Aftrekposten
Gretige gebruikers van fiscale aftrekposten kunnen binnenkort voor vervelende verrassingen komen te staan. Gezien de recente politieke discussie komt dit onderwerp zeker ter sprake bij de kabinetsformatie van 1998....
Aanjager is de noodzaak de toptarieven van de belastingen op winst, inkomsten en lonen te verlagen. Die lopen Europees uit de pas. Vanzelf komt zo ook de aftrek voor bijvoorbeeld hypotheekrente, alimentatie-uitkeringen en pensioenen en lijfrentes ter discussie, omdat die voor veel belastingbetalers de toptarieven verzacht.
Voorstanders van de vlaktaks willen alle aftrekposten schrappen in ruil voor een uniform inkomstenbelastingtarief van zo'n 33 procent. Voor politici zou dat politieke zelfmoord betekenen. Maar een gematigde afruil tussen tariefsverlaging en beperking van aftrek is heel wel denkbaar, want die heeft in 1990 al eens plaatsgevonden.
Toen werden de beroepskosten en de lijfrente-aftrek beperkt in ruil voor een lager tarief. Nu bepleit het PvdA-kamerlid Rick van der Ploeg de aftrekposten niet meer in de toptarieven van 50 of 60 procent te laten aftrekken, maar alleen in de laagste tariefschijf van 37,5 procent.
Zo'n beperking is drastisch wanneer de aftrek in de hogere tariefschijven van 50 en 60 procent volledig is verdisconteerd in het huishoudboekje van de belastingbetaler. Dat geldt bijvoorbeeld voor veel hypothecaire financieringen. De berekening van de toelaatbare woonlast leunt volledig op de mogelijke aftrek. Een aftrekbeperking van 60 naar 37,5 procent hakt er dan flink in.
Hetzelfde geldt voor de partner-alimentatie. Rechters en advocaten hanteren daarvoor een model, waarin het fiscale voordeel bij de betaler volledig wordt doorgegeven aan de ontvanger. Aftrekbeperking tot 37,5 procent noopt tot wijziging van veel alimentatie-regelingen.
Van der Ploeg zal dit soort effecten wel niet hebben voorzien. Maar huizenbezitters zouden hun woonlasten eens door moeten rekenen op basis van een rente-aftrek tegen slechts 37,5 procent. Hetzelfde geldt voor lijfrente-contracten, en voor de partner-alimentatie bij scheiding.
Want waarschijnlijk zal er in 1998 net als in 1990 weer een afruil plaatsvinden tusen tariefsverlaging en beperking van aftrekposten.
Ewoud Lietaert Peerbolte
De auteur is fiscaal jurist en uitgever.
