CNV wil tarief zzp'ers in cao vastleggen

Dat bepleit CNV-voorzitter Maurice Limmen naar aanleiding van cijfers die het Centraal Bureau voor de Statistiek dit weekeinde publiceerde over de inkomens van werknemers en zzp'ers. Die zelfstandigen zonder personeel, van wie er al meer dan 800 duizend zijn, verdienen gemiddeld 10 procent minder dan iemand in loondienst, blijkt uit de CBS-cijfers. Wel zijn de onderlinge verschillen groot. Kunstenaars lopen met hun persoonlijk inkomen het meest achter. Deze zzp'ers ontvangen ruim de helft minder inkomen dan hun collega's in loondienst, die bijvoorbeeld werken bij centra voor culturele vorming. Ook grafisch vormgevers, winkeliers en architecten verdienen als werknemer gemiddeld flink meer dan als 'eenpitter'.

Maar er zijn ook beroepsgroepen waar de zzp'er beter af is. Dat geldt vooral voor artsen, die bijna de helft meer verdienen dan hun collega's in loondienst. Ook bedrijfskundigen, volgens het CBS een grote groep onder de zzp'ers, en hoveniers verdienen als zelfstandige meer.

De laatste jaren zijn steeds meer mensen - al dan niet noodgedwongen - voor zichzelf gaan werken. In absolute aantallen steeg het aantal zzp'ers van 762 duizend in 2010 naar bijna 800 duizend in 2014. Vorig jaar was 12 procent van de werkzame beroepsbevolking zzp'er.

In 2014 was het verschil in persoonlijk inkomen het grootst bij voltijders, met gemiddeld 37 duizend euro voor een zzp'er tegen vijftig mille voor een werknemer met een volledige werkweek. Er wordt volop gediscussieerd over wat er moet gebeuren met zzp'ers. Die zouden enerzijds te veel profiteren van aantrekkelijke fiscale regelingen als de zelfstandigenaftrek en anderzijds juist worden uitgebuit omdat ze minder rechten hebben dan werknemers.

Geen bodem

Daarom pleit CNV-voorzitter Limmen voor afspraken in de cao's. 'Het inkomen van een werknemer wordt beschermd door de cao. Zzp'ers hebben die bescherming niet. Het verbaast me dus niet dat de inkomens bij de meeste zzp'ers een stuk lager uitvallen. Bij hen heeft het inkomen geen bodem', aldus Limmen. Veel zzp'ers zijn ook niet verzekerd en bouwen geen pensioen op. Dit versterkt het beeld dat er concurrentie op loonkosten plaatsvindt tussen werknemers en zzp'ers, stelt het CNV. Volgens Limmen moet dat in cao's worden verholpen. 'Willen we een redelijk inkomen behouden voor alle werkenden dan zul je in cao's afspraken moeten maken over de tarieven van zzp'ers.'

Gemiddeld verdienden zzp'ers 32 mille en werknemers 36 mille, aldus het CBS. Premies en inkomensverzekeringen, die voor werknemers verplicht zijn maar voor zelfstandigen niet, zijn bij de berekening in mindering gebracht. Het aantal werkuren bepaalt voor een groot deel de hoogte van het inkomen, naast onderwijsniveau, ervaring en soort werk. Zo was het inkomen van een 45-plusser, hoogopgeleid, voltijd werkend en zzp'er 53 duizend euro. Bij een vergelijkbare werknemer was dat 80 duizend euro.

Alle zzp'ers met VAR-verklaring krijgen deze maand een brief om ze te informeren over het verdwijnen van die zogeheten verklaring arbeidsrelatie. Staatssecretaris Eric Wiebes (Financiën) zei dit in het tv-programma WNL Op Zondag. Zzp'ers hebben om te kunnen werken nu een VAR nodig van de Belastingdienst. Die verklaring verdwijnt per 1 mei. Het kabinet wil er vanaf omdat mensen op papier kunnen werken als zzp'er maar in de praktijk gewoon in dienst zijn. Dat is lastig te controleren en als het leidt tot problemen, zijn de financiële gevolgen altijd voor de zzp'er. Per 1 mei gaat de fiscus werken met modelovereenkomsten per sector. Bedrijven en zzp'ers kunnen zo vooraf zekerheid krijgen over de vraag of de Belastingdienst accepteert dat er geen sprake is van een dienstverband. Als dat wel zo is, moeten er premies worden afgedragen.