Zon, zee, oorlog

'Het is niet zo dat ik buitensporig veel moeite doe vreemde volkeren, exotische culturen te leren kennen', schrijft Stephan Sanders in zijn inleiding op Zon, zee, oorlog, 'eerder heb ik het idee dat het onvoorziene en het andersoortige bij mij er direct intrekken, als wijnvlekken in een hagelwit jasje.' Deze fraaie metafoor geeft een mooi zicht op de wonderlijke avonturen die Sanders beleeft - en beschrijft - zodra hij met lichte aarzeling het luxe resort waar hij een tijdje 'vakantie van zichzelf' dacht te houden achter zich laat om poolshoogte te gaan nemen in Paramaribo, Kaapstad of Havana. Wat begint als een reisverhaal, goed voor aan het strand, verandert binnen de kortste keren in een duiktocht naar existentiële vragen: wie ben ik en hoe verhoud ik mij tot anderen? Een tocht die vooral boeit, omdat Sanders een van die zeldzame figuren is voor wie absoluut niets vanzelf spreekt, zodat hij zichzelf en zijn omgeving in kaart brengt met de verbaasde onbevangenheid van een marsman of een pasgeborene.

In Zon, zee, oorlog zijn enkele reisverhalen gebundeld en een groot aantal columns.

Sanders neemt steeds persoonlijke ervaringen als uitgangspunt voor zijn ontdekkingsreis. Zo ontmoet hij in Kaapstad kleurlingen - ten tijde van de Apartheid een tussencategorie tussen blank en zwart. Zij blijken in het Kaapstad van nu opnieuw moeite te hebben met het bepalen van hun identiteit. Sommigen zoeken die in over-identificatie met zwart Zuid-Afrika, anderen verwachten het heil te vinden in de 'piercing van de armen' - het laten verwijderen van het bovengebit - want het zoent zo lekker zonder.

De kracht van Sanders' proza is de manier waarop bij hem het persoonlijke filosofisch wordt.

Rondkijkend en nadenkend kegelt hij met superieur gemak oordelen en vooroordelen omver, daarbij verstokte multiculturalisten en islamofoben even overdonderd achterlatend. Want 'de wereld is geen straat', die je - eerst naar links kijkend, dan naar rechts - zo maar even oversteekt, nee, het is 'een groot plein, waar je je ogen de kost moet geven.'