Zeshonderd paar voeten afgehakt
Het Vlaams/Nederlandse tijdschrift voor Chinese literatuur Het Trage Vuur heeft deze bijzondere novelle tot een fraai vormgegeven en geïllustreerd nummer gemaakt. De sinoloog Mark Leenhouts, die eerder dit jaar op het werk van Shaogong promoveerde met het proefschrift Leaving the World to Enter the World, zorgde voor een mooie vertaling. Het ogenschijnlijk puur autobiografische verhaal begint met de mysterieuze verdwijning van de vader tijdens het dieptepunt van de Culturele Revolutie. Het is 1966, kleine Han is dertien en ondanks een zelfmoordbriefje en een aangespoeld lijk kan en wil hij niet geloven dat zijn vader voorgoed verdwenen is. De wanhopige moeder probeert zich staande te houden door dag in dag uit schoenen te fabriceren. De jongen snapt niets van haar neurose, totdat hij in een oud boek een verhaal leest over een volksopstand in de geboortestreek van zijn moeder ten tijde van de Qing-dynastie. Van ruim zeshonderd ‘Dwaze Boeren’ werden toen bij wijze van vergelding de voeten afgehakt. Als moeder en zoon naar de staatsboerderij vluchten waar een oudere zus van Han werkt, blijken ze daar niet welkom te zijn. Een goede arbeider heeft immers al zijn of haar familiebanden verbroken. Op dat moment ziet de jongen de ware betekenis van de schoenenobsessie van zijn moeder: ‘Ze wist dat we door vaders verdwijning constant onderweg zouden zijn en dat alleen schoenen ons konden redden.’ Het mooie van Schoenenobsessie is dat Shaogong er geen aanklacht tegen de recente Chinese geschiedenis van heeft gemaakt. Veel belangrijker is voor hem de vraag waarom hij zich, eenmaal volwassen, maar zo weinig van zijn vader kan herinneren. Er is een verhaal over een pittoresk huisje dat volgens zijn vader een hemelse plek was, er is een herinnering aan klein ongeluk waarbij zijn vader een voet openhaalde aan een stuk tegel, veel meer is het niet. Die fragmenten worden overschaduwd door de veel sterkere beelden waarin de vader zich na zijn verdwijning als een geest laat raden: zijn onverwacht krakende stoel, zijn eetkom die zomaar in scherven uiteenvalt. Het zijn tekenen die Shaogong duidt als een mogelijke en troostrijke vorm van continuïteit, ook al zijn ze van de ongrijpbaarste soort.
