The Dutch Art of Luieren is een internationale hit

Lazing heet het in het Engels, ook wel loafing, dallying, whiling away the hours of, meer streetwise: slacking of zoning out. Angelsaksische alternatieven genoeg dus voor het Nederlandse begrip ‘niksen’, dat wij tevens kennen als flierefluiten, lanterfanten, luieren, lummelen, beuzelen, dagdieven, duimendraaien en slabakken.

Het merkwaardige feit dat ondanks die vertaalopties het oer-Hollandse niksen internationaal opgeld doet als een soort drempelloze vorm van mindfulness, is te danken aan een essay in Time Magazine van 12 juli 2019. Daarin suggereerde de Amerikaanse journalist en communicatiestrateeg Sophia Gottfried dat Nederlanders een geheim recept kennen tegen alle vormen van stress en burn-out, een veronderstelling die werd samengebald in de kop ‘Niksen is the Dutch Lifestyle Concept of Doing Nothing – And You’re About to See It Everywhere’.

Tegen de tweede helft van die bewering valt weinig in te brengen, getuige twee tegelijkertijd verschenen titels die volgens de uitgeverijen beide zijn geïnspireerd door Gottfrieds essay: Niksen – The Dutch Art of luieren van de Pools-Nederlandse Olga Mecking en illustrator Eva Gans (Kosmos) en Niksen – Lang leve het lanterfanten van Maartje Willems en illustrator Lona Aalders (Spectrum).

Meckings Niksen kreeg meteen ook een Engelse editie bij Kosmos: Niksen – Embracing the Dutch Art of Doing Nothing, in een oranje omslag ter onderscheiding van de Nederlandstalige versie. Daarnaast zijn uitgaven van Niksen op komst in onder andere Frankrijk (Le livre du niksen), Duitsland (Das Happiness-Prinzip aus den Niederlanden) en Engeland (omslagbeeld: klompen in rust).

Het ontwerp van de Kosmos-edities (ook als Dwarsligger en luisterboek) is van Thijs Hoogeland van Buro Blikgoed. ‘Het moest een omslag worden dat oogt alsof er niets aan is gedaan’, zegt Hoogeland. Verantwoordelijk voor dat effect is de aangetaste schrijfmachineletter Trixie (van ontwerper Erik van Blokland, ook gebruikt in de tv-serie X-Files), gecombineerd met een simpel overdwars lijntje, een beeld dat we volgens Hoogeland mogen interpreteren als de flatline van een elektrocardiogram of, minder macaber, ‘een horizon waarop niets gebeurt’.