Analyse
Bank of England zinspeelt op renteverhoging
In het Verenigd Koninkrijk is het niet langer de vraag óf de centrale bank de rente gaat verhogen, maar of dat al voor de Kerstdagen gaat gebeuren. De Bank of England worstelt met deze ingrijpende beslissing.
De rijen bij de Engelse benzinepompen zijn allang weer verdwenen, maar bij het tanken staat automobilisten een nare verrassing te wachten. Een liter benzine kost omgerekend bijna 1,70 euro per liter, 30 cent meer dan een maand geleden. Niet alleen benzine is in prijs gestegen. De energierekening schiet omhoog, alsmede de prijzen op de menukaarten van de restaurants. Wie naar de pub gaat om de ellende weg te drinken, zal merken dat een pint of ale 30 cent duurder is dan een maand geleden. Met andere woorden: het inflatiespook meldt zich weer.
Haviken en duiven
De meest gangbare methode om dit spook te verjagen is het verhogen van de rente. Vroeger kon de Britse minister van Financiën deze beslissing nemen, maar de afgelopen twintig jaar was dit het voorrecht van de leden van het monetaire comité van de Bank of England. De leden ervan bestaan uit haviken, die vóór een rentestijging zijn, en de duiven, die er nog niets van moeten hebben. Tot voor kort hadden de duiven het voor het zeggen. De historisch lage rente van 0,1 procent werd gezien als het juiste middel om de economie tijdens de lockdowns in leven te houden.
De stijging van de prijzen, de snelste sinds 1999, heeft het speelveld veranderd. Deze inflatie is niet zozeer het gevolg van een plotseling toegenomen vraag, alswel van een haperend aanbod. Een tekort aan gas gaat hier samen met een wereldwijde crisis in de logistiek. Het Verenigd Koninkrijk heeft daarbij ook nog te maken met gevolgen van de Brexit, zoals personeelstekorten. Al met al verloopt de terugkeer naar een ‘normale’ economie dit najaar moeizamer dan gehoopt. De Bank of England maakte zich grotere zorgen dan de collega’s van de Europese Centrale Bank en de Amerikaanse Fed.
‘Het is mogelijk dat de eerste gematigde rentestijging voor het einde van het jaar komt’, zegt Alex Batten, Fondsmanager bij de grote vermogensbeheerder Columbia Threadneedle, ‘en het is waarschijnlijk dat dit de eerste stijging is van vier die de komende jaren volgen. Begin deze maand kwam de coronasteun ten einde en ik denk dat de Bank eerst wil afwachten wat daar het gevolg van is. Er komt een situatie met veel vacatures en veel werkzoekenden. Het economische herstel en de monetaire politiek hangen deels af van de vraag in hoeverre die op elkaar aansluiten.’
Belastingverhoging
Batten ziet een economie van twee snelheden ontstaan, waarbij mensen met spaargeld en onroerend goed beter af zullen zijn. ‘De recente korting op de bijstand, de aangekondigde belastingverhogingen en de stijgende energierekeningen zullen vooral de lagere sociale klassen treffen.’ Dat een rentestijging, die vroeg of laat alle huizenbezitters treft, gaat leiden tot een forse daling van de huizenprijzen ziet Batten niet snel gebeuren. ‘De aantrekkingskracht op huizen buiten de stad, op huizen met een tuin, zal sowieso in stand blijven, ook al gaat de rente een beetje omhoog.’
Zonder economische gevaren is een rentestijging niet. Volgens Ian Warwick, managing-partner van Deepbridge Capital, bestaat de kans dat deze het economische herstel zal schaden. ‘Veel jonge bedrijven hebben de kans om te floreren in de net geopende economie, maar ze zullen de rentestanden nauwkeurig bestuderen omdat deze bepaalt hoeveel ze kunnen lenen op dit cruciale moment.’ Hij wijst erop dat het hier vooral gaat om tech-bedrijven en bedrijven in de bio- en levensmiddelenindustrie, moderne sectoren waarvan het Verenigd Koninkrijk veel verwachtingen heeft.’
Bovendien is het de vraag of een rentestijging kan helpen als het aanbod het probleem is en niet, zoals gewoonlijk, de vraag. De Britse bankgouverneur Andrew Bailey heeft dat onlangs zelf onderkend. Als lenen van geld duurder wordt, terwijl de problemen in het transport en op de arbeidsmarkt blijven, dan bestaat de kans op stagflatie, het slechtste van alle werelden. Een bijkomend probleem is dat de coronacrisis niet definitief voorbij is en premier Boris Johnson niet heeft willen uitsluiten dat er deze winter weer ontwrichtende lockdownmaatregelen komen. Ook voor de slimste monetaire geesten van het land is dit onbekend terrein.
