Troubled Water

Jan lijkt een keurige jongen. Beleefd, bescheiden, een getalenteerd organist. Eerder zachtaardig dan agressief. Toch is hij veroordeeld voor een gruwelijke misdaad: de moord op een kind.

Zelf houdt hij vol dat het een ongeluk was. Nadat hij vervroegd uit de gevangenis is vrijgelaten, hoopt hij een normaal leven op te kunnen bouwen in Oslo. Een maatschappelijk werker raadt hem aan voortaan zijn tweede voornaam te gebruiken: ‘Mensen kennen je naam misschien nog uit de krant.’

Jan wordt Thomas, maar daarmee is het verleden niet uitgewist. Hij vindt een baantje als organist in een kerk, waar hij psalmen laat ontsporen in een muur van geluid. Als een bezetene bewerkt hij het grote kerkorgel, alsof hij demonen aan het uitdrijven is.

De ontregelende, soms oorverdovende orgelmuziek geeft aan dat het regisseur Erik Poppe menens is. Troubled Water is een drama dat geen concessies doet aan het loodzware onderwerp. Er is geen makkelijke manier om over zoiets verschrikkelijks als de dood van een kind te praten, maakt Poppe duidelijk. De Noorse filmmaker werpt lastige vragen op en onderzoekt ze tot op de bodem.

Het maakt zijn film tot een dappere onderneming. Troubled Water is een melodrama zonder effectbejag en zonder snelle conclusies.

Jan Thomas is geen psychopaat die per definitie achter de tralies hoort, maar wie wil een kindermoordenaar een tweede kans gunnen?

De koster van de kerk doet het, omdat zijn geloof het voorschrijft. Maar voor een moeder met een jong kind, zoals de ouderling Anna, ligt het moeilijker.

Jan Thomas voelt zich aangetrokken tot Anna, maar vertelt haar niet over zijn verleden. Ondertussen sluit hij vriendschap met Anna’s zoontje. Het wordt gezien door Agnes, de moeder van het kind dat acht jaar eerder spoorloos verdween.

In de organist herkent Agnes de dader. Wie kan het haar kwalijk nemen dat ze gek wordt van angst en verdriet? Het kan niet anders, denkt Agnes, of het zoontje van Anna is in levensgevaar.

Poppe gaat sentiment niet uit de weg. Net als zijn vorige film Hawaii, Oslo (2004), waarin hij soortgelijke thema’s opdiende in een groots opgezet mozaïekverhaal, is Troubled Water zwaar op de hand en ambitieus. Met minder personages pakt dat beter uit. Troubled Water kiest achtereenvolgens het perspectief van Jan Thomas en Agnes, en toont dezelfde gebeurtenissen op twee manieren.

Met fraai camerawerk en sterke acteerprestaties is het een indrukwekkende film, die alleen te lijden heeft onder de kunstmatige opzet van het scenario. Met zijn vele flashbacks, toevallige ontmoetingen en andere verteltechnische foefjes werkt Troubled Water toe naar een climax die onmogelijk aan de verwachtingen kan voldoen.

Poppe grijpt misschien te hoog, maar zijn poging is bewonderenswaardig. Er zijn niet veel films die zo rechtstreeks in durven gaan op morele vraagstukken rond schuld en vergeving. Het duistere, heftige Troubled Water doet het wel, en weet daarbij ook tot tranen toe te ontroeren.