'Brinkhorst zakt steeds dieper in mestmoeras'

Varkensboer Wim Oolman geeft Thom de Graaf, D66-fractievoorzitter in de Tweede Kamer, een lesje bedrijfsvoering. Hij is lid van de werkgroep Landbouw van D66 én lid van het onverzettelijke Nederlandse Varkenshouders Verbond (NVV) van Wien van den Brink.

'Nu de magische honderdguldengrens voor een big vorige week is doorbroken, willen boeren die winst nog wel even pakken', voorspelt Oolman. 'Hoe langer de minister wacht met een opkoopregeling en sociaal plan waarin compensatie voor de sloop van stallen en omscholing zijn geregeld, hoe kleiner de kans dat boeren daar nu op zullen ingaan.'

Oolman is een varkensboer van 53 jaar oud. Vijftien jaar geleden begon hij op een stuk grond van zijn vader een fokkerij. Zijn twee kinderen studeren en voelen er niets voor het bedrijf over te nemen. Oolman heeft 140 zeugen. Land heeft hij niet. De mest van zijn varkens geeft hij aan Stichting IJssellandschap.

Temidden van 34 fokzeugen in een ruime stal schetst Oolman zijn dilemma aan De Graaf. 'Hier stonden tot voor kort twee keer zoveel beesten; kont aan kont en de mest viel keurig in de gierput. Volgens nieuwe regels voor het welzijn van de dieren moet elke zeug twee meter ruimte hebben, vanaf de voertrog. Dan kan ze liggen.'

De stal van Oolman, vijftien jaar geleden gebouwd, is twintig centimeter te kort. 'Gevolg is dat geen vier rijen van zeventien zeugen, maar slechts twee rijen van zeventien kunnen staan. Ik heb nu twee keer zoveel ruimte nodig. En dat wordt nog meer als de dieren na 2008 niet meer aangelijnd mogen worden, maar in groepen door elkaar moeten kunnen liggen.'

Als waar NVV-lid houdt Oolman De Graaf voor dat hij beter direct kan uitbreiden naar 300 fokzeugen als hij toch een stal moet bijbouwen. 'Dan kan ik één grote nieuwe ruimte maken waar 250 zeugen in groepen in het stro kunnen liggen, groepsruimtes maken voor de biggen van vier tot negen weken en de kraamkamer inrichten voor vijftig zeugen met hun biggetjes.'

Om die plannen te realiseren moet Oolman 160 varkensrechten bijkopen en investeren in stalruimte. Kosten: 1,7 miljoen gulden. 'Volgens het bestemmingsplan mag het, maar de buurt is er niet blij mee', weet Oolman na een voorlichtingsavond die hij zelf organiseerde. 'Fraai voor het landschap ís het ook niet, zo'n stal van zesenhalve meter hoog', geeft hij als D66'er toe.

Zijn alternatief is saneren. Oolman heeft het plan al bij de gemeente ingediend, compleet met de 'woning-voor-stal'-regeling waar minister Brinkhorst nog aan werkt.

De boer wil zijn bedrijf afbouwen tot 2008, als de regels voor de groepshuisvesting gaan gelden. Dan sloopt hij zijn stallen. In ruil daarvoor wil hij nú het recht om straks twee bouwkavels te mogen uitgeven. 'Verfraaien van het landschap zie ik ook wel zitten, maar ik moet wel kunnen eten.'

De plaatselijke wethouder Ruimtelijke Ordening, Holstein, twijfelt. 'Het past prachtig in de plannen die wij met het IJssellandschap hebben. Maar we scheppen een precedent. We weten dat niet elke boer grond heeft waarop woningbouw past.'

Holstein zou ruilgrond rond de bebouwde kom willen aankopen voor andere boeren die willen stoppen. 'Maar wie zegt dat minister Pronk van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu ons daar straks nieuwbouw toestaat.'

De Graaf verzucht: 'Het is niet gemakkelijk, een sector saneren met oog voor het belang van de individuele boer.'