Wilson schrijft in tweede autobio over liefde voor muziek

Meer nog dan over zijn roerige leven schrijft Wilson in zijn tweede autobio over zijn ongegeneerde liefde voor de muziek.

Meteen al op bladzijde 4 beland je als lezer van Ik ben Brian Wilson in het diepe. Dit boek van mij, legt het creatieve genie van The Beach Boys uit, gaat over 'muziek, familie en liefde'. Maar het gaat óók over 'mental illness'. Over een bestaan van angst, depressie, duistere 'stemmen' in het hoofd. En in het verlengde daarvan: verslaving aan drank, drugs en eten.

Natuurlijk komt ook de band aan bod, met Brians broers Carl en Dennis en zijn altijd lastige neefje Mike (Love). Een verhaal van muzikale hoogtepunten, ruzies en conflicten, sterfgevallen ook. Maar de rode draad zijn die dit keer niet.

Ik ben Brian Wilson is niet het eerste boek dat de nu 74-jarige over zichzelf schreef. In 1991 al was er Wouldn't It Be Nice, met als ondertitel 'mijn eigen verhaal'. Samen met een journalist geschreven als een klassieke rock-autobiografie: vlot leesbaar, heldere chronologie, aaneenschakeling van pakkende gebeurtenissen en episodes. Dus waarom nu een nieuw boek?

Omdat we intussen een kwart eeuw verder zijn, waarin er met Wilson veel gebeurde. Zoals het alsnog verschijnen, in 2004, van zijn in 1966-'67 in de studio vastgelopen album Smile, bedoeld als climax van zijn artistieke aspiraties. Zoals zijn nieuwe solocarrière, zowel in de studio als on the road. Maar allerbelangrijkst, en hét thema van dit boek: zijn overwinning op de demonen die hem al een leven lang achtervolgen. Niet door die te verjagen, want dat kan niet. Maar doordat hij nu met ze kan omgaan op een manier waarmee valt te leven.

Dat laatste met ongeclausuleerde dank, hierover is Wilson helder, aan zijn nieuwe artsen (en geneesmiddelen) die dit mogelijk maakten. Hierin zit ook meteen een breuk met zijn boek van 25 jaar terug. Dat was opgedragen aan de man die een decennium lang zijn therapeut was geweest: 'To Dr. Eugene Landy - without you there'd be no music.' Maar dat verhaal is nu compleet herschreven.

We zagen het al in Love and Mercy, een met Wilsons goedkeuring gemaakte biopic uit 2014, en Ik ben Brian Wilson doet er nog wat scheppen bovenop. Diezelfde 'dokter Gene' wordt nu in het kwaadst mogelijke daglicht gezet. Als een charlatan die een terreurbewind uitoefende over Wilsons leven. Die zich ook nog eens direct met diens muziek ging bemoeien. En die uiteindelijk zelfs in Brians testament probeerde te komen.

Maar intussen is Landy al meer dan twintig jaar uit Wilsons leven weg, en ook alweer tien jaar dood. De Brian Wilson van 2016 lijkt dit boek vooral te hebben geschreven om de wereld te vertellen hoe veel beter het nu met hem gaat. Een nieuwe autobiografie in conventionele zin is het daardoor niet geworden. Hier komt bij dat Wilson steeds onvoorspelbaar heen en weer schiet in de tijd, in plaats van één 'verhaal' te vertellen. En dat hij ook allerlei zijpaden inslaat die weinig boeien, zoals over de totstandkoming van zijn weinig wereldschokkende recente albums.

Hoewel er ook dit keer een co-auteur was, lijkt die weinig te hebben gesleuteld aan Wilsons schrijfstijl. Die is heel direct en openhartig, maar soms ook wat onbeholpen. Dat laatste draagt tegelijk ook bij tot de kracht en betenis van dit boek. Voor het echte levensverhaal van Brian Wilson moeten we elders terecht: bij zijn eerdere autobiografie, en bij de boeken die anderen over hem en over The Beach Boys schreven. Wat Ik ben Brian Wilson wél doet, is de gekozen titel waarmaken. Want juist doordat dit boek zo afwijkend is, zo grillig en zo persoonlijk maar ook zo ongegeneerd vol liefde voor muziek, krijg je als lezer het gevoel: dit is de echte Brian.