Boeren moeten duur Avebe reddingsboei toewerpen

VEENDAM (ANP) - Aardappelzetmeelconcern Avebe verkeert in grote financiële nood. Maandagavond moeten de boereneigenaren tijdens een ledenraadsvergadering van het bedrijf een cruciale beslissing nemen: willen ze nog geld steken in het noodlijdende bedrijf?

Als de boeren negatief beslissen, ziet het er somber uit voor de Oost-Groningse onderneming. Ruzie met de vakbonden, ruzie met de boeren en een concerntop die moet wijken wegens onenigheid met de raad van commissarissen. Het afgelopen boekjaar bij Avebe verliep op z'n zachtst gezegd tumultueus en werd afgesloten met een verlies van 70 miljoen euro.

Afgelopen oktober trad een nieuwe directie aan en daarmee leek het concern in rustiger vaarwater terecht te komen. Maar vorige maand werd duidelijk dat de problemen alleen maar zijn toegenomen. De financiële nood bij Avebe is hoog. Niet alleen heeft de langdurige staking in september 2005 het bedrijf miljoenen euro's gekost, de vierduizend boeren achter de coöperatie hebben vanwege de aanhoudende onrust ook massaal hun tegoeden bij het concern opgenomen. In rustige tijden laten de boeren hun geld op een lopende rekening staan, zodat Avebe het kan gebruiken voor de bedrijfsvoering. Maar omdat de boeren weinig vertrouwen hebben in het bedrijf en ze het geld zelf hard nodig hebben, is het eigen vermogen van Avebe sinds de staking gedaald tot een onrustbarend laag niveau. Het concern heeft zo weinig geld dat de aardappelgelden voor de laatste oogst niet uitbetaald kunnen worden.

Op peil

De banken houden de hand op de knip. Zij eisen dat het eigen vermogen eerst weer op peil gebracht wordt. Pas daarna bekijken de banken of ze nog geld in de onderneming willen pompen. Tot die tijd komt het dus aan op de boereneigenaren van Avebe. Zij moeten met een financiële injectie de uitbetaling van hun eigen aardappelgelden financieren. Hoeveel geld Avebe precies nodig heeft, wil het concern niet kwijt, maar zeker is dat het in de miljoenen zal lopen.

Het is de vraag of de boeren dat zullen doen, zegt voorman A. Maarsingh van landbouworganisatie NLTO. ,,De boeren verkeren in grote tweestrijd'', schetst hij. Ze willen wel investeren in het bedrijf, omdat een faillissement hun handenvol geld kost. Maar aan de andere kant: ,,De boeren willen niet langer dat hun geld in een bodemloze put verdwijnt.''

De concerndirectie verwacht niet dat de boeren de stekker uit het bedrijf zullen trekken. ,,Er zoemt en ruist veel'', zegt woordvoerder H. Jasken. ,,De situatie is ernstig, maar we hebben er vertrouwen in dat de boeren uiteindelijk de juiste keuze zullen maken.'' Ook Maarsingh ziet een faillissement als een uiterste middel. ,,Een onderneming failliet laten gaan is binnen een coöperatie niet het gebruik. Zo zijn boeren niet.''

De NLTO adviseert haar leden dan ook maandagavond wel in te stemmen met een financiële injectie, maar voor korte tijd. ,,De boeren moeten hun geld niet langer dan een half jaar vastzetten. Avebe moet laten zien dat er wat gedaan wordt met hun geld. Het bedrijf moet weer concurrerend worden.''

De Centrale Ondernemingsraad heeft vrijdagavond alvast een aanzet gegeven door akkoord te gaan met reorganisatieplannen, waarbij tweehonderd van de 1300 werknemers moeten vertrekken. De boeren zeggen echter dat Avebe pas met maximaal achthonderd werknemers kan overleven.

De concurrentiepositie van Avebe op de aardappelzetmeelmarkt is ronduit slecht. Het zetmeel van Avebe is onbetaalbaar geworden. Maarsingh: ,,Je bent wel de grootste, maar ook de duurste binnen de Europese Unie. De kostprijs bij Avebe moet nu echt omlaag.''