Terug in de hitlijsten: de gitaar! En het zijn vooral jonge vrouwen die erop rammen

Aanstormende artiesten als Olivia Rodrigo, Willow Smith, Beabadoobee én TikTok geven de rock en de pop-punk nieuwe adem, en veel meer kleur.

Een revival? Zo mag je het eigenlijk niet noemen, want voor een wedergeboorte moet iets of iemand natuurlijk eerst dood zijn en het liefst ook begraven. En de gitaren, de rockende riffjes en de opgewonden punkrefreintjes, zijn nooit helemaal uit de popmuziek verdwenen. Maar de gitaar had het wel moeilijk. De adem piepte en de lichaamstemperatuur was gevaarlijk laag: de rockgitaar zieltoogde wat aan de randen van de popmuziek, bij de niches van de metal en natuurlijk in het onverwoestbare indiecircuit.

Maar zie nu wat er door de internationale hitlijsten komt scheuren en de mainstreampopmuziek als een vers virus infecteert. Inderdaad: vlotte gitaartjes en ‘pop-punk’, zoals het genre in de angelsaksische muziekcultuur heet. Alsof na breed muzikaal overleg is afgesproken dat er weer eens wat compacte bozigheid zonder al te veel gezanik moet worden ingebracht in de pop. Zo’n helder riffende openingszet, dan géén al te lange uitweidingen maar gewoon een stevig statement in een pakkende meezingzin.

Nummer 1

Kijk naar wat er wereldwijd op één staat: de punky pophit Good 4 U van de Amerikaanse Olivia Rodrigo, die 18 jaar is maar net doet alsof ze jong was in de jaren nul en fan was van pop-punkbands als Paramore of zelfs de indierockers van The Breeders. Je hoeft nauwelijks je best te doen om de lichtende voorbeelden in haar werk te horen. Zie ook hoe Willow Smith in een paar weken tijd miljoenen views scoorde op YouTube met het fris rockende nummer Transparentsoul: afgewerkt ruim binnen de drie minuten, maar nagalmend in de reverb van de versterkers. En hadden we KennyHoopla al ontdekt, met zijn voorzichtig aanstormende punk-zomerhit Hollywood Sucks? Zo niet, dan wordt het tijd.

Want er is echt iets gaande in de pop, en dat ontvlamde in ons voorland de Verenigde Staten. Jarenlang werd daar de hitlijstenpop beïnvloed door de hiphop, de r&b en de dance, en dan vooral de vernieuwende en altijd avontuurlijke elementen uit die genres: de bassen en de beats, de diepe elektronische producties, de stemvervormers en de autotune. Grote nieuwe popsterren als Ariana Grande en later Billie Eilish en de Britse Dua Lipa kleurden hun muziek met stijlkenmerken uit de hiphop en de dance, of eerdere zwarte muziek; de r&b en de disco.

Slagkracht

Maar de afgelopen jaren is er een beweging ontstaan in de mainstreampop en ook in de hiphop. Een nieuwe generatie rappers, van Trippie Redd tot de veel te vroeg overleden XXXTentacion en Lil Peep, zocht al jaren een artistieke verbreding van het genre bij de emotionele slagkracht van de gitaar. Of ze maakten zelfs een radicale overstap. De rapper Machine Gun Kelly bijvoorbeeld bracht eind 2020 de plaat Tickets to My Downfall uit, waarin geen rap of hiphop meer te ontdekken viel maar pop-punk de feestelijke factor was. Het album werd een enorme hit voor de ex-rapper: de plaat debuteerde op de toppositie van de Amerikaanse albumlijst van Billboard en zette iets in werking. Ineens stond er weer enerverende en toch ook best optimistische rock en punk bovenaan de charts en dat gevoel werd breed opgepikt.

Bijvoorbeeld door een aantal invloedrijke TikTokkers, die als een razende korte filmpjes met pop-punk als soundtrack gingen verspreiden. De Britse Yasmine Summan bijvoorbeeld wist ruim honderdduizend abonnees naar haar TikTok-account te trekken met filmpjes over haar favoriete nieuwe punk- en rockbands.

