Verbeelding op een blauw doek

De stad is gevangenis en concentratiekamp tegelijk. Mensen sterven als ratten. Camus schreef een aangrijpend verhaal, een klassieker die hem wereldberoemd maakte. Vol fraaie filosofische statements, maar weinig theatraal. Des te bewonderenswaardiger dat de jonge Vlaamse groep Skagen datzelfde verhaal nu op het toneel zet: La Merde. Vol humor, speels, waarbij ze op een originele manier gebruikmaken van videotechnieken.

De stad wordt ons op een groot videoscherm getoond: een ommuurd geheel met gebouwen, huizen en torens. Alles is wit zoals in een maquette. Het lijkt een speelgoedstad en dat spoort met de bewoners: de bevolking bestaat uit massa’s Playmobil-figuurtjes. Ze lopen ietwat verdwaasd door de straten en zitten braaf in de kerk waar ze moeten aanhoren dat ze deze ramp over zichzelf hebben afgeroepen.

De vier acteurs, die tal van dubbelrollen spelen, staan op uitgekiende plekken op het geheel blauwe toneel terwijl ze via een aantal camera’s tegelijkertijd in het maquette-decor verschijnen. Over dat blauw kun je van alles heen projecteren. En het werkt hier wonderwel. De twee manieren van verbeelding vullen elkaar aan.

Als publiek kun je kiezen waar je naar kijkt: naar de live speler op het speelvlak of naar het videoscherm daarboven, waar diezelfde speler is omringd door een decor. Als twee mannen even naar het strand gaan en de zee in duiken, trekken ze op het toneel een groot blauw doek over zich heen waar hun hoofd en hun handen uit steken. Op het videoscherm zien we ze kopje onder gaan in een namaakzee. We zien het procédé en tegelijkertijd het resultaat en dat werkt komisch, maar ook aandoenlijk.

Intussen leest een van de spelers de verbindende teksten op, opzij van het toneel. Het resultaat is een beeldend verhaal waarin de humor de ontroering niet verdringt. Integendeel, ook door het voortreffelijke spel komen alle emoties aan bod. Het is mooi om te zien dat de jonge journalist die er aanvankelijk alles aan doet om weg te komen, uiteindelijk toch blijft en zich inzet voor anderen.

Camus’ verhaal heeft nog niets aan zeggingskracht verloren. Zeker in deze tijd waarin we worden opgezadeld met angst voor onverhoedse epidemieën. We kunnen gerust zijn, net als deze pest sterven die ook weer uit.