Waarom verliezen zoveel vrouwen hun goede smaak als het om hun trouwjurk gaat?

De trouwjurk is nog altijd voor veel vrouwen de onverwoestbare garderobe-droom. Dus is de mooiste-dag-van-mijn-levenjurk een prachtig onderwerp voor een tentoonstelling. En zo pakt het Victoria and Albert Museum (V & A Museum) in Londen dan ook uit met de tentoonstelling Wedding Dresses: 1775-2014, waarin de geschiedenis van de trouwjurk in beeld wordt gebracht aan de hand van bijna tachtig jurken, bijpassende accessoires, foto's, filmpjes en zelfs uitnodigingen. Ook in het Amsterdamse Rijksmuseum zijn momenteel, op de begane grond, vijftien historische trouwjurken te zien.

Wie wil, kan zich in beide musea vergapen aan een paar prachtige, klassieke bruidstoiletten. Lange jurken met een slanke snit, een subtiel stukje bloot en originele details. Kuis zonder truttig te worden en zó tijdloos dat ze nog steeds tot de verbeelding spreken.

Helaas zijn dat soort jurken in de minderheid. Het merendeel van de getoonde bruidsjurken glimt en fonkelt, oogt lawaaiig en allesbehalve origineel. Het zijn jurken die qua silhouet nog het meest lijken op de al even clichématige opgespoten slagroomtaart. En dan ook nog versierd met de roosjes, bloemetjes, parels, lovertjes, pailletten, het kant en de tule uit de standaardbruidsjurkencatalogus.

Te veel ruches. Te weinig klasse. Het zijn jurken die passen bij kitscherige kerstbomen en huilende zigeunermeisjes, maar niet bij een stijlvolle bruiloft.

Wat is dat toch met bruidsmode? Waarom worden gevoel voor mode, een voorkeur voor stijl en goede smaak zo vaak overboord gekieperd zodra er een trouwerij in zicht komt?

Gaat het in de mode om de vorm, de snit en het materiaal, en is echt goede mode verrassend en kunstzinnig, bij de bruidsjurk telt dit alles niet. Hier lijken de regels omgekeerd van toepassing, want in bruidsmode telt traditie, herhaling, clichés en, kennelijk, opschepperij. De trouwjurk staat haaks op modetrends.

Neem alleen al het dominante wit. In de mode is elk seizoen een nieuwe kleur in trek, maar trouwen doen we al jaren in het wit. Dat is overigens niet altijd zo geweest. De witte bruidsjurk werd pas een gewoonte nadat koningin Victoria in 1840 in een witte jurk was getrouwd met prins Albert. Tot dan toe was wit nog een ongebruikelijke keuze. Blauw was veel populairder; net als de kleur wit symboliseerde blauw reinheid - en een blauwe jurk kon tenminste nog een keer worden gebruikt.

In de minder welgestelde milieus trouwden meisjes zelfs in het zwart, grijs of bruin, omdat de jurk dan makkelijk was door te dragen na de bruiloft. Maar Victoria zette een trend met haar witte jurk, die gretig werd opgepikt door vooral dames uit de betere kringen. Zij lieten met een witte jurk zien dat ze geld genoeg hadden om een jurk voor één dag aan te schaffen.

Parelwit
Inmiddels is wit zo gewoon geworden dat er van het elitaire karakter niets meer over is. Wie nu wil pronken met de eigen koopkracht, schaft elk seizoen een nieuwe designertas aan van een paar 1.000 euro - en zo nodig een wit exemplaar voor de trouwdag.

Als het om reguliere mode gaat, laten vrouwen zich massaal inspireren door de glossymodebladen. Daarin gaat het om gedurfde, nieuwe combinaties, om een persoonlijke stijl, een onverwacht accent. Lef en creativiteit lonen, want in de mode mag je eigenwijs zijn.

Maar aan de trouwjurk kleeft een raar soort romantiek. Hier worden niet lef of eigenzinnigheid beloond, maar het besef van tradities. Wie herinnert zich niet de buitensporige aandacht voor het huwelijk van Willem-Alexander en Máxima? Alle ogen waren gericht op het traditionele karakter van de bruiloft en er werd zelfs bericht over de wijze waarop Máxima het bruidsboeket vasthield voor de trouwplechtigheid: eerst in haar rechterhand, daarna op links.

Tradities en clichés geven houvast. Dus willen veruit de meeste vrouwen op hun trouwdag nog steeds op Sissi lijken, de sprookjesachtige prinses uit de gelijknamige speelfilm uit de jaren vijftig. Dankzij dit romantische cliché zijn trouwjurken ook vandaag nog zo vaak bezet met kischerige frutsels die normaal geen enkele vrouw met maar een beetje gevoel voor stijl zou dulden op haar kleding.

Nasleep
Een goed voorbeeld in het genre is de jurk van de rijke, Britse socialite Margaret Whigham uit het begin van de vorige eeuw die in het V & A Museum is te zien. Ook nu stoppen alle vrouwen voor deze decadent versierde jurk, die een bijna 4 meter lange en 3 meter brede sleep van zijde heeft. Verderop staan ze stil voor de hedendaagse variant op de jurk van Whigham: de veelbesproken crèmekleurige jurk met goudkleurige applicaties waarin topmodel Kate Moss drie jaar geleden trouwde, een ontwerp van John Galliano.

In het dagelijks leven kleden vrouwen zich vaak om ergens bij te horen - of ze nou wel of niet de mode volgen. Maar tijdens een trouwerij geldt een ander uitgangspunt: de bruid moet opvallen. Met een opvallende trouwjurk zet de bruid in kwestie een flink uitroepteken bij de dag die ze zich voor de rest van haar leven als de mooiste dag moet zien te herinneren. Ook status speelt een rol. Wie trouwt, wil dat over het algemeen origineler, grootser en duurder doen dan de buurvrouw.

Om op te vallen, kiezen vrouwen niet zelden voor de gekste creaties. Nu kan een imposante paarse jurk best - als je burlesk-ster Dita Von Teese bent. Zij zag er heel fraai uit toen ze in 2005 met zanger Marilyn Manson trouwde in de paarse jurk van Vivienne Westwood, die nu ook te zien is in het V & A Museum.

Maar niet iedereen draagt zo'n jurk met de flair van Von Teese - de meeste vrouwen lijken in het paars meer op de voluptueuze Karin Bloemen. Zoals menig vrouw meer zal lijken op Barbie dan op zangeres Gwen Stefani, als ze zich laat inspireren door de roze dipdye-jurk van Galliano, die Stefani in 2002 droeg en die ook onderdeel is van de expositie in het Londense museum.

Op je trouwdag willen opvallen, kán heel verkeerd uitpakken. Dat is bijvoorbeeld goed te zien aan de jurk die model Lisa Butcher droeg toen ze in 1992 trouwde met sterrenkok Marco Pierre White: te sexy. Dat vindt zelfs Edwina Ehrman, de modeconservator van het V & A Museum. De jurk heeft een open rug, een open zijkant én een diep decolleté. Bruidegom White liet weten de jurk niet gepast te vinden en beschuldigde bruid Butcher zelfs ervan puur te trouwen voor de media-aandacht. De bruiloft ging door, het huwelijk was binnen drie maanden voorbij.