Weihnachtsoratorium in Lochem verrast met power en subtiele kleuring van woorden en frasen (vier sterren)

Op het plein voor de Sint-Gudulakerk blazen midwinterhoornspelers zich warm. Het restaurant naast de kerk serveert een Weihnachtsoratorium-menu. De kerk zelf is volgepakt met stoelen die tot de laatste plaats zijn uitverkocht. Wie geen zicht heeft op de rood aangelichte kooromgang en de kerstboom moet het doen met beeldschermen die in de zijbeuken zijn opgehangen. In het Achterhoekse stadje Lochem maken ze er geen probleem van. Als het Nederlands Kamerkoor Bachs Weihnachtsoratorium komt zingen, wil je erbij zijn.

Spannend welk orkest chef-dirigent Peter Dijkstra deze keer voor zijn kerstviering heeft uitgenodigd. Vorig jaar was dat Concerto Köln, eerder het Belgische B’Rock en Concerto Copenhagen. Nu stookt hij met Collegium 1704 uit Praag het vuurtje meteen flink op. Met een stevig tempo zet hij de virtuoze solotrompettist van het ensemble op scherp en ook de strijkers moeten alles uit de kast halen om het feestgedruis in het koor van een ritmische onderlaag te voorzien, maar voor de Tsjechen is dat geen probleem. Ze hebben alles in huis om hun traverso’s, barokviolen en hobo’s mee te kleuren naar de verschillende sferen die Bach in loop van het avondvullende stuk aanboort.

Het Nederlands Kamerkoor is in topvorm. Peter Dijkstra doseert zorgvuldig het evenwicht tussen de verschillende stemtypen en laat zo fascinerende contrasten ontstaan tussen de zes cantaten waaruit de compositie is opgebouwd. Niet alleen de power van het ensemble verrast, ook de subtiele kleuring van woorden en frasen.

Dijkstra heeft zijn solisten niet gekozen op de homogeniteit van hun stemmen, maar juist op hun verschillende timbres, alsof ze personages zijn met ieder een eigen karakter. De IJslandse tenor Benedikt Kristjánsson klinkt verfijnd, maar tegelijkertijd wat kwetsbaar. Vanaf zijn positie in het orkest moet hij als Evangelist een grote afstand overbruggen om ook de achterste rijen in de kerk te bereiken. Dat lukt hem niet altijd.

Ook bij de IJslands-Schotse sopraan Hannah Morrison ligt de nadruk op intimiteit. Juist met de pure eenvoud van haar stem weet ze te ontroeren.

De countertenor Maarten Engeltjes en de fenomenale bas Tobias Berndt steken daar met hun veel ruimere, robuustere klank fel bij af. Juist in de tegenstelling tussen de stemmen ligt een attractie. Die maakt Dijkstra goed voelbaar in het terzet van Engeltjes, Kristjánsson en Morrison, in de vijfde cantate.

Als de laatste klanken van het Weihnachtsoratorium zijn uitgedoofd gaat het feest buiten door. Op het kerkplein spelen opnieuw de midwinterhoornspelers. Er wordt glühwein geschonken voor de concertgangers. In Lochem weten ze hoe je de kerstdagen feestelijk inluidt.