De goeroe van de bodem van de piramide

‘Mean, lean but stupid’. Kostenreductie alleen werkt niet. Bedrijven moeten juist investeren en nieuwe markten zoeken.

Twee keer werd C.K. (Coimbatore Krishnarao) Prahalad gekozen tot de invloedrijkste managementgoeroe in de wereld. Maar de adviseur van onder meer Philips en Unilever was vele malen meer de meest geliefde. Afgelopen vrijdag overleed hij op 68-jarige leeftijd in San Diego.

In 2004 werd deze Indiase Amerikaan wereldberoemd dankzij het boek The Fortune at the Bottom of the Pyramid (Bodem van de Piramide) waarin hij stelde dat de welvaart voor iedereen sneller zou toenemen als bedrijven zich zouden richten op de armen in de Derde Wereld. Bedrijven zouden moeten inzien dat de armsten, de ‘bodem van de piramide’, een interessante markt vormen. Ze hebben weliswaar weinig te besteden, maar ze zijn met zo velen – vier miljard mensen hebben minder dan duizend dollar per jaar te besteden – dat er grote omzetten zijn te behalen. ‘Wie daar niet aan meedoet, gaat ten onder.’

Prahalad was sinds 1977 als hoogleraar verbonden aan de Universiteit van Michigan. ‘Het is onmogelijk om de betekenis van C.K. Prahalad voor het bedrijfsleven en bedrijfsopleidingen te veel te benadrukken’, zei Robert Dolan, decaan van de businessopleiding van de universiteit. ‘Zijn gedachtengoed is de hele wereld overgegaan. Zijn ideeën zullen nog vele jaren voortleven.’

Veel van zijn radicale ideeën zijn gemeengoed geworden. In zijn carrière publiceerde hij een lange reeks van invloedrijke boeken. In The Multinational Mission (1987) beschreef hij hoe multinationals opereren in de moderne wereld. Hij stelde dat bedrijven zich zouden moeten richten op hun kerntaken.

In 1990 introduceerde hij het begrip ‘kerncompetentie’. Een bedrijf moet zijn klanten uniek voordeel kunnen bieden en zich daarmee van de concurrentie te kunnen onderscheiden. Met zijn voormalige leerling Gary Hamel publiceerde hij in 1994 Competing for the Future (De Strijd voor de Toekomst): volgens velen het invloedrijkste managementboek van de jaren negentig.

Hierin legde hij uit dat bedrijven moeten investeren in nieuwe markten (offensieve innovatie) in plaats van te saneren.

Prahalad was vaak in Nederland. Zo adviseerde hij in de jaren negentig Philips-topman Jan Timmer over de zogenoemde Operatie Centurion: de sanering van Philips die het bedrijf weer winstgevend maakte. Hij benadrukte daarbij dat management niet om efficiency draait, maar om creativiteit. Jongeren zouden dat vaak beter zien dan ouderen.

Prahalad betoogde dat pure kostensanering leidt tot ‘bedrijfsanorexia’. ‘Geheel afgeslankt is er voor de buitenwereld een keurige balans, maar binnenin heerst radeloosheid over de te volgen koers. Uit angst voor misstappen gebeurt er nauwelijks iets.’

Prahalad laat een vrouw, een zoon, een dochter en twee kleinkinderen na. De familie is van plan binnen enkele weken een herdenkingsdienst voor hem te organiseren.

Peter de Waard