Zwitsers duo redt openingsavond performancefestival Something Raw

Het kon niet uitblijven: de eerste drone in een theaterperformance. Of in ieder geval één van de eersten. Tijdens de installatie []Remote Sense[] zoemt plotseling een Parrot de grote zaal binnen, boven de berg zout, waarin performer Rodrigo Sobarzo van de School voor Nieuwe Dansontwikkeling (SNDO) zojuist langdurig met zijn handen heeft zitten wroeten. Gravend in een zoutmijn van, ja van wat?

Volgens de folder: een zoutmijn van data. Sobarzo poogt het abstracte begrip 'data' fysiek te maken. Ja, met die drone begrijpen we dat. Die verzamelt data. Maar juist als die binnenvliegt, is de performance al weer afgelopen. Terwijl het dan zou moeten beginnen. Want het wiebelen aan een televisieschotel, het begraven van een lichtbalk en het laten overvloeien van laagjes zout, verdient slechts ternauwernood de naam performance.

Deze solo is één van de mindere openingsacts van Something Raw. Bij dit vierdaagse performancefestival (tot eind deze week in de Amsterdamse Nes) weet je dat het meestal gaat om extreme, tegendraadse optredens, vaak gevat in een soort anti-vorm. Soms tenenkrommend, soms gek, soms onvergetelijk.

Glitterpakjes

Maf is in ieder geval The Garden Laboratorium van het schaamteloze duo Sophia Rodríguez & Micha Goldberg, aangevuld met de fysiek sterke acteur Alex Ivanov en een portrettekenaar (met indianentooi). Vanaf het begin is deze performance over de menselijke neiging tot geweld, in alles over de top: de halfnaakte entree in glitterpakjes, de opgeplakte glanswimpers, de meidans rond het mannelijke geslachtsdeel in megaformaat (van papier-maché) en de imitatie van een Mexicaans piñata-ritueel waarbij het publiek mag inbeuken op het handvervaardigde scrotum.

Maar zo leuk, schaamteloos en extravert als de presentatie is, zo los-vast is de opbouw en halfslachtig de boodschap over het mogelijk helend vermogen van geweld. Het chaotisch eind liep niet zoals gepland maar past wel bij de hippie-achtige laat-maar-waaien losbolligheid van dit nog prille duo, dat met een eerdere voorstelling (The Primal Money Scream) een prijs wegkaapte op festival Theater aan Zee.

Pruiken

Echt indrukwekkend is de voorstelling Ibsen:Gespenster van het jonge Zwitserse kunstenaarsduo Markus&Markus. Op toneel spelen ze (jammer genoeg afstandelijk met script in de hand) wat losse scènes uit Spoken van Henrik Ibsen, waarin een aan syfilis lijdende zoon zijn moeder smeekt hem te helpen met een zelfgekozen dood. Met larmoyante pruiken en kinderlijke rekwisieten kwelen ze zich door nog wat zelfmoordscènes.

Langzaam interfereert het podiumspel echter met een indrukwekkende video, waarin beide kunstenaars plus drie vrouwelijke collega's als plotsklapse intimi de laatste maand meemaken van een oudere, voor hen eerst nog vreemde dame. Deze Margot treedt goed beargumenteerd een zelfgekozen dood tegemoet. Iedere stap dichter bij de dood wordt vastgelegd, zo intiem en vastberaden dat diezelfde dood ook nog ver weg lijkt. Totdat de bewuste Goede Vrijdag daar is, inclusief de bureaucratische rompslomp die euthanasie juridisch acceptabel maakt. Terwijl Margot iedereen dankt, verschijnen op toneel haar erfstukken (inclusief paasgarnituur).

Daartussen slikken de acteurs nog theatraal pillen, drinken ze cocktails, kotsen die uit en sterven gratuit. Ondertussen maakt op doek de echte dood diepe indruk. Niet omdat het afstotend, privé, sentimenteel (verre van) of taboedoorbrekend is. Wel omdat deze grappige, weldenkende vrouw tot de laatste druppel geniet van het spontane kunstenaarsgezelschap, maar zich door hen geen zand in haar slechter wordende ogen laat strooien. Als een vrouwelijke pendant van Socrates drinkt ze manmoedig de gifbeker: 'De dood is niet het ergste dat een mens kan overkomen.' En zo redt Markus& Markus kort voor middernacht met euthanasie de openingsavond van Something Raw.

_{Performancefestival Something Raw 2015. Gezien: Openingsavond, 10/2, Brakke Grond & Frascati, Amsterdam. Aldaar t/m 13/2.}