan Dirk Rooker. De 700 zonnepanelen op dat dak zullen dus lekker productief zijn, hoopt hij. Rooker staat in boerenuniform - blauwe overall, groene laarzen - tussen de jonge koeien in zijn oude stal in Aartswoud. Zijn 150 melkkoeien grazen buiten, op het stro binnen staan alleen de koeien die nog niet oud genoeg zijn voor de wei. Rooker wijst op het schuine dak boven de herkauwers. 'Op mijn twee bestaande stallen en de machineberging komen 1.300 zonnepanelen.' Als hij de stal in aanbouw meerekent, vangen op zijn erf straks 2.000 panelen het Noord-Hollandse licht op.
Rooker verhuurt zijn staldaken aan energiebedrijf GroenLeven. In ruil daarvoor krijgt hij een vergoeding van 4 euro per zonnepaneel per jaar. De melkveehouder is een van de 310 leden van zuivelcoöperatie FrieslandCampina die ingeloot zijn om mee te doen aan een campagne die hun boerenbedrijf moet verduurzamen.
Dankzij een rijkssubsidie van 200 miljoen euro kunnen de zuivelcoöperatie en GroenLeven 416 duizend zonnepanelen op de staldaken van de deelnemende boeren leggen. Die zouden voldoende stroom moeten opleveren om een stadje van 33 duizend inwoners van stroom te voorzien.
De daken van Rookers boerderij in de kop van Noord-Holland zijn nog paneelvrij, maar dat duurt niet lang meer. Het project 'zonnepanelen op staldaken' werd vrijdag afgetrapt met het leggen van de eerste panelen op een koeienstal in het Friese Oldetrijne. Minister Henk Kamp van Economische Zaken stond erbij te glimmen. Al dat moois wordt immers bekostigd door zijn duurzame SDE+-subsidie.
In een andere stal van Rooker schraapt de mestschuiver langzaam over de vloer om koeienflatsen te verwijderen. Het apparaat zal straks draaien op groene energie, want de stroom die de panelen op de staldaken opwekken, gaat in eerste instantie naar de melkveehouders zelf. 'Mijn zonnepanelen produceren straks 358 duizend kilowattuur stroom, heb ik berekend.'
Zoveel stroom gebruikt Rookers boerenbedrijf bij lange na niet: slechts een procent of 13 van die stroom maakt hij zelf op. De rest gaat naar FrieslandCampina. Het bedrijf heeft zichzelf ten doel gesteld alleen nog CO2-neutraal te groeien en kan daarbij handig gebruikmaken van de door de leden opgewekte groene zonnestroom.
De installatie van de zonnepanelen mag dan een campagne zijn van FrieslandCampina en GroenLeven, de rekening wordt betaald door het ministerie van Economische Zaken. Net als FrieslandCampina heeft het ministerie een ambitieus doel: in 2020 moet 20 procent van de energie in Nederland duurzaam zijn (zonne-, wind- en waterenergie). Dat is overigens geen Nederlandse maar een Europese doelstelling.
Tot nu toe schiet het met die ambitie weinig op. In 2015 was 5,8 procent van de Nederlandse energie duurzaam, een jaar later was dat eentiende procentpunt gestegen: 5,9 procent. Daarom heeft het ministerie dit jaar 12 miljard euro uitgetrokken voor projecten die duurzame energie opleveren. Het grootste deel van het geld gaat naar zonne-energieprojecten, zoals de daken van Rooker in Aartswoud.
De aanleg van zonnepanelen op boerendaken is een slimme zet, zegt hoogleraar zonne-energie Wim Sinke. 'Het grote oppervlak maakt ze heel geschikt voor zonnepanelen. Dit is nu wat we laaghangend fruit noemen.' Komt Nederland met dit soort projecten aan de 20 procent duurzame energie in 2020? 'Je moet daarvoor veel projecten doen, maar dit is echt wel meer dan een druppel op een gloeiende plaat. In de projecten met zonne-energie is momenteel een flinke versnelling te zien', zegt Sinke.
Voor melkveehouder Rooker dragen de zonnepanelen niet alleen bij aan milieu-ambities, maar ook aan zijn bedrijfswinst. Toch is dat voor de melkveehouder niet het belangrijkste. 'Ik vind dat we energie moeten opwekken die zo min mogelijk vervuilend is.'
Dat hij met zijn dak ook geld verdient, is maar mooi meegenomen. Een dertiende maand, zoals FrieslandCampina voorrekent, houdt hij niet aan zijn zonnepanelen over, zegt hij. Een van zijn oude staldaken is namelijk van asbest, dat moet hij nu eerst laten verwijderen.
De boeren staan in de rij
Alleen de 12 duizend melkveehouders die lid zijn van coöperatie FrieslandCampina komen in aanmerking voor het staldaken- project. De boeren moeten daarnaast minstens 1.000 vierkante meter dakoppervlak voor zonnepanelen beschikbaar stellen.
Het idee achter de campagne is dat de boeren geen omkijken hebben naar de zonnepanelen en alleen aan hun bankrekening merken dat hun daken zonlicht opvangen. Energiebedrijf GroenLeven uit Heerenveen legt de panelen aan en onderhoudt ze. De combinatie van duurzame energie, extra vaste inkomsten uit dakverhuur en gemak maakt het project populair. 1.500 melkveehouders meldden zich aan voor het nieuwe project. Slechts eenvijfde van hen krijgt nu panelen. Voor de rest is er dit najaar een nieuwe kans bij de tweede subsidieronde.
Zo'n 1.600 boeren hadden al zonnepanelen. Dat aantal gaat nu naar 1.900 en stijgt snel door, want FrieslandCampina heeft de smaak te pakken. 'We gaan zeker meer subsidie aanvragen', belooft een woordvoerder.
