Wilhelmina Triesman 1901-1982

Een eenvoudige Rotterdamse vrouw was Wilhelmina Triesman, met niet meer dan anderhalf jaar mulo, toen ze in 1925 met haar 4-jarige zoontje clandestien het land verliet om zich in Leningrad bij haar Russische echtgenoot te voegen.

Bij haar overlijden een kleine zestig jaar later was 'Wilgelmina Gerardovna' een gerespecteerd wetenschappelijk medewerker van de prestigieuze Leningradse Kunstkamera en een gerenommeerd vertaalster met tal van wetenschappelijke publicaties op haar naam. Janine Jager schreef een mooie biografie van deze opmerkelijke vrouw.

Wilhelmina leerde haar man kort na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog kennen toen zijn koopvaardijschip wegens de blokkade in Rotterdam was gestrand. In de problemen gekomen door hun communistische activiteiten vertrok het stel naar de Sovjet-Unie, waar ze met open armen werden ontvangen. Wilhelmina kreeg al snel spijt van haar Russische avontuur, maar de weg terug was afgesneden: door haar huwelijk met een buitenlander had ze haar Nederlanderschap verloren en vanwege haar onrechtmatige vertrek kreeg ze geen inreisvisum.

Met een kordaatheid die haar hele leven zou kenmerken, ging ze aan de slag: ze leerde Russisch, ging werken in rubberfabriek 'Rode Driehoek' en werd lid van de partij.

Op de 'arbeidersfaculteit' haalde ze alsnog haar middelbareschooldiploma, waarna ze op het Oosters Instituut Maleis ging studeren. Ze was een loyaal en plichtsgetrouw partijlid.

Wilhelmina en haar tweede echtgenoot Andrej Danilin overleefden de Grote Terreur, die in de jaren '36-'38 miljoenen slachtoffers maakte. Dit mag een wonder heten, want in de jacht op vermeende spionnen en saboteurs waren buitenlanders al snel verdacht.

De oorlog sloeg wel gaten in hun leven. Wilhelmina's oudste zoon raakte aan het front zwaargewond; haar jongste zoontje stierf, 16 maanden oud; Danilin zelf was een van de 1,2 miljoen dodelijke slachtoffers van het beleg van Leningrad.

Na de oorlog werd Wilhelmina beheerder van de Indonesische collectie van de Kunstkamera. Daarnaast vertaalde ze werken van de zeventiende-eeuwse Nicolaas Witsen in het Russisch.

Een poging om haar familie in Rotterdam te bezoeken werd lang door de Sovjetautoriteiten getraineerd, ook een brief van haar vader aan Stalin: 'Grote kameraad... Een woord van U en het visum wordt verstrekt' richtte niets uit.

Pas in 1965 mocht ze gaan. Hoewel de reis grote indruk op haar maakte, wilde ze niet meer in Nederland wonen. In Rotterdam liep ze eens boos een seksboetiek in om de eigenaar de mantel uit te vegen voor zijn schandelijke waar.

Ze was Russischer geworden dan ze had gedacht.