Vita

'Als ik echt op m'n dertigste iets groots wil bereiken, dan moet ik Vita gelukkig maken. En Vita is pas gelukkig als ze er niet meer is. En daar kan ik haar mee helpen.' Aldus Hylke Moorman, verteller in Vita, het romandebuut van Matthijs Kleyn (1979).

Kleyns biografie op de omslag van het boek vermeldt dat hij televisiemaker is (een Jakhals in De Wereld Draait Door). Een verontschuldiging misschien, voor de krukkige roman die Vita is: sorry, ik ben televisiemaker, vandaar dit erbarmelijke proza.

We volgen een in Amsterdam wonende televisiemaker. Hij heeft verkering, desondanks papt hij aan met een mager meisje van zijn werk, Vita genaamd. Na verloop stuurt hij z'n oorspronkelijke vriendin weg en neemt Vita haar plaats in. Maar het gaat niet goed. Vita huilt veel, hoort stemmen, is epileptisch en heeft anorexia gehad. Er zijn mannen die voor minder weglopen. Hylke niet.

Die heeft zich voorgenomen met dit meisje 'gelukkig te worden', waarmee hij haar ziekte feitelijk negeert. We zien de twee in zoete scènes in restaurantjes, op hun werk, in hun bed en later in New York. Ze noemen elkaar 'Boef' en 'Knuffie'.

Toch weerhoudt dit kleffe geplak het patiëntje niet van zelfmoord. Allicht niet. In trage scènes, waarin iedere handeling wordt uitgeschreven, lezen we toe naar het hoogtepunt. Vita's dood. Zelfs die weet Kleyn te verpesten door er een clichématige voorstelling van te maken met veel kaarsjes.

Moeilijk te kiezen wat het ergerlijkst is aan deze roman: de banaliteiten? Het personage Hylke, een druiloor die de aandoening van zijn vriendin aanziet voor 'levenservaring' en daarvan 'erg onder de indruk' is? Of toch Kleyns onkunde om dit verhaal minder plat te maken?

Paul de Leeuw vindt het prachtig, lezen we in het persbericht. Misschien verklaart dat iets: Vita is voor televisiemakers. Niet voor lezers.