The Lego Movie: socialistische indoctrinatie of klassiek liberale film?

The Lego Movie speelt zich af in de stad Bricksburg, waar de strenge dictator 'President Business' (die volgens sommigen op Mitt Romney lijkt) het voor het zeggen heeft. In dit lego-universum wordt elke stap gevolgd door bewakingscamera's, is iedereen de hele dag blij en wordt ongehoorzaamheid niet geduld. Hoofdpersoon Emmet Brickowski is in die zin de ideale burger - hij volgt braaf orders en heeft geen eigen ideeën. Totdat hij uitverkoren blijkt om het duivelse plan van President Business - om de hele stad met lijm te bevriezen - tegen te houden.

Fox Business: Hollywoods anti-zakelijke agenda
'The Lego Movie is het nieuwste voorbeeld van Hollywoods anti-zakelijke agenda', klonk het afgelopen weekend op het Amerikaanse Fox Business, de als conservatief bekend staande nieuwszender. Volgens Fox zou het bedrijfsleven veel te negatief worden afgeschilderd. Media-analist Paul Dergarabedian zegt: 'Hollywood heeft een eigen agenda, dat zijn we inmiddels gewend. Maar als ze onze kinderen indoctrineren, dan voelt dat ongemakkelijk.'

Presentator Charles Payne vraagt zich vervolgens af: 'Waarom is het hoofd van een grote corporatie waar ze mensen inhuren, waar mensen werken zodat ze huur betalen, hun hypotheek, hun kinderen naar school kunnen sturen, hun families voeden, aan goede doelen geven, aan kerken geven... Waarom zou een CEO een makkelijk doelwit zijn?' De analist antwoordt: 'Ik zeg niet dat het juist is, maar als je kijkt naar de filmgeschiedenis, zie je dit de hele tijd. Het zijn natuurlijk wel de grote corporaties zelf die dit soort films maken en daar veel geld aan verdienen.' Payne reageert met: 'Paul, we moeten afsluiten. Maar het klinkt hypocriet. Ik denk dat er iets mis mee is.'

The New Republic: Antikapitalistisch maar ook anti-Fox
Voor eens in zijn leven moet hij Fox gelijk geven, schrijft Emmet Rensin van The New Republic. The Lego Movie is wel degelijk kritisch over de kapitalistische consumptiecultuur waarin wij leven. Zo drinken de Bricksburg-bewoners allemaal te dure koffie en luisteren ze naar hetzelfde radiostation. Maar daar houdt het niet op, schrijft Rensin. Alles wordt op de hak genomen in de film, zoals bijvoorbeeld academische denktanks die in de film worden neergezet als poppetjes met buizen in hun hoofd geramd, bedreigd met elektroshocks als ze niet snel op de proppen komen met de nieuwe ideeën waar zij om worden gevraagd.

Of neem de scene in 'Cloud Coo-Coo Land' waar constant feestjes worden gehouden en negatieve gedachtes verboden zijn. Die negatieve gedachtes 'moeten op een plek ver weg worden gestopt, waar je ze nooit meer kan vinden'. Volgens The New Republic wordt hiermee de draak gestoken met het 'alles-moet-leuk-zijn' Facebook-tijdperk.

Een aanval op het kapitalisme is niet het doel van de film, aldus Rensin. Het personage van 'President Business' wordt niet gehaat omdat hij de baas is van een grote multinational, maar omdat hij een lompe control freak is. Op het einde van de film blijkt namelijk - en hier volgt een spoiler alert - dat de wereld van Bricksburg niet echt is, maar een fantasiewereld in het legospel van het jongetje. President Business is geen heerser, maar de vader die het spel komt verstoren. Hij wil de lego van zijn zoon vastlijmen, bang voor de fantasie van het kind.

Deze film is niet revolutionair, vindt The New Republic, en gaat meer over empathie dan politiek, 'President Business is een schurk omdat hij - ondanks dat hij alles heeft - zich een slachtoffer voelt. Fox's reactie op deze zogenaamd antikapitalistische film is daar een goed voorbeeld van.'

The Guardian: Hollywoods antwoord op Occupy
Na alle apocalyptische Hollywoodfilms over zombies en verwoesting is The Lego Movie opmerkelijk, stelt de Britse krant The Guardian. Criticus Ben Walters schrijft: 'Ik noem het geen linkse propaganda - de film blijft immers reclame voor een multinational - ook zeg ik niet dat het een haalbaar alternatief geeft voor onze post-neoliberale maatschappij, maar, vergelijkbaar met de Occupy-beweging, zegt de film dat het oké is, spannend zelfs, om te overwegen dat onze samenleving ook anders ingericht kan worden. Het nodigt ons uit om andere werelden voor te stellen. 'Ik weet dat het er slecht uit ziet momenteel, maar er is een manier hier uit te komen', lijkt de film te zeggen.'

The Atlantic en The Federalist: pro-liberaal
De antikapitalistische lezing van Fox is verbazingwekkend, schrijft The Atlantic. 'Gezien dat de film is gemaakt om twee zakelijke belangen te behartigen, namelijk Hollywood en de Lego Groep.' The Atlantic ziet in het script kritiek 'op onze conformistische cultuur en steekt het de draak met verschillende iconische superhelden'. Zo wordt Batman geportretteerd als norse, onvolwassen eikel en is dat bijzonder gedurfd, gezien de populariteit van recente Batman-films.

Hetzelfde punt maakt ook The Federalist. 'Kan een 1 uur en 40 minuten durende reclame voor een bedrijf als lego antikapitalistisch zijn?, vraagt Mollie Hemingway zich af. 'Na de film riep mijn 4-jarige: ik ga spelen met mijn Lego. Nee, idioten! Dit is geen anti-business film. Het is bijna griezelig hoe pro-business deze film is!'

Volgens The Federalist is The Lego Movie juist een klassiek liberale film. 'De film propageert persoonlijke verantwoordelijkheid, individuele keuze, hard werken, innovatie, en de strijd tegen een regering die de controle over het leven van burgers verlangt.'

The Lego Movie is geen anarchistische cri de coeur, vindt The Federalist. Hoofdpersoon Emmet legt immers ook uit hoe belangrijk regels zijn om teamwork mogelijk te maken. 'Het zijn niet alleen CEO's van grote multinationals die onze vrijheid inperken. Ouders doen het ook. Net als echtgenoten, vriendjes en vriendinnetjes, vrienden, buren en leraren. De diepere boodschap van The Lego Movie is dat we allemaal een beetje van President Business in ons hebben.'

^{Lees hier de recensie van The Lego Movie in de Volkskrant.}