Van bondscoach tot klimaatklever: 2022 in veertig mediapersoonlijkheden

40. Gordon

Hondenvriend (vorig jaar ook op plek 40)

Twintig kilo afgevallen, weg van Instagram, geflopte kookshow, koffiezaak in Blaricum gesloten, aangepakt door Angela de Jong (zij: ‘Narcistische kleuter’, hij: ‘Zure takketrol met een dikke reet’), mislukte aanval op woke bij NPO1, terug op Instagram – en dat is dan nog maar een kleine greep uit het annus horribilis van een man die er dit jaar ternauwernood in slaagde zich te plaatsen voor de eindlijst van De Goauden.

Meevaller: zijn Franse bulldog Rocco, vernoemd naar pornoster Rocco Siffredi, kwam er na een onbekende, maar heftige ziekte (op Instagram viel het woord ‘hondencovid’) weer helemaal bovenop. Gordon blij, Toto – de andere kortsnuitige in huis – blij, de 77 duizend volgers van het Instagram-account van de twee honden blij. Home sweet home, in Dubai.

39. Frank Masmeijer

Ex-gevangene (–, vorig jaar niet in de lijst)

VVD over de rooie, Nederlandse politie des duivels, volk in beroering nadat koning Willem-Alexander er in juli persoonlijk voor had gezorgd dat drugssmokkelaar (kilootje of zeshonderd cocaïne) Frank Masmeijer op vrije voeten kwam. Keek vroeger zeker graag naar De Holidayshow en Dinges, die koning.

De MSM (mainstream media) hadden er vervolgens een dagtaak aan om uit te leggen dat de koning dit soort besluiten niet zelf neemt. Masmeijer maalde er niet om. Geef maar een dot gas voordat ze zich bedenken, zei hij tegen zijn vriendin toen hij tot zijn eigen verbazing de nor in Nieuwegein had mogen verlaten. En daar ging hij, de iconische NCRV’er, de vrijheid tegemoet, op naar nieuwe avonturen.

38. De Tietenman

Fan in Qatar (–)

Hondstrouwe Oranjesupporter met goed gevulde nepboezem die zich – al dan niet gedwongen – blind hield voor misstanden in Qatar. Het Qatarese regime had deze Harry Goudsblom geselecteerd als een van de vijftig uitverkorenen die geheel verzorgd naar het WK mochten reizen. Daarvoor moesten ze wel even een verklaring tekenen over het rapporteren van kritische supporters, maar dat gingen ze heus niet doen, nee hoor. (De Oranje-indiaan bedankte wél vriendelijk.)

Werd eenmaal in Qatar naar eigen zeggen afgevoerd toen hij met zijn nepborsten een WK-stadion in wilde, maar De Telegraaf stelde vast dat daar weinig van klopte. De waarheid zal ergens in het midden van zijn enorme boezem liggen, maar de Tietenman staat in ieder geval voorgoed op de wereldkaart.

37. Tim den Besten

Presentator (–)

VPRO-presentator. Zong live op tv tijdens de Canal Parade een sinterklaasliedje voor zijn vriend Nicolaas. Ging even de fout in door het woord ‘knecht’ te zingen waar dit in grote delen van het land al jaren ‘Piet’ is. Bood daarna live op de radio huilend excuses aan, zodat dit relletje over vele dagen werd uitgesmeerd. Revancheerde zich met een leuk kinderprogramma over democratie, waarvoor hij Wim-Lex en Mark Rutte interviewde. En toch maar op plaats 37, want we zijn Sinterklaas niet.

36. Pieter van Twisk

Onderzoeker (–)

Op 17 januari had de Volkskrant een voorpaginaprimeur, gedeeld met NRC en Het Parool overigens. Een dag later verscheen de vertaling van Het verraad van Anne Frank van Rosemary Sullivan, weerslag van het onderzoek door een internationaal coldcaseteam onder leiding van Pieter van Twisk naar de vraag wie de familie Frank heeft verraden. De kritiek op het onderzoek dat naar een ‘waarschijnlijke’ dader wees, was vernietigend; het bewijs zou flinterdun zijn. Nog geen drie maanden later werd de Nederlandse vertaling door uitgever Ambo Anthos uit de handel genomen – een zeldzame gebeurtenis.

En de kranten dan die het embargo hadden getekend, waardoor ze door de geheimhoudingsplicht zelf geen kritisch onderzoek op voorhand hadden kunnen doen? Dat had niet mogen gebeuren, meldde ook de hoofdredacteur van deze krant. Onlangs verscheen een nieuw rapport van Van Twisk. Noem het ‘een weerlegging van de weerlegging’ zoals de Volkskrant het in een uitgebreide reconstructie formuleerde.

35. Tahmina Akefi

Geliefde van Peter R. de Vries (–)

In de zomer van 2021 nog alom gerespecteerd als de anonieme geliefde van de alom gerespecteerde Peter R. de Vries, toen ze vertelde over de lieve briefjes die hij voor haar achterliet. Begin dit jaar maakte ze zich bekend in een documentaire over zijn laatste jaren. Er volgde een boek over hun relatie, Mijn grote liefde. Kees van der Spek, collega en vriend van De Vries, nam de woorden ‘niet erg fris’ in de mond. Anderen omschrijven Tahmina Akefi tegenwoordig als ‘publiciteitsgeil’ en ‘lijkenpikker’. Wel heel fris, natuurlijk.

34. Noa Vahle

Talent (–)

De sportverslaggeefster is pas 22 jaar, maar deed tijdens het WK geen moment onder voor veteranen als Joep Schreuder en Jeroen Stekelenburg. Met haar dagelijkse bijdragen voor HLF8 en De Oranjewinter vanuit Qatar (‘Noa in Doha’, lachen!) leek het alsof ze dit werk al twintig jaar deed en bood ze meestal moeiteloos partij aan de testosteronbommen in de studio. Het zou veel te makkelijk zijn om te beweren dat ze alleen in de tv-wereld werkt door de kruiwagen van moeder Linda de Mol, want daarvoor is Vahle simpelweg te getalenteerd. Haar hoogtepunt? Het lief-ongemakkelijke onderonsje met Louis van Gaal over zijn intermittent fasting-dieet.

33. Arie Boomsma

Ontspannen man (–)

In de nieuwjaarsgroet voor 2022 van Arie Boomsma op Instagram ontwaarden wij het goede voornemen om terug te keren in de lijst die hij eens aanvoerde. Als de betere, ijsbadderende, neusademende versie van zichzelf, vanzelfsprekend. ‘Gelukkig nieuwjaar, happy new year. Maak er wat moois van dit jaar. Uitgaan van de mogelijkheden, niet van de beperkingen.’

Zomaar wat tips waarmee het onverstoorbare toonbeeld van rust, reinheid en regelmaat in de maanden die volgden de minder onverstoorbaren onder ons op de kast kreeg: licht dimmen na het avondeten, slaapkamer goed donker houden, tape je mond dicht als je gaat slapen, elke dag op dezelfde tijd naar bed en rond dezelfde tijd opstaan, leg na elke hap je bestek op tafel, af en toe heel diep zuchten. Die laatste is van ons.

32. Peter Gillis

Vakantieparkmagnaat (–)

Goedgevulde vakantieparkmagnaat die met Massa is Kassa al negen seizoenen een volstrekt onbegrijpelijke tv-hit aflevert. Ontving eerder vernietigende recensies over zijn ‘smerige poepparken’ en kreeg MAX Vakantieman op zijn dak, maar leek pas écht rijp voor een tv-exit nadat het Openbaar Ministerie een onderzoek had ingesteld naar de mogelijke mishandeling van zijn vriendin Nicol. Zijn lijfspreuk ‘daar word ik foxwild’ van’, kreeg ineens een behoorlijk grimmige lading.

Leek daarna door iedereen te worden uitgekotst, behalve door een trouwe groep kijkers en de SBS 6-top, want Gillis kreeg een nieuw seizoen én een kerstspecial. Daar worden wij nou foxwild van.

31. Yves Gijrath en Erik de Vlieger

Podcasters (–)

In 2012 kregen we een kijkje in het diepste wezen van ondernemer Yves Gijrath, toen hij in een interview in de Volkskrant vertelde hoe hij het weer had beïnvloed. ‘Het stopte met regenen, door beïnvloeding van regenstructuren. Puur via visualisatie.’ In Shanghai was zelfs een tyfoon voorspeld die Gijrath had weten te voorkomen. Hij daagde de interviewers uit om een en ander te ‘reconstrueren, aan de hand van weermodellen’.

We moesten er ineens aan denken toen Gijrath dit jaar, ditmaal met podcastmaat Erik de Vlieger, het gerucht de wereld in slingerde dat OMT-voorzitter Jaap van Dissel tonnen smeergeld zou hebben aangenomen. ‘Lieve mensen van de media, dit is ons cadeau voor jullie om uit te zoeken’, zeiden ze erbij. Het bleek onzin en Gijrath en De Vlieger gingen, nadat er met juridische stappen was gedreigd, diep door het stof. Ze waren ‘op een ongelooflijke manier bezwendeld’ met vals bewijsmateriaal. Hun andere onthulling, over voormalig DPG-topman Jaak Smeets, klopte trouwens wél: die was ontslagen wegens grensoverschrijdend gedrag. Wind van voren, na regen komt zonneschijn.

30. Derk Bolt

Presentator (–)

Het was niet bepaald een onbewogen jaar voor de man met misschien wel de mooiste, maar in elk geval de ronkendste stem van Nederland. In oktober leerden we dat in het verleden bij Spoorloos zeker twee keer een adoptiekind aan een verkeerde familie was gekoppeld. Vorige week kwam daar nog een geval bij. Aan tafel bij Khalid & Sophie reageerde Bolt defensief op het schandaal (‘er wordt gehakt met groot genoegen door iedereen’), wat hem op zijn beurt weer op niet al te malse kritiek van de crème de la crème van bekend Nederland kwam te staan.

29. Douwe Bob

Zanger (–)

Sommige beroemdheden doen echt álles voor een plekje in De Gouden. Zanger Douwe Bob Posthuma verwekte drie baby’s bij drie verschillende vrouwen, die allemaal binnen het tijdsbestek van een halfjaar werden geboren. Het bestaan van ‘de geheime derde baby’ werd onthuld door Yvonne Coldeweijer (6), een van haar betere scoops.

Ondertussen geniet Douwe Bob van zijn kroost, blijkt uit zijn Instagram-feed, waar hij geregeld met baby in draagzak wordt gesignaleerd. We sluiten ons aan bij wat hij zelf zei, bij het bekendmaken van een van de zwangerschappen: ‘Het leven is een wervelwind. Ride it.’

28. Niels van der Laan en Jeroen Woe,

Kijkcijferkanonnen (34)

Toen ik je zag

Ik dacht nooit aan morgen
Een week was lang genoeg.
Totdat ik jou zag,
En ik wilde ’s zaterdags niet naar de kroeg.

Voor mij lang geen satire,
Dat vond ik iets steriels
Tot Even tot Hier(e)
Niels en Woe en Miguel Wiels.

Er was een liedje, een quizje
Een Ring toen ik je zag.
Je wordt maar beter, en beter
Sinds die eerste lach.

Ik geef me over, ik kijk wel
Verzetten heeft geen zin.
Je wordt scherper en virtuozer
En dit is (nou ja…) pas het begin.

En je hebt niet in de gaten
Wat je allemaal met ons doet
Dat kun je misschien wel weten
Maar wat je doet is zo goed.

En dat hebben miljoenen misschien
wel lineair gezien.

27. Jan Slagter

Omroepbaas (29)

Het geweten van boomerend Nederland ontpopte zich ineens tot de Virgil van Dijk van het Media Park, nadat kompanen Frans K. en Matthijs van N. onder vuur waren komen te liggen. Verdedigde Matthijs hartstochtelijk, pleitte voor vergeving en legde de schuld vooral bij alle omroepbonzen die níét ‘Frans Klein’ heten. (Kunnen we ergens al een format indienen voor MAX Gewetentrainer?)

Probeerde de lucht vervolgens uit de ophefballon te halen door als Sinterklaas aan te schuiven bij Op1 en grappen te maken over Saskia ‘Bellemans’, woke en BNNVara, maar zorgde daarmee vooral voor het gênantste tv-moment van 2022. Vond gelukkig wel een nieuw huis waar zijn hond met liftfobie óók kan wonen. Was er in huize Slagter dit jaar tenminste nog één winnaar.

26. Janine Abbring

Presentator (–)

Een van de opvallende passages uit het DWDD-onderzoek van deze krant was het verhaal van de voormalige Jakhals Janine Abbring. Ze is de gelauwerde eindredacteur van De Avondshow met Arjen Lubach en nam deze zomer na zes seizoenen afscheid als gewaardeerde presentator van Zomergasten. In het verhaal wordt beschreven hoe ze er in 2011 verbaal van langs kreeg na een zogenaamde gemiste primeur. De volgende dag stuurde ze een mailtje aan de redactie waarin ze haar onmiddellijke vertrek aankondigde.

Over het gedrag van de eindredacteur schreef ze: ‘Ik vond en vind dat absurd, respectloos en onbeschoft.’ Wat ze had geleerd, terugkijkend op deze ongelukkige episode? ‘Ik heb bij DWDD geleerd hoe een redactie niet moet worden geleid.’ Als een opmerking de zelfgecreëerde Champions League-mythe rond dit programma onderuit haalde, was het deze wel.

25. Nick & Simon

Ex-duo (–)

Once upon a time in a tv-studio. Twee mannen, één tafel. Dan de vraag, van sheriff Jinek: ‘Waarom volg jij Nick niet meer op Instagram?’ In de verte piept een saloondeurtje in de wind.

In 2022 kon alles kapot, dus ook het geruststellend gezellige spitsenduo van FC Palingsound. Gevolg: roddels, een cringe gesprek waarin de blikken het woord voerden en de voortdurende oproep om toch vooral kaarten voor de afscheidstournee te kopen. Nog altijd om de haverklap op tv, als het stel dat na de scheiding nog een tijdje in hetzelfde huis woont. En elke keer als wordt geïnformeerd Hoe Het Nu Echt Zit, volgt dat ene antwoord, in zoetgevooisde harmonie: ‘Niks aan de hand / stel niet te veel vraaaaagen.’

24. Angela de Jong

Angela de Jong (–)

Angela de Jong vindt de dood wel ‘prima’, zo viel in oktober te lezen in een artikel van Metro. Onderwerp was het op haar gebaseerde personage in de serie Five Live dat aan een talkshowtafel getroffen werd door een vallende studiolamp. Het gebeurde al in de eerste aflevering. ‘Ik had het niet verwacht’ zei Angela, die altijd alles verwacht, ‘maar het is wat het is.’

Voor liefhebbers van De Jong moet het sowieso een ietwat verwarrend meta-jaar zijn geweest. Want wie dook er op in het satirische programma Even tot hier toen het er even op leek dat er over Johan Derksen gepraat zou worden? Inderdaad, niemand minder dan D’Angela zelf. Minder, dat lijkt er sowieso niet echt in te zitten als het om Angela de Jong gaat.

23. Özcan Akyol

Alomtegenwoordige (–)

Eus is overal – en vooral overal waar camera’s staan. De neven van Eus. Op1. Vandaag Inside. Sterren op het doek. Jinek. De Geknipte Gast. Eus’ Boekenclub. Klap op de vuurpijl: De Grote Kleine Treinencompetitie, als ‘jurylid’. Iedereen houdt van Eus en wie niet van Eus houdt, kijkt maar niet. Oud-zenderbaas Tina Nijkamp van SBS 6, tegenwoordig kijkcijferfetisjist, analyseerde het fenomeen grondig en kwam tot de conclusie dat hij een ‘kijkersmagneet’ is. Er zou zelfs een ‘Eus-effect’ bestaan.

Ook: kamp-Van Nieuwkerk, en hoe. Samen met andere leden van het masculiene advocatencollectief (Johan Derksen, Dominee Gremdaat, Jort Kelder, Jan Slagter en Herman Brusselmans) trok hij een verdedigingslinie op voor zijn vriend. Better Call Eus, ook als het stinkt.

22. Mark van den Oever

Protestboer (–)

We leven nog steeds in het land van de omgekeerde vlaggen en dus ook nog steeds in het land van Farmers Defence Force-leider Mark van den Oever (‘de Willem Engel van de stikstof’, aldus een ingezonden brief in deze krant) die niet op een hyperbool of een dreigend huisbezoek meer of minder kijkt, en het ‘lot van de boeren’ vergelijkt met de Holocaust.

Dat rechtvaardigde kennelijk acties die rustig onder de noemer ‘trekkersterreur’ kunnen worden geschaard. En wat ook maar weer voor de zoveelste maal bleek: de ene blokkade is kennelijk de andere niet. De parlementaire vleugel van de boze boeren (naast FvD ook de BBB van Caroline van der Plas) mag zich in recente peilingen als koning van de splinterpartijen beschouwen. Zekerheidje: boze boeren in 2023, in alle media.

21. Marcel van Roosmalen

Allround mediapersoonlijkheid (26)

In de geschiedenis van de zelfpromotie is er geen schrijver, journalist, columnist, podcast- en televisiemaker en allround mediapersoonlijkheid zo goed bezig geweest als Marcel van Roosmalen in het afgelopen jaar. Kop in deze krant boven een groot profiel: ‘Ik ben een levende overkill.’

Razendknap wat hier gebeurde. Hij kletste, vaak in het gezelschap van kompaan Gijs Groenteman, een bundel met journalistieke reportages met de titel Totaal richting een onverbiddelijke bestsellerstatus. Jaloersmakende schaamteloosheid ook wel, waarmee in de populaire dagelijkse podcast Weer een dag het leven, de actualiteit, sponsorproducten, afleveringen van Media Inside en nieuwe shows van De Pannekoekencaravan onder de aandacht worden gebracht. Carré! De Afas!

Wat brengt de toekomst? Een verhuizing uit Wormer! Huur de Ziggo Dome maar vast.

20. André Hazes

Zanger (6)

Junior doet het sinds september 2021 rustig aan, op zijn manier. Diverse Sarahs en andere (ex-)vrouwen in zijn leven kunnen meepraten over een wervelwinderig komen en gaan van komen en gaan. Of nou ja, wij kunnen er allemáál over meepraten, dankzij een vijfdelige documentaire op Videoland, plus de permanente sapkuur van degene die door mediasite Mediacourant ‘Hazoloog’ is gedoopt (zie nummer 6). En af en toe leidt moeder Hazes even de aandacht af, bijvoorbeeld door een kleine twee weken verkering te nemen met ‘hele leuke man, hele lieve man’ motorbendeman Klaas Otto.

19. Waylon

Vreemdganger (–)

Een juicekanaal wist te melden dat Waylon zijn vriendin bedroog terwijl zij zwanger was van hun tweede kind. Hij direct door het stof op Instagram natuurlijk, zoals dat hoort in 2022. De ‘demonen’ in Waylons hoofd bleken zich later toch iets zuidelijker op te houden. In Boerderij Van Dorst openbaarde de zanger dat erectieproblemen (taboe!) hem tot zijn daden brachten; even checken of-ie het buiten de deur nog wél deed.

Kun je lacherig over doen, kun je volautomatisch ‘dapper’ noemen. Kun je ook Bert Di Grasso bij citeren, de geilnevige opa die HBO’s hitserie The White Lotus voorzag van het betere slappe voortschrijdende vreemdgangersinzicht: ‘Onze achilleshiel is een achillespik.’

18. Rianne Meijer

Voormalig twitteraar (–)

Linda, het tijdschrift, ontdekte in augustus weer eens een taboe waarvan niet iedereen wist dat het een taboe was. Borsten. Die moesten worden gevierd, grote, kleine, allemaal. Onder meer met ‘negen perfecte lijven op de cover’, aldus de Volkskrant in een grondige analyse, werd door het team van hoofdredacteur Karin Swerink het taboe bestreden. Nog een observatie in de krant: ‘Op de 162 pagina’s staat niet één hangtiet, niet één afwijkende of grote tepel.’

Het woord ‘tettencover’ viel. In een zomerse golf van opwinding ging het over het gebrek aan diversiteit, het feminisme, tepelcensuur en het hedendaagse beeld van de borst. Er viel één slachtoffer, Rianne Meijer. Na een onhandige (‘geslaagde tettenfoto’s’) tweet van haar partner – hij had de foto’s al voor publicatie gezien – verdween de redactiechef van Linda gedesillusioneerd van haar geliefde Twitter.

17. Rachel Franse

Talkshowredacteur (–)

En toen brak het vreugdevolle moment aan waarop heel Nederland het eens was: Op1 was een problematisch praatprogramma dat in geen enkele behoefte voorzag en waarvan de prima kijkcijfers slechts aantoonden hoeveel Nederlanders laat op de avond te vermoeid zijn om naar een ander net te schakelen.

Héél Nederland? Nee… Een kleine nederzetting bood weerstand. Een van de belangrijkste dorpsbewoners begreep dat de samenleving behoefte heeft aan momentjes van verbijstering, bijvoorbeeld als twee willekeurige babbelbekendheden worden losgelaten op een terra incognita ver buiten hun expertise. Of als ’s avonds ruim baan wordt gegeven aan de privéoorlogjes van Sint Slagter. Of als er tijdens een live uitzending vanuit Ter Apel plots wat vluchtelingen bij een hek opduiken. Vreemd? Pervers? Immoreel?

‘Júíst niet’, zei Rachel Franse dan. En dat was zó onnavolgbaar dwars gedacht dat het hele dorp het met haar eens was.

16. Glennis Grace

Zangeres (-)

In februari – een maand nadat The Voice, waarin ze voor het eerst jurylid was, van de buis was gehaald – toog Glennis Grace met een paar anderen naar een grootstedelijke Jumbo. De zangeres wilde verhaal halen omdat haar zoon vanwege het roken van een e-sigaret uit de winkel was gezet en dat liep nogal slecht af, voor de Jumbo-medewerkers. Grace kreeg een ‘black-out’ en gaf een medewerker ‘een duw in het gezicht’, zei ze bij Jinek.

Dat zat toch iets anders, bleek tijdens de zitting: Grace ging naar de Jumbo met het plan om winkelmedewerkers te mishandelen, er was grof geweld gebruikt. Ze kreeg 200 uur taakstraf. Ook vermeldenswaardig: haar tocht, met zeven auto’s en een aanhanger vol spullen, naar de asielopvang in Ter Apel, waar ze tot haar verbijstering kil werd onthaald door professionele hulporganisaties.

‘Je kan het nooit goed doen’, zei Grace op Instagram. Het wachten is nu op de documentaire over haar lijdensweg.

15. Shula Rijxman

Wandelaar (–)

Op 1,3 kilometer afstand van het Spanderswoud en 0,9 kilometer van de Crailose brug, in de bosachtige achtergrond van het Mediapark in Hilversum langs de historische Bussumergrintweg, staat een ANWB-paddestoel. Om de vertrekkende NPO-bestuurder (en huidige D66-wethouder te Amsterdam) Shula Rijxman in het zonnetje te zetten werd met behulp van de paddestoelen een aangename route over het Mediapark uitgezet. Dus nu staat er, in het juiste lettertype: ‘Shula Rijxman Route’, pal boven ‘Spanderswoud’.

Nu speelde er dit jaar wel meer op het mediapark, bij de NPO en in de carrière van Rijxman, maar deze hele paddestoelenkwestie heeft iets symbolisch, alsof dat Mediapark een soort Versailles is voor een bepaald type bestuurders. Was bijvoorbeeld de Nationale Bewegwijzeringsdienst op de hoogte? Natuurlijk niet. Ook bosbeheerder Goois Natuurreservaat, aldus spreekbuis.nl, ‘wist van niets’. De interventie was tot stand gekomen in ‘een fijne samenwerking met de gemeente Hilversum’. Maar ja, die gaat dus niet over de paddestoelen.

14. Arnold Karskens

Ongehoorde man (–)

Wat zeg je, Arnold?

Omvolkingstheorieën? Racisme in je gezellige lunchmagazine? Ruzie met D66? Discussie over je omroeplicentie wanneer zelfs de NPO een bodem lijkt te kennen? De zoveelste keer dat het fragment viral gaat waarin je een zelfgebakken literaire seksscène voorleest?

Sorry man, nee, echt, we horen nog steeds niks.

13. Amalia

Kroonprinses (33)

Verreweg het gaafste lid van het Koningshuis. Bewandelt graag haar eigen weg, dus koos niet voor studentenstad Leiden, zoals haar voorgangers, maar voor Amsterdam, waar ze iets vaags met psychologie studeert. Werd, ook tegen de verwachtingen in, geen lid van het corps, wat misschien (en hopelijk) iets te maken had met liederen over sperma-emmers. Nieuwjaarswens: dat ze zich in 2023 in alle vrijheid door de hoofdstad kan bewegen.

12. Rob de Wijk

Duider (–)

Samen met Thomas van Groningen de onvermijdelijkste tafelgast van Op1. De brommende defensiedeskundige ontpopte zich tot ultieme beschouwer van de Oekraïneoorlog, die ons elke avond weer pessimistisch naar bed stuurde. Altijd goed gesoigneerd, het haar perfect rommelig en meestal precies ernstig genoeg om het vertrouwen in de wereld voorgoed te verliezen.

Maakt ook een succesvolle podcast met oud-politicus Arend-Jan Boekestijn en groeide uit tot de nieuwe Gommersiaanse knuffelbeer van het medialandschap. Bleek bij Media Inside een gezellige lobbes die in zijn vrije tijd wat aanrommelt in zijn tuin, maar schakelde daarna weer moeiteloos door naar Poetin en kerncentrales. Dan ben je een heel grote.

11. Jelle de Graaf

Klimaatklever (–)

Klimaatactivist Jelle de Graaf klom midden in de uitzending van Jinek (gepresenteerd door Beau) op de talkshowtafel en lijmde zijn handen vast. Was hier ‘televisiegeschiedenis’ geschreven, zoals de Volkskrant meldde? Of zijn we wat betreft de Nederlandse talkshow in een soort eindtijd beland waarin niets ons meer verbaast? Waarin boos wegbenen of het bekennen van een verkrachting (of vastplakken) hoogstens een 24-uurs ophef veroorzaakt?

Wat is blijven hangen, is de herhaalde mededeling van Jelle op die tafel: ‘Er gaan mensen dood, Beau!’ Vastlijmgate vond een fraai slotakkoord met een tekening van de prijswinnende Volkskrant-cartoonist Jip van den Toorn: ‘Uit protest tegen Qatar had Stefan zich aan de bar vastgelijmd’. Half december verzon de Van Dale dat ‘klimaatklever’ het Woord van het Jaar was.

10. Merel Ek

Plaaggeest (–)

Het meest besproken politieke interview van het jaar kwam voor rekening van een verslaggever van SBS 6, Merel Ek. In Hart van Nederland maakte ze in een taalstrijd gehakt van Gideon van Meijeren, een rechts-extremist van FvD. De semantische kwestie was begonnen toen Van Meijeren het opnam voor zijn leider, Thierry Baudet. Die had gezegd dat wij, ja u dus ook, worden geregeerd door kwaadaardige reptielen. Moesten we niet letterlijk nemen, zei Van Meijeren, wijzend op het lemma ‘reptielen’ in de Dikke Van Dale.

Het woordenspel werd hervat toen Ek bij Van Meijeren de ‘liquidatie-opmerking’ van Johan Derksen in Vandaag Inside aan het adres van Baudet onder de aandacht bracht. Ze wees hem erop dat liquideren óók ‘afrekenen’ of ‘afwikkelen’ kan betekenen. In verlegenheid gebracht bracht Van Meijeren een audiovisuele knokploeg op de been. Hij overviel Ek met een draaiende camera, loog toen hij zei dat de camera uit stond en presenteerde het filmpje onder de titel ‘Rioolratten’.

Even een relletje en dan weer dóór, zei Ek later. Kies zelf uw rioolrat.

9. Johan Derksen

Ophefmachine (39)

Niemand beheerst de kunst van de ophef beter dan de besnorde recordhouder in rellen, spuien, fulmineren, duiken, vallen, opstaan en weer doorgaan. Mag tegenwoordig dagelijks ongestoord leeglopen over mevrouw Kaag, stikstofgezeik, mevrouw Kaag, asielbeleid en mevrouw Kaag, maar liet de ophefmachine pas écht ratelen na een hallucinante anekdote over een kaars die hij vroeger in een bewusteloze dronken juffrouw zou hebben ‘geschoven’. Gijpie lachen, rest van het land weer eens woedend.

Een verkrachting, was de algemene conclusie. Benadrukte toen maar snel dat hij de kaars natuurlijk niet naar binnen had geschoven, maar slechts ‘tussen haar benen had gezet’. Trok toen zelf de stekker uit Vandaag Inside, maar keerde twee weken later doodleuk terug om een middelvinger op te steken naar andere talkshowtafels en de ‘wokegemeenschap’ die hem probeerde te ‘cancelen’. We tellen af naar de volgende ophef, maar zijn na jaren van Derksen-relletjes ook gewoon dood- en doodmoe.

8. Louis van Gaal

Bondscoach (12)

Bijna (nou ja, ‘bijna’) had Koning Louis ons naar de wereldtitel geïmagineerd. Het had zijn laatste kunstje moeten worden, zijn eigen Last Dance. Van Gaal maakte aan de vooravond van de première van de documentaire Louis bekend dat hij aan prostaatkanker lijdt. Het maakte iets los in Nederland en dat maakte weer iets los in Van Gaal.

Zo kon 2022 het jaar worden dat Louis van Gaal en de rest van Nederland elkaar na jaren van gekibbel en geworstel eindelijk in de armen sloten. Hij ontpopte zich als een vader des vaderlands, charmeerde, grapte op persconferenties, dolde met Depay en Van Dijk, kwam dansend een hotellobby binnen en nodigde vrouw Truus, toen die kwam kijken naar een training, uit voor ‘een wippie’ op zijn hotelkamer. Van Gaal werd geen wereldkampioen, maar won wel onze harten.

7. Sywert van Lienden

Oplichter (1)

In 2022 vierden we de 140ste geboortedag van Willem Elsschot met een moderne hertaling van diens Lijmen/Het Been.

‘We gaan de minister lijmen’, zei Boorman.

‘Lijmen?’, vroeg Laarmans.

‘Lijmen. Mensen bepraten en dan doen tekenen’

Later, terug op kantoor, was Boorman tevreden.

‘Uitstekend. Minister Lauweryssen is om. Ik app hem nog even, om de druk op te voeren.’

Laarmans aarzelde. Zou een minister werkelijk zo eenvoudig te lijmen zijn? Dat mocht natuurlijk never nooit bekend worden. En misschien werden hun eigen gesprekken wel opgenomen? Plots kreeg hij een visioen, van zichzelf, aan het spit boven een talkshowvuurtje. Een blonde vrouw sneed dunne plakjes van zijn gestamel. En Boorman maar twitteren. Alsof er nooit wat gebeurd was.

‘We gaan die shit naar Nederland halen’, verstoorde Boorman Laarmans’ gedachten bruusk. ‘We gaan gillend rijk worden.’

6. Yvonne Coldeweijer

Roddelkoningin (15)

In toenemende mate geconsumeerd als verse jus na het tandenpoetsen. Toen ze in februari beelden deelde van de gijzeling in de Apple Store in Amsterdam, bijvoorbeeld, en laatst nog, toen Marc van der Linden met een herseninfarct in het ziekenhuis lag en Yvonne Coldeweijer haar ‘spionnen in het VUmc’ opriep informatie te delen.

In toenemende mate irritant ook dat ze je langs duizend spiegelselfies ter promotie van haar grotendeels beige kledinglijn met Ali Express-allure laat vegen om tot de kern – de laatste lotsbestemming van André Hazes – te komen. Evengoed sijpelt haar juice overal doorheen, dus ook door deze lijst. Iemand zal de cursus onbekommerd vreemdgaan voor BN’ers in tijden van spionnenlegers moeten initiëren.

5. Linda de Mol

Presentator (–)

Oh, wat een jaar. ‘Kutter dan kut’, aldus Linda de Mol deze maand in haar eigen blad. Mede mogelijk gemaakt door het seksuele wangedrag van haar inmiddels-ex Jeroen Rietbergen. En door ‘de media’ – jullie weten wie jullie zijn!

Het verongelijkte riedeltje sinds januari, toen bleek dat Linda de Mol al eerder gewezen werd op een andere Voice-viezerik: ‘We zijn rijk en machtig, dus dan moet je kapot. Van mijn rijkdom deel ik jaarlijks de helft met mensen die het financieel zwaar hebben. De macht is gratis af te halen.’

Kutter dan kut, bitter dan bitter, en toch een levenslesje geleerd: ‘De lieve mensen zijn met meer.’ Ze zette dit adagium kracht bij door een fictieve versie van ‘die sneue, intens valse Angela de Jong’ in coma te laten liggen in haar dramaserie Five Live. Nu is De Mol van zins een motto van wijlen Queen Elizabeth te omarmen: never complain, never explain. Het zal ‘de media’ benieuwen.

4. John de Mol

Mediamagnaat (24)

Rijke man uit Blaricum, grote stijger op de lijst. Kon, toen hij door Tim Hofman werd geïnterviewd over het seksueel grensoverschrijdend gedrag bij The Voice, maar niet ophouden over protocollen en ‘loketten’ waar vrouwen zich met hun klachten hadden kunnen melden. ‘Beste John, het ligt niet aan de vrouwen’, lieten de vrouwelijke werknemers van Talpa de dag erna optekenen in een paginagrote krantenadvertentie. Zag ondertussen geen enkel nieuw format een succes worden. Gelukkig had Frans Klein ook een heel slecht jaar.

3. Tim Hofman

Onthuller (–)

Morele winnaar van het jaar door de onthullingen over grensoverschrijdend gedrag bij The Voice. Won alle denkbare tv-prijzen en leek daar zelf ook een beetje verveeld door te raken. Schrok van het grensoverschrijdende gedrag binnen zijn ‘eigen’ BNNVara, maar behield zijn smetteloze imago door snel te stellen dat zijn omroep ervoor moet zorgen dat dit ‘nooit meer gebeurt’.

Wil zich ‘helemaal de tyfus deugen’ en vindt dat daar niks mis mee is. Marc-Marie Huijbregts en Marcel van Roosmalen spreken van een ‘messiascomplex’, maar ach, zelfs een opperdeuger als Jezus verdient zo langzamerhand een opvolger. Wij dromen alvast van een hoofdrol in The Passion 2023.

2. Frans Klein

Douanier (–)

NPO-directeur en oud-opperbevelhebber van de Vereniging Arbeiders Radio Amateurs, kortweg VARA, is niet altijd een grote Frans Klein geweest. Hij was ook een kleine Frans Klein. Hij zei het zelf nadat bekend was geworden dat bij een van de vlaggenschepen van de publieke omroep, De wereld draait door, jaar in, jaar uit de zweep erover was gelegd.

Frans Klein was de douanier, tevens de hoogste in rang, die een oogje toekneep toen in zijn tv-utopia de grenzen werden overschreden en op de redactie het ene na het andere slachtoffer viel. Ja, nee, dat was allemaal niet zo handig, achteraf, het had niet gemogen, vervelend allemaal, en trouwens, de mensen op de werkvloer hadden het ook tegen hem kunnen zéggen hoor en ja, je kent Matthijs hè, die is nu eenmaal zo.

Maar goed, daar ging hij dan, starend naar de smeulende resten van zijn burn-outfabriek: ‘Ik ben niet altijd een grote Frans Klein geweest, ik was ook een kleine Frans Klein.’

1. De grenstrekkers

Zij die hun mond open deden (–)

Het is een ingewikkeld Gouden-jaar. Het liefst bekronen wij op deze plek de mensen die het meest in de media waren, ongeacht de kwaliteit van hun bijdragen. Ter illustratie: vorig jaar won de nummer 7 van deze lijst.

Volgens die logica zou de Gouden van 2022 natuurlijk gaan naar een prominente passagier uit de eersteklascoupé van de Grensoverschrijdend Gedrag-Express, die halthield bij allerhande beroemdheden bij wie succes en status haast vanzelfsprekend verbonden bleken met uiteenlopende vormen van wangedrag. We hadden ook heel goed een Gouden Lul-de-behanger kunnen uitreiken, of een Gouden Grensoverschrijding. Een vileine uitleg daarbij zou zichzelf schrijven, al konden we ook volstaan met een lijst voornamen.

Maar dat doen we niet.

Liever bekronen we ditmaal de mensen die zelden in het nieuws komen, die de verstoorde gezagsverhoudingen altijd in stilte hebben ondergaan en die in 2022 van zich lieten horen. Mensen die iets aan het schuiven brachten en die aan het begin stonden van verandering die, op de lange duur, verbetering zal blijken. En daarom doen wij het, om met Diederik Ebbinge te spreken, nét even anders dan u van ons gewend bent.

De Gouden... gaat naar iedereen in de media die dit jaar de moed had te zeggen: laten we het anders aanpakken. Zoals het zo lang ging, zo gaat het echt niet meer.