Zelden klonken Kagels vuiltjes zo schoon

Het Belgische Prometheus Ensemble had vooraf met de componist nog even de puntjes op de i gezet, wat bij Kagel gewoonlijk minder over noten dan over de presentatie gaat – want op dat laatste is meestal het minst gestudeerd. Zo dient de percussionist in Auftakte op beheerste wijze rond te tasten in een boodschappentas vol slagwerk, op zoek naar een stok, en moeten de musici op het juiste moment en de juiste manier verstarren.

Theater was voorheen een sterk op de voorgrond tredend element in Kagels werk; tegenwoordig is het toch allereerst de muziek die telt, de visuele accenten ten spijt. Dat geldt ook voor het hier gespeelde drieluik uit de jaren 1995-2003, een work in progress dat opent met het pianostuk A deux mains, vervolgt met Auftakte, sechshändig en besluit met Auftakte, achthändig. In de loop van deze trits komen er eerst twee percussionisten bij, en vervolgens nog een pianist. Kagel verrijkt gangbare tonen met de klank van aangeslagen theekommetjes en bloemvazen. Bovendien breidt hij in elk volgend stuk de muziek ook nog eens uit. Zo eindigt de achthandige versie met een naspel voor de laatst toegevoegde pianist, dat wordt gedempt doordat de overige spelers de snaren met hun handen afdempen.

In Motetten, het nieuwe werk dat hij heeft geschreven voor Conjunto Ibérico, is het sublieme zestienhandige spel van de acht cellisten theatraal genoeg. Ook hier toont Kagel weer zijn griezelig vermogen om uit onvolmaakte, weifelachtige klanken weemoed en nostalgie te distilleren. Tegelijkertijd is er geen ensemble zo goed in staat licht verontreinigde akkoorden iets bijzonders mee te geven als Conjunto. Zelden klonken vuiltjes zo schoon. Muzikale equivalenten van craquelé, verkleuring en inktvraat passeren de revue in een associatief betoog waarin het octet door reductie menigmaal veranderde in een kwartet van duo’s.