Wees stil, dan zal Stephen Fry Die Walküre in je oor fluisteren

Voor wie de muziek van Wagners Die Walküre wat te heftig is, is er nu een ‘zachte’ variant. Soft Valkyrie is te beluisteren als podcast, met Stephen Fry als verteller. Het idee is afkomstig van componist en gameontwerper David Kanaga. Ongeveer vijf jaar geleden luisterde hij naar Richard Wagners operacyclus Der Ring des Nibelungen. ‘Ik vond het allemaal heel intens’, zegt hij op Zoom vanuit Californië. ‘Ik dacht: ik zou dit willen horen als kamermuziek.’

Kanaga schrijft niet alleen gamemuziek, maar experimenteert ook graag met verschillende genres. Vorig jaar was hij op zoek naar een project dat binnen de coronabeperkingen was te realiseren. Het idee voor een dromerige, zacht ingezongen Ring kwam weer naar opborrelen. Hij pitchte het bij Jochem Valkenburg, programmeur van het Holland Festival. ‘Jochem zei: waarom beginnen we niet eerst met één opera?’

Het werd Die Walküre in een Engelse vertaling, onverkort en als Soft Valkyrie opgedeeld in hapklare podcastafleveringen. De ronde stem die de toneelaanwijzingen voorleest, is van de Britse acteur en schrijver Stephen Fry, Kanaga’s eerste keuze voor de verteller. Tot zijn grote vreugde bleek Fry als grote Wagner-fan makkelijk over te halen.

Een huiselijke opera

‘Die Walküre is de huiselijkste, de intiemste van de vier opera’s en dus de meest geschikte voor een ‘soft’-bewerking’, legt Kanaga uit. In Wagners epos strijden goden, dwergen en stervelingen om een gouden ring die grenzeloze macht verleent. In Die Walküre staan de buitenechtelijke kinderen van de oppergod Wotan centraal – zijn favoriet, de walküre (strijdgodin) Brünnhilde en de mensentweeling Siegmund en Sieglinde.

Als kinderen worden ze gescheiden en bij hun weerzien worden ze op slag verliefd. Kanaga arrangeerde als eerste hun liefdesscène, op de podcast fluisterzacht en teder gezongen door de klassieke zangeres Hailey Clark en de Ghanese rapper Bryan The Mensah. Sopraan Claron McFadden vertolkt Brünnhilde, een rol die op het podium buiten haar repertoire valt.

Metal-zanger Attila Csihar

Kanaga: ‘Mijn idee was dat het allemaal ‘soft’ zou zijn: sprookjesachtig, synthesizer, klokkenspel, en dreampop (sfeervolle popmuziek, red.), als tegenstelling tot het grote, totalitaire van Wagner.’ Deze visie werd enigszins bijgesteld toen de casting-director van de productie-partner Staatsoper Hannover de black metal-zanger Attila Csihar voorstelde als Hunding, Sieglinde’s gewelddadige echtgenoot.

‘Attila Csihar grauwt en snauwt en is verre van soft’, grinnikt Kanaga. En Nadine Secunde, die de rol van Wotans echtgenote Fricka een octaaf lager zingt dan oorspronkelijk geschreven, is ook Wagneriaans luid. ‘Uiteindelijk is het allemaal veel contrastrijker geworden en ben ik echt blij met deze cast.’

Met synthesizer en samples

Voor de opnamen hoefde niemand te reizen. Fry dook een studio in Londen in om zijn tekst in te spreken. De pianoversie van de partituur werd ingespeeld op een midi-klavier, een toetsenbord dat de muziek in midi-bestanden verandert. Deze dienden als begeleiding voor de zangers, die afzonderlijk in hun woonplaats hun partijen zongen. Kanaga is nog bezig met arrangeren. De eerste vier afleveringen zijn al verschenen.

‘Ik stapel eerst alle partijen op elkaar. Met het softwareprogramma Ableton Live kan ik de pianonoten naar elk ander instrument kleuren. Ik gebruik de synthesizer of samples van echte instrumenten. Soms voeg ik psychedelische effecten toe, bijvoorbeeld galm of echo.’

Kanaga gaat intuïtief, maat voor maat te werk. Zijn kleurenpalet is gevarieerd, van de poëtische akoestische gitaar in het liefdesthema tot hardcore techno in het voorspel tot de eerste akte. Het toevoegen van theatrale geluiden zoals zwaardgekletter vindt hij een feest. ‘Stephen Fry merkte op dat Fricka komt binnenrijden in een wagen getrokken door twee rammen, maar die beesten hoor je nooit. Ik zei: maak je geen zorgen, hier ga je ze wel horen!’

Wat Kanaga, het Holland Festival en de hele cast betreft blijft het niet bij de ene opera. Allemaal zouden ze meteen tekenen voor een volledige Soft Ring.