Van excessen is geen sprake meer bij South by Southwest

Een typerend beeld voor South By Southwest (SXSW) dit jaar. In het Austin Convention Center ontwikkelt zich voor de grootste zaal een lange rij conferentiegangers. Ze zijn voor het merendeel zwart, in de 20 en het aantal mannen en vrouwen lijkt gelijk. Ze komen om te luisteren naar rapper Big Sean, die zal worden geïnterviewd.

In een zaaltje ertegenover staat ook een rij. Veel kleiner. Vooral mannen, grijs of kalend wachten tot onder meer Frank Sinatra Jr. en Steven Van Zandt in een panel gaan praten over Sinatra die dit jaar 100 zou zijn geworden. Een paar jaar geleden zou de verdeling beslist andersom zijn geweest, toen liet 50Cent zich nog in een goeddeels lege zaal interviewen. Maar hiphop is groot geworden op SXSW, het grootste internationale showcasefestival, dat sinds 1987 wordt gehouden in Austin, Texas. Je kunt zelfs stellen dat de hiphopwereld Austin heeft uitgekozen als hun belangrijkste plek om artiesten wereldwijd te promoten.

En dat is eigenlijk precies wat SXSW nodig had, want het was vooral dankzij de enorme hoeveelheid rappers dat het festival vijf dagen lang een urgentie had die de laatste jaren leek te verdampen. Goed, Kanye kwam niet, ondanks alle geruchten dat hij zaterdag een 'geheim' optreden zou geven. Kendrick Lamar was elders in het land zijn vorige week gedropte album te promoten, maar van de oude garde (DJ Premier, Chuck D, Nas, Ghostface Killah) tot aan spraakmakende nieuwe artiesten (J Cole, Joey Bada$$, Rae Srummurd, Earl Sweatshirt) was er een enorme diversiteit aan rappers en dj's aanwezig.

De langste rijen waren voor hen, en de grootste feestjes waren in de zalen waar zij optraden. Naast rock-'n-roll lijkt hiphop de grote muzikale pijler waarop SXSW rust. Logisch ook dat de keynotespreker dit jaar een rapper was. Aan Snoop Dogg vrijdag (toen het festival al halverwege was) de eer zich aan te sluiten bij illustere voorgangers als Johnny Cash, Pete Townshend, Bruce Springsteen en Dave Grohl. Helaas bleek zijn keynote een interview. En hoe beschamend, ook nog door zijn manager, wat natuurlijk niks meer opleverde dan wat voorgekauwde, maar best aardige anekdotes.

Eigen cassettes

Tegen zijn gehoor van een paar duizend conferentiegangers vertelde hij over hoe hij dankzij de broer van Dr Dre (Warren G) met de grote producer in contact kwam. 'Op een feestje van hem waar de muziek uitviel.' Warren G vond dat Snoop een van zijn eigen cassettes moest laten horen. Meteen spitste Dre zijn oren. 'Wie is deze rapper?'. De rest werd geschiedenis.

Zo slap als de interviews met rappers waren (ook Big Sean werd bevraagd door iemand die meer fan leek dan journalist) zo opzwepend waren de hiphopshows. Logisch dat SXSW zo geliefd is onder rappers, het publiek (veel shows lieten behalve de professionals uit de muziekindustrie ook 'gewone' fans toe) leek alles te kennen, en scandeerde de meeste teksten mee.

Maar als het even niet lekker liep, zoals donderdagavond bij Earl Sweatshirt, dan bleken ook hiphopfans meedogenloos. 'Jullie trekken mijn nieuwe shit niet', mopperde Sweatshirt, 'wat zijn jullie sloom.' Nee, hij was gewoon niet goed genoeg. Even later bij het optreden van Migos ging het vooraan behoorlijk los. Eigenlijk drie rappers uit Atlanta die nu met z'n twintigen op het podium stonden. Niet iedereen had een microfoon, maar een vrolijke chaos werd het wel. Dergelijke wild dansende en springende menigten kwam je bij gitaarbands dit SXSW nauwelijks tegen. Het was qua rock- en popmuziek dit jaar allemaal wat tam. Geen grote, spraakmakende artiesten, althans niet voor de Nederlandse popliefhebber. De beste shows waren van artiesten die we hier al eerder hebben mogen bewonderen zoals Stromae en Courtney Barnett. Veel Europese nieuwe namen stonden al in Groningen op Eurosonic en Amerikaanse gitaar- en garagebands werden al eerder vastgelegd door festivals als Le Guess Who? en Incubate.

Maar The Districts bleken een fijn gruizig rockbandje met een aan Afghan Whigs gerelateerde sound en betrekkelijk nieuwe singer/songwriters als Ryley Walker, Tobias Jesso Jr. maakten veel indruk. Maar wie was toch die man achter de misschien wel geestigste dj-naam: DJ Windows 98?

Geld

Dat was Win Butler, voorman van Arcade Fire. Hij leek vooral meegekomen om zijn broer Will bij te staan, die (succesvol) zijn solo-album kwam presenteren. Maar geflankeerd door percussionisten gaf hij op SXSW als DJ Windows 98 een even rommelige als vermakelijke dj-set ten beste. Van Aziatische pop via Fela Kuti naar de Staple Singers: je werd er vrolijk van. Butler zelf niet, zo leek het. Hij brulde maar dat de lichten uit moesten (bang voor foto's?) en de volgende dag in een panel was zijn humeur al niet veel beter. SXSW, zo stelde hij, ging niet over muziek, maar over geld. Al die grote merken met hun brandingmanagers die artiesten aan hun merk wilde binden: foute boel vond Butler.

Een paar jaar geleden had hij gelijk gehad. We herinneren ons Prince die door Samsung werd ingevlogen om omringd door reclameborden voor een paar honderd loterijwinnaars te spelen. Of het Doritospodium, waarop artiesten letterlijk tussen de nachosautomaten in stonden.

Van dergelijke excessen was nu eigenlijk geen sprake meer. De grote artiesten bleven weg en SXSW ging weer echt over het ontdekken van nieuwe muziek. Dat het mooiste optreden kwam van een band, Spoon, die vijftien jaar geleden ook al op SXSW speelde, in hun eigen stad Austin doet niks af aan de urgentie van het festival. Spoon, speelde eerst twee shows op kleine podia, om vervolgens donderdagavond, voor iedereen toegankelijk, op te treden op het grote gratis buitenpodium aan het water.

Gruizige garagerock

Meer dan tienduizend Texanen zagen een gitaarband op het hoogtepunt van hun kunnen. Wonderschone liedjes, verfijnde arrangementen, pakkende grooves en zeer soulvolle zang van Britt Daniel bezorgden bijkans kippenvel. En iedereen leek alles te kennen. Spoon is zo'n band die voor vele nieuwe bandjes in Austin als voorbeeld diende. Alles zelf onder controle houden, je niet gek laten maken door de roep om hitsingles en met veel spelen een publiek opbouwen. Een route die dit jaar voor zo'n 2.200 bands en artiesten begon op een van die kleine honderd podia die SXSW ook dit jaar telde.

Het Amerikaanse label Burger Records brengt het liefst cassettebandjes uit. Liefst met gruizige garagerock. De kwaliteiten van bands als traumahelikopter en Mozes And The Firstborn zijn het label niet ontgaan. Burger bracht van hen al een cassette uit. Op SXSW verkochten ze op hun eigen Burgermania feestje hun nieuwste release: Burgerworld 1 - Netherlands, de beste nieuwe Nederlandse garagerock en psychedelica verzameld. Liedjes van onder meer Jacco Gardner, zZz, Pauw en Afterpartees. Prima selectie, een heus collector's item.