Wat is er anders in Windows 10? En is het goed?
Windows, het besturingssysteem voor honderden miljoenen pc's, is ingrijpend veranderd. Is Windows 10 echt zo'n grote stap? De tien vernieuwingen die het meest in het oog springen beoordeeld.
1. Tegelvrij
4 sterren
Het was de vurigste wens van Windowsgebruikers: de terugkeer van het startmenu. Zij vinden in de linkeronderhoek van hun computerscherm weer de vertrouwde lijst met programma's, mappen en documenten. De 'tegelwand' (met startblokken voor apps) uit Windows 8 is samengevoegd met het startmenu. De tegels prijken nu rechts van het startmenu en zijn allemaal te verwijderen. De tegels zijn live: zo toont de tegel van de weer-app het actuele weerbeeld.
2. Superbrowser
4 sterren
Het pictogram toont nog steeds een 'e'. Maar die staat niet langer voor de twintig jaar oude Internet Explorer. Microsoft bouwde een nieuwe webbrowser: Edge. Sneller en veiliger en we kunnen er aantekeningen mee maken op webpagina's en die met anderen delen. Internet Explorer blijft onderdeel van Windows, voor websites die dat nodig hebben.
3. Alleskunner
5 sterren
Koop één app, gebruik hem overal. Microsoft stapt met Windows 10 over op universele apps. Dat zijn programma's die op alle apparaten draaien of het nu een pc is, tablet, Windows Phone of Xbox-spelcomputer. Maar universele apps zijn ook geschikt voor de Hololens (Microsofts augmented reality-bril), de Surface Hub (een digitaal whiteboard) en de Raspberry Pi2 (een computertje niet groter dan een creditcard).
4. Schermutselingen
5 sterren
Nooit meer bekvechten over wie er voor de tv mag zitten de gamer of de rest van het gezin. Met Windows 10 kunnen we games op de Xbox One-spelcomputer naar een computer 'streamen' en spelen. Zolang pc en spelcomputer op hetzelfde wifi-netwerk zitten hoeven we alleen maar de Xbox-afstandsbediening in de pc te pluggen.
5. Metamorfose
4 sterren
Op een tablet is het volledige startmenu nutteloos. Voor 2-in-1-computers (tablets met los toetsenbord) is tabletmodus bedacht. Halen we het scherm los van het toetsenbord, dan schakelt Windows 10 over op de tabletstand: het startmenu laat alleen nog tegels zien en apps beslaan het hele scherm. De metamorfose voltrekt zich hetzij volautomatisch, hetzij steeds na een 'OK' van de gebruiker.
6. Praatpaal
3 sterren
We hoeven niets meer te typen: Windows 10 kent spraakbesturing. Een onzichtbare assistente, Cortana, voert standaardopdrachten uit als 'Zet afspraak in agenda' of 'zoek route naar dichtstbijzijnde pizzeria'. Of ze zoekt naar antwoorden op internet. Je kunt Cortana ook teksten dicteren. Met een voorbehoud: 'praatpaal' Cortana verstaat nog geen Nederlands.
7. Opgeruimd
3 sterren
Een grote ergernis in Windows 8 was dat je voor het aanpassen van instellingen als schermgrootte op twee plekken moest kijken. In het paneel Instellingen stonden te weinig functies, in het vertrouwde Configuratiescherm verdronk je in een warboel van knoppen en regelaars. Dankzij een nieuw instellingenmenu hoeven we minder vaak het configuratiescherm in te duiken.
8. Boodschappenjongen
3 sterren
Een pc ziet er onder Windows 10 uit als een mobieltje. Het bewijs daarvoor? Het Actiecentrum, aanklikbaar vanuit de taakbalk. Op onze telefoons heet dat notificatiecentrum. Hier verschijnen de berichten die apps versturen (afspraken, tweets). In het Actiecentrum vind je knoppen voor vaak gebruikte instellingen als vliegtuigmodus en netwerk kiezen.
9. Vensterbank
3 sterren
Vooral op een tabletscherm heb je niet genoeg ruimte voor al je openstaande (actieve) programma's. De oplossing: maak er een virtueel bureaublad bij. Het is alsof er meer monitoren zijn aangesloten op je pc. Met Taakweergave kun je tussen die bureaubladen switchen. Je kunt de vensters van actieve toepassingen ook verplaatsen van het ene virtuele scherm naar het andere.
10. Blikopener
3 sterren
Een wachtwoord onthouden hoeft niet meer. Op pc's die daarvoor geschikt zijn kan Windows 10 je herkennen aan je vingerafdruk, je iris of je gezicht. 'Hello' heet de nieuwe inlogmethode. Nee, de gezichtsherkenner trapt niet in een foto die je voor de camera houdt. Hij bekijkt je in 3D.