Technisch gezien is deze Apes uitmuntend, maar de film bezwijkt onder de inhoud

'Monkey killer.' Het opschrift op de helm van een van de soldaten die in de openingsscène van War for the Planet of the Apes stap voor stap de dichtbegroeide jungle verovert, laat geen twijfel bestaan over het type film dat dit moet zijn. Niet zomaar een visueel spectaculaire en peperdure pulpfilm over de definitieve strijd tussen mens