Wapenbroeders: grimmig dierenrijk met humor en poëzie

Zijn bewerking van het middeleeuwse dierenepos rondom vos Reinaert is opnieuw uitgegeven. Boon weet daarin van de vele losse fabels over Reinaert de vos en zijn wapenbroeder, Isengrimus de wolf, een heuse roman te maken. In schonkig Vlaams beschrijft Boon een grimmig dierenrijk, waarin wordt geplunderd, gemarteld en gemoord, maar waaruit de poëzie en humor nooit verdwijnt. Woorden als zotpeinzen, blekkerende, gesjoerd, hinkerde, krochend, en rouwmoedig daveren over de bladzijden.

Als Reinaert op één dag door volk, koning én kerk bedonderd wordt, besluit hij zich van niemand meer iets aan te trekken. Isengrimus daarentegen kruipt voor wie hem dan ook maar een stukje vlees voorhoudt. De vos maakt daarvan gebruik en lokt de domme wolf in de ene na de andere valstrik. Isengrimus is door Reinaerts toedoen zijn staart al kwijt en verliest even later ook nog een oog. 'Het is maar een eigenaardig zicht', zegt Reinaert, 'als in uw gevel de helft der blinden moet geloken blijven.' Toch mag Isengrimus van de vos niet klagen: 'want daar uw staart werd afgekapt blijft langs het achterraam voldoende lucht en licht naar binnen stromen.' Boon laat Isengrimus symbool staan voor het volk, dat keer op keer voor de kosten van een ander moet opdraaien maar te dom en volgzaam is om in opstand te komen. Reinaert is degene die hem met zijn streken probeert wakker te schudden.

Hoezeer dit in overeenstemming is met de rol van luis in de pels die Boon voor zichzelf zag weggelegd in naoorlogs België, wordt duidelijk in het uitgebreide nawoord van Kris Humbeeck. In de tijd dat Boon aan 'den Reinaert' werkte verloor hij zijn geloof in het communisme. Volgens hem was deze ideologie, net als het koningshuis en de kerk, een schaamlap waarmee misstanden bedekt werden. De moraal van het verhaal luidt: Vertrouw nooit de gevestigde orde. Zoiets leerde je niet, tijdens de Nederlandse les.