Maar zij dook ook in de gloriejaren van de pop-punk, de jaren nul, met bands als My Chemical Romance en natuurlijk het invloedrijke Paramore, met de nog altijd gevierde zangeres Hayley Williams. TikTok, veruit de belangrijkste aanjager van popmuziek voor jongeren, werd misschien wel de belangrijkste kracht achter de gitaaropleving. Omdat de niet meer zo jeugdige millennials, zeker gedurende een in artistiek opzicht wat suf coronajaar, er het muzikale plezier uit hun jonge jaren gingen herbeleven.

Diepe emoties

Maar ook omdat een deel van de nieuwe ‘Generatie Z’ ontdekte dat strakke, afgemeten en melodieuze gitaarpop ook heel geschikt kan zijn om diepe emoties los te maken. Het verhaal hoeft niet altijd te worden verteld met raadselachtige teksten aan een piano met bubbelende elektronische bijgeluiden. De kracht van goede pop is nu juist dat de emotie met drie rake zinnen en een klapperende speaker kan worden uitgedrukt. De hashtag #poppunk op TikTok werd al ruim 700 miljoen keer bekeken.

Door het hergebruik op TikTok van héél veel oude hits van bijvoorbeeld Paramore en de Canadese pop-punkzangeres Avril Lavigne kreeg het genre nieuwe adem. Dus zie je nieuwe grote sterren als Olivia Rodrigo (8,6 miljoen volgers) en de Britse Beabadoobee (318.000 volgers) vooral ook TikTok bespelen, met hun ernstig verjongde versie van het stokoude genre dat nog stamt uit het lerenjasjestijdperk van de Ramones.

Er zijn nog wat verbanden tussen de generaties te leggen, die samen de pop-punkgolf verklaren. De actrice en zangeres Olivia Rodrigo laat zich al jaren influisteren door haar moeder, een groot punk- en metalfan. Van haar kreeg zij de liefde voor de rammende gitaren mee, en mede daardoor kreeg Rodrigo bij het maken van haar debuutalbum Sour ook een al wat oudere rocker naast zich in de studio. Dan Nigro (39) van de New Yorkse band As Tall As Lions had als emo-rocker succes in de jaren nul, en brengt nu pop-punk naar de mixtafels van jonge artiesten als Rodrigo en Sky Ferreira.

Blink-182

En er zijn meer drijvende krachten aan het werk, en niet eens altijd achter de schermen. Een grote aanblazer van het nieuwe punkvuur is de Amerikaanse drummer Travis Barker van de band Blink-182, die vanaf eind jaren negentig in de Verenigde Staten enorme hits had waar hele generaties jongeren destijds rondjes mee reden in hun eerste auto. Raampje open, armpje naar buiten.

Barker (45) was de stem van zijn punklichting en een rolmodel voor de vrolijk vrijgevochten popmuziek. En de afgelopen jaren werd hij veel gevraagd als gastmuzikant bij bijvoorbeeld rockende hiphop-acts. Om hem heen vormde zich een levendige scene van artiesten die nog met één been in de hiphop- of rapcultuur stonden, maar met het andere been de deuren van de punk wilden intrappen. Barker duwt nu de pophits van zangeres Willow Smith aan, en die van de jonge en veelbelovende KennyHoopla. En de drummer laat zich in hun clips ook graag drummend zien, met zijn volgetatoeëerde punklijf. Zonder het meppende krachtspel en de inspiratie van Barker was de nieuwe pop-punkmanifestatie in de VS lang niet zo indrukwekkend geweest.

En mede dankzij verbindende figuren als Barker is de nieuwe pop-punk en rock ook nog veelkleuriger dan ooit. De genres zijn van oudsher nogal aan de witte kant geweest: zwarte bands als Death, Bad Brains, Living Colour of Fishbone waren altijd de aangename uitzonderingen. Dat is nu anders. Dankzij de connecties tussen de rock en de hiphop, en ook omdat de wereld onder invloed van emancipatiebewegingen als #MeToo en Black Lives Matter misschien minder geneigd is subculturen en genres in te delen langs kleur en geslacht, zien we nu opmerkelijk veel jonge musici van kleur in rockende bandjes. En een verheugende hoeveelheid jonge vrouwen met gitaren om de nek.

De blekige eenvormigheid heeft in de pop-punk dus vast plaats gemaakt voor grenzeloze veelzijdigheid. En die inclusiviteit, die de punk en de rock gezien de anarchistische oorsprong altijd wel hadden moeten hebben, maar waaraan het in de oertijd toch enigszins ontbrak, maakt de stroming voor een veel grotere groep herkenbaar.

En die kan de gitaar de komende jaren nóg harder door de hitlijsten laten riffen. En dat vinden wij heel goed popnieuws.

Olivia Rodrigo

Zij brak als 17-jarige door met het gevoelige liefdesverdrietlied Drivers License. Maar op haar vorige maand verschenen debuutalbum Sour tapt Olivia Rodrigo uit een ander vaatje. Rodrigo grijpt de gitaren op tracks als Brutal, die doen denken aan het werk van de rockband The Breeders. Nu heeft zij een wereldhit met het stuiterende pop-punknummer Good 4 U en is Rodrigo ineens een uithangbord voor de opleving van het genre. En iemand die gezien het aantal volgers op sociale media nog veel goede werken voor de pop-punk kan verrichten.

KennyHoopla

Volgens liefhebbers in de VS is KennyHoopla de leider van de nieuwe pop-punkgeneratie. Daar valt wat voor te zeggen. Want zijn nummers hebben iets nostalgisch, en verwijzen zo naar de succesjaren van de frisse gitaarpop, maar ze zetten ook een stap voorwaarts. Het is moeilijk er je vinger op te leggen, maar in tracks als de opgewekte zomerpunkhit Hollywood Sucks hoor je dat Kenneth La’Ron (zijn echte naam) ook inspiratie haalt uit de hiphop en de indie. Hij heeft veel te danken aan de steun van drummer Travis Barker van de band Blink-182, zei KennyHoopla in een interview met het rockblad Kerrang. Deze pop-punkheld drumt dus vrolijk mee, in de clip bij Hollywood Sucks.

Machine Gun Kelly

Hij werd bekend dankzij een epische woordenoorlog met rapper Eminem, en bouwde daar een mooie carrière op. Colson Baker alias Machine Gun Kelly begon tien jaar geleden als rapper in Cleveland, Ohio, maar verraste de popwereld vorig jaar met de leuke en opgewekte rock en punkplaat Tickets to My Downfall, die in de Verenigde Staten groot succes had. En de opknapbeurt van de pop-punk mede op gang hielp. In de track Bloody Valentine eert ‘MGK’ de stekelige Amerikaanse popmuziek uit de jaren nul. En zijn vriendin Megan Fox.

Beabadoobee

Ze ploeterde zeven jaar lang op de viool en smeet het onding toen in de hoek van de kinderkamer. Beatrice Laus uit Londen greep vervolgens een gitaar en leefde daar de frustraties op uit. Ze leerde zichzelf spelen met gitaartutorials op YouTube, en is dus ook wat dat betreft een kind van haar tijd. En nu is ze een zogeheten emerging young artist, en wordt haar door de BBC en bijvoorbeeld het blad NME een mooie poptoekomst voorspeld. Beabadoobee maakt toegankelijke rock, en in het dromerige liedje She Plays Bass koestert de gitarist warme gevoelens voor een bassist: ‘She plays bass, she plays bass, nothing matters ’cause we’re both in space.’

Willow Smith

De dochter van de acteurs Will en Jada Pinkett Smith voelde zich als jonge vrouw van kleur vaak wat eenzaam bij rock- en metalshows. Maar zij hield nu eenmaal van hard riffende gitaren. Toch bracht zij tien jaar geleden (ze was toen 10) met Whip My Hair een wat niemendallerig rap- en r&b-nummer uit. Inmiddels komt zij uit voor haar muzikale liefde, en is Willow Smith een voorvechter van de pop-punk. Ook zij zocht de samenwerking met de drummer Travis Barker van Blink-182, en in de energieke, postpunkachtige track Transparentsoul zit hij dus weer achter de drumset.

Meet Me @ The Altar

De drie musici van de band Meet Me @ The Altar komen uit verschillende Amerikaanse staten. Ze stuurden elkaar aanvankelijk online muziek op, om de trackjes via de pc aan elkaar te plakken. Nu surft het net beginnende bandje op de golven van de pop-punk in de Verenigde Staten en brengen ze zeer stevige rocktracks als Garden uit, waarin de metal een belangrijke aangever lijkt. Luister maar naar die strakke drumbreaks, en het zeer creatieve riffwerk.