Baan klimt in het AEX-mandje

In elk handboek voor de beginnende belegger is het wel te lezen: de index van de Amsterdamse beurs, de AEX, bestaat uit de 25 belangrijkste fondsen. Dat kan dit jaar helemaal anders worden - weliswaar tijdelijk, maar toch.

Het is zelfs mogelijk dat de index later dit jaar 28 fondsen zal bevatten. Dan moeten het dienstenconcern Vendex en post- en telecomconcern KPN zich splitsen, zoals zij al hebben aangekondigd. Ook handels- en papierconcern KNP BT moet dan in twee stukken uiteenvallen. Die 28 kunnen er weer 27 worden als Elsevier en Wolters Kluwer fuseren, zoals vorig jaar al aangekondigd.

Meer dan 25 fondsen in de A dat is sinds het begin van de index, in 1983, nog nooit gebeurd. Minder wel, omdat er in de tussenliggende jaren ondernemingen zijn gefuseerd die in de index zaten, zoals de banken ABN en Amro. TE: Op de vraag hoe dat nou kan, 27 of 24 fondsen in plaats van de normale 25, antwoorden ze bij de Amsterdamse beurs eenvoudigweg: regels zijn regels. Die regels schrijven voor dat de index slechts één keer in het jaar zal worden aangepast, namelijk 'in de maand februari op de dag waarop de afrekenkoers wordt berekend, terstond na afloop van officiële noteringen gedurende de reguliere daghandel'. Dat is dit jaar op 23 februari. TE: Als er in de tussenliggende twaalf maanden iets met een van de 25 index-fondsen gebeurt (zoals een opsplitsing van het bedrijf of een fusie), dan wordt de index niet meteen aangepast. Daarmee wil de beurs de belegger tegemoet komen. Het direct aanpassen van de index zou betekenen dat beleggers die de index volgen, ook meteen worden gedwongen hun portefeuille aan te passen. Dat hoeft nu maar één keer in het jaar. TE: 'Regels zijn regels' is ook een effectief antwoord op verzoeken van bedrijven om toelating tot de AEX, of op smeekbedes van bedrijven om toch niet uit de index geschrapt te worden. Of een bedrijf rijp is voor toetreding of juist op de lijst van afvallers staat, wordt bepaald aan de hand van slechts één criterium: de 'effectieve omzet' in de afgelopen drie jaar. Die effectieve omzet is gelijk aan het aantal verhandelde stuks vermenigvuldigd met de prijs. TE: Inmiddels heeft de beurs vastgesteld welke fondsen dit jaar de 'winnaars' en welke de 'verliezers' zijn. Softwareconcern Baan, chipmachinemaker ASML en Vendex zullen vanaf eind februari tot de AEX behoren. Dat betekent een snelle opmars voor alledrie deze fondsen, die elk nog geen drie jaar aan de beurs staan genoteerd. TE: Door de entree van deze drie worden drie andere (koninklijke) fondsen uit de index verdreven. Dat zijn het voedingsconcern BolsWessanen, opslagonderneming Nedlloyd en het biotechbedrijf Gist-brocades. Zij degraderen naar de eerste divisie van de beurs, de Midkap-index, die bestaat uit de 25 middelgrote fondsen. BolsWessanen kan overigens nog voor de AEX behouden blijven, maar dan moeten Elsevier en Wolters Kluwer wel vóór 20 februari echt fuseren. TE: De komst van deze drie in de Midkap verdriet winkelbedrijf De Boer Unigro en textielconcern Ten Cate: die behoren straks tot geen enkele index meer. Verder treden vatenmaker Van Leer en het automatiseringsbedrijf Ordina uit het niets tot de Midkap toe. TE: Bij elke wisseling van de samenstelling van de AEX of Midkap laat de beurs een computerprogramma draaien om rare sprongen in de index te voorkomen. Dat programma rekent uit hoe zwaar een bepaald fonds voor de index moet meetellen. Deze rekensom gebeurt op basis van de beurswaarde van het fonds. Om te voorkomen dat één fonds, in de praktijk Koninklijke Olie, de index zal domineren, is er een grens gesteld aan het gewicht dat een fonds kan hebben. Die grens ligt op 10 procent. Zou die grens er niet zijn, dan zou Koninklijke Olie niet voor 10 procent maar voor meer dan 30 procent meetellen. TE: Behalve de ongekende situatie dat de AEX in de loop van dit jaar uit meer dan 25 fondsen zal bestaan, kan er zich nog een unieke gebeurtenis voordoen. Daarbij speelt Vendex (opnieuw) een belangrijke rol. Als Vendex International zich dit jaar opsplitst, zal het voortleven als Vedior en als (waarschijnlijk) Vendex. TE: Vedior heeft al een beursnotering en zal straks een van de 25 fondsen van de Midkap zijn. Maar Vedior zal straks als gesplitst Vendex-deel ook deel uitmaken van de AEX. Pas als de nieuwe AEX en Midkap zullen worden samengesteld, volgend jaar februari, zal deze dubbele notering weer verdwijnen. Want regels zijn regels. TE: #oFBOFo*NOGMAALS: TE: 'HUIS MET TUINTJE IN DE FILE' TE: Twee weken geleden heette Arthur Egon Graaff op deze pagina abusievelijk 'advocaat te Amsterdam'. Graaff is freelance journalist.#oFROFo* #oFBOFo*Onze excuses. TE:

INFOGRAPHIC: WINNAARS EN VERLIEZERS IN DE AEX