Tuin der Lusten inspireert tot horrorpicknick

Dit weekend is hij precies 500 jaar dood. De vermoedelijke sterfdatum van kunstschilder Jheronimus Bosch is 6 of 7 augustus 1516. In ieder geval is hij op 9 augustus in Den Bosch ten grave gedragen. Reden voor zijn geboortestad dit heengaan te blijven vieren. Zelfs zo vaak, dat je een enkele Bosschenaar tijdens de opening van Theaterfestival Boulevard donderdag kon horen fluisteren dat het wel genoeg begint te worden. Maar dat is vloeken in de kerk: als inspiratiebron voor kunstenaars lijkt het rijke oeuvre van Bosch nog niet uitgeput. In ieder geval niet bij het begin van dit tiendaagse zomerfestival vol theater, dans, installaties, performances en muziek.

De Canadese choreografe Marie Chouinard brengt in Hieronymus Bosch: The Garden of Earthly Delights met tien dansers (zes vrouwen, vier mannen) vooral de lichaamshoudingen tot leven van de honderden mensfiguren die kleurrijk eten, minnen, kruipen, baden en op ruggetjes rijden in het topstuk De Tuin der Lusten.

Blijft Chouinard erg trouw aan het origineel, een stuk vrijer is de omgang van het Vlaamse theatergezelschap Laika met hetzelfde schilderij. Razendsnel installeert een groep van twintig artiesten in werkkledij een neptuintje op een parkeerplaats, met plastic zwembadfontein en grasgroene picknickbankjes. Het verhaaltje over 'de apocalyptische picknick' is flinterdun: waar eerst een paradijselijke boom biodynamisch kweekvlees baart (boomworstjes, zo uit het schilderij geplukt), belanden per abuis menselijke ledematen in de 'verhakselaar' én op je bord.

Laika combineert steevast spektakeltheater met zintuiglijk eten van curieuze kleur en textuur. En ook al is Piknik Horrifik (12+) niet Laika's beste voorstelling, je oog ervaart lichtvoetig verbeelde horror en je tong de tegenstrijdige sensatie van 'boomworstjes met eetbare aarde', 'hellesaté' en 'zoete turf'.

Kunstenaars Lucas De Man en Dries Verhoeven halen uit het werk van Bosch een ethische opdracht: zien we onszelf als goed of minder goed? Bij De Man heeft deze morele APK plaats in een nagebouwd trappenhuis (ontwerp: Pascal Leboucq) tussen APK-garages. Een meisjesstem begeleidt onze tocht naar boven én onze geestelijke afdaling naar binnen, met levensvragen gemodelleerd naar metaforen uit De Toverberg van schrijver Thomas Mann. WOLK (14+) is een prettig harmonieuze ontregelaar van je tijdsbesef, je morele kompas en je ego.

Intiem contact met oorlogsgebied

Verhoeven brengt de toeschouwer tijdens Guilty Landscapes III kortstondig in contact met een bewoner van het hellelandschap in de kapotgeschoten Syrische stad Homs. De video-opnamen zijn minder scherp dan van de eerder gemaakte delen en daardoor ook wat afstandelijker en minder confronterend. Maar het afdwingen van intiem contact met oorlogsgebied blijft een krachtig concept.

Tot slot brengt een 11-jarig meisje in MONA (10+) van NTJong de beschadigde hoofdpersoon tot leven uit de bestseller Kom hier dat ik u kus van schrijfster Griet Op de Beeck. De eerste helft is wat tam door de eenvormige dictie. De tweede helft is door licht- en geluidseffecten indringender. Al haar prille gedachten over schuld en straf, verdriet en verlies, hunkering en houvast, sluit ze af met een overtuigd 'dus'. Zo'n dubbelhartig wereldbeeld lijkt te verdrinken in tranen maar biedt ook een reddingsboei en past zo in een schilderij van Bosch, dus.

_{Theaterfestival Boulevard, t/m 14/8.}