Wreedheid verbeeld in rauw bewegingstheater

Maar wat blijven de Belgen boeien als het om hun engagement gaat! Die maatschappelijke betrokkenheid bestaat in de Nederlandse dans gewoonweg niet. Ook Augustijnens Import/Export is wat dat betreft weer uitzonderlijk.

Het eerste beeld hakt er meteen in: tussen gestapelde containers bewegen vier mannen en twee vrouwen zich in kleermakerszit schommelend over de vloer. Ze doen denken aan kreupelen die alle kanten worden opgeslingerd, aan slaven, verschoppelingen, armen. Augustijnens wereldbeeld is niet rooskleurig, zoals hij ook in het van eenzaamheid doordrongen Bâche (2004) liet zien.

En het wordt er na deze opening ook niet beter op. Met mensen die elke aanraking afweren, gebaren die zowel een klap als een streling kunnen zijn en vervaarlijke acrobatische toeren waarbij de lichamen worden bejegend als hompen vlees of objecten. Hoogtepunt van de fysieke gruwel is de man die aan beide benen uit elkaar lijkt te worden getrokken. Hier zijn we getuige van de achterkant van de maatschappij, van de harde werkelijkheid waar uitschot anderen tot uitschot bestempelt, waar machtigen over kwetsbaren heersen en wreedheid de toon zet.

Maar: Augustijnen weet hoe hij theater moet maken. En dus zet hij tegenover zijn loodzware boodschap ook mooie, tedere barokliederen van zielepijn en hoop, van troost en verlangen, live gezongen door countertenor Steve Dugardin en begeleid door vier strijkers, én laat hij lachen. Om een mafketel die opsomt waar hij allemaal niet van houdt, om estafettevrijen op rij en om een potje discodansen waarbij de zwarte vrouw in het gezelschap wat gegeneerd naar al die uitgelaten witneuzen kijkt.

Maar: Augustijnen doet ook geen concessies. En dus slaat hij na de grappen en grollen weer keihard terug. Wanneer de zwarte vrouw – zij wordt bedreigd en uitgekleed – over Tanzania zingt, valt opeens het kwartje: de documentaire Darwin’s Nightmare, over het Victoria-meer dat ecologisch is verwoest door een geïmporteerde vis die Europeanen graag eten, over de export van voedsel die de Tanzanianen berooid achterlaat, met slechts de (illegale) import van wapens als tegengebaar.

De wereld is niet eerlijk verdeeld, geweld en armoede, onmacht en uitzichtloosheid zijn voor veel mensen de realiteit. De veerkracht van de acrobatiek – excellent uitgevoerd in een combinatie van fine tuning en ogenschijnlijke grofheid en achteloosheid – blijkt een prachtige metafoor voor de extreme veerkracht die vaak nodig is om te overleven.