ZATTE FIGURANTEN

De held, Anton, komt met wijd opengesperde ogen en bloedend hoofdbinnengerend. Een dronken, feestende mensenmassa lacht hem uit en dwingthem mee te hossen op de Russische hit Vsjo boedjet chorosjo ('Alles komtgoed'). Een bejaarde dame met hoog opgestoken geblondeerde haren, gekleedin rode lingerie, laat een gespierde zwarte danser slagroom van haar halfontblote borsten likken. Veertien camera's draaien mee.

Anton is acteur, net als de dame en de danser. Maar de tweehonderdfeestende figuranten zijn een bonte mengeling van Russische politici,kunstenaars, muzikanten, tractorchauffeurs en verpleegsters uit hetnaastgelegen ziekenhuis. Ze zijn vier uur lang gevoed, dronken gevoerd envermaakt met flauwe spelletjes en optredens van Russische popsterren.Exotische vlinders fladderen rond, zij zullen de avond niet overleven.

'Het was een avontuur, iets totaal nieuws', zegt regisseur TimoerBekmambetov, een dag later. 'Ik wilde een traditioneel Russisch feestcreëren. En dat kan alleen als mensen zich helemaal laten gaan. De kelnersmochten niet zuinig zijn met de wodka en cognac.'

De regisseur is tevreden. Een nationalistische parlementariër liet zichverleiden tot het zingen van een communistisch marslied, een populaireschilder ging uit de kleren. 'Ik heb driehonderd minuten film voor dezescène die hooguit tien minuten zal duren.'

Welkom op de set van Daywatch, die op 1 januari 2006 in Rusland inpremière gaat. Het eerste deel van deze filmtrilogie, Nightwatch (NotsnojDozor), draait vanaf vandaag in Nederlandse bioscopen. Defantasie-actiefilms, waaraan veel bekende Russische acteurs meedoen, spelenzich af in het hedendaagse Moskou. Ze verhalen over de duizend jaar oudevete tussen twee groepen strijders met bovennatuurlijke krachten: 'deLichten' die overdag heersen en 'de Duisteren' die 's nachts het bloed vangewone stervelingen drinken.

Nightwatch-vol mystiek, Russische symboliek en gewelddadigeactiescènes-heeft de Russische filmindustrie voorgoed veranderd. Het wasde eerste echte Russische kaskraker, die in Rusland zelf ruim 13 miljoeneuro opbracht en meer kijkers trok dan grote Hollywood-producties als TheLord of the Rings en Troy. Geen Russische film had tot dan toe meeropgebracht dan 2,5 miljoen euro.

Vijf jaar geleden leek de Russische film op sterven na dood. De staat,die de Sovjet-filmindustrie voorheen volledig financierde, had de geldkraandichtgedraaid. Het distributiesysteem functioneerde niet meer en veelbioscopen gingen over de kop. De gebouwen van de beroemde Mosfilm studio's- waar ooit legendarische regisseurs als Sergej Eisenstein en AndrejTarkovski werkten-raakten door de leegstand in verval.

In 2001 verdienden Russische bioscopen 50,3 miljoen euro, waarvan slecht3 procent voor Russische producties was. In 2004 stegen de verdiensten naar110 miljoen euro, met een aandeel van 12 procent voor Russische films:grotendeels dankzij Nightwatch. En dat succes bleek niet eenmalig. Infebruari van dit jaar brak de Russische avonturenfilm Turkish Gambit-eenepos over de Russisch-Turkse oorlog in 1877-alle records met eenopbrengst van 16,5 miljoen euro.

'Vijf jaar geleden hebben Russische tv-series al de Amerikaanseprogramma's van prime time verdrongen', zegt filmcriticus JoeriGladilsjikov van de krant Vedimosti. 'Nu, beetje bij beetje, gebeurthetzelfde in de filmindustrie. Juist onder jongere kijkers is eenduidelijke behoefte aan Russische films.'

Critici in Rusland oordeelden overwegend positief over Notsnoj Dozor.'Redelijk grappig, voldoende bloederig, mooi en duur', zo schreef de krantMoskovski Komsomeletsj. Velen vergeleken de speciale effecten in de filmmet Amerikaanse concurrenten als Star Wars en Matrix.

De Russische culturele elite was minder enthousiast. Binnenlandsefilmfestivals negeerden de film. Ook hoofdrolspeler Konstantin Chabenski,die de antiheld Anton speelt, is niet onverdeeld positief. 'Het is een heelgoed product, maar het is geen kunst. Het is eigenlijk meer een Aziatischedan een Russische film. Ik vind van Nightwatch alleen het begin en deslotscène erg goed. In Daywatch zit gelukkig een duidelijkere verhaallijnen meer ironie. Maar tegen mijn collega's uit de film- en theaterwereld zegik vaak dat ze niet zo op het genre moeten neerkijken. Want hetbioscooppubliek komt er massaal op af. Dankzij films als deze is er ookweer geld voor kwaliteitsproducties.'

De Amerikaanse producent Fox Searchlight Pictures haakte in op hetsucces. Fox werd medeproducent van de opvolger Daywatch en beslootNightwatch dit najaar grootschalig uit te brengen op de internationalemarkt. Als de film ook in Europa en de VS een hit blijkt, zal het derdedeel van de trilogie mogelijk in het Engels worden opgenomen, met rollenvoor bekende Hollywood acteurs.

Regisseur Bekmambetov is er niet van overtuigd dat hij de Russischehoofdrolspelers dan weer mee zal laten spelen. 'Ze moeten dan wel verrektegoed Engels leren.' Hoofdrolspeler Chabenski-zijn ogen rood na eendoorwaakte nacht van opnames-is er zeker van dat hij ook in het laatstedeel Anton zal zijn. 'Een Amerikaanse Anton? Dat zou ongeloofwaardig zijn.'Hij droomt al van Nicole Kidman als tegenspeelster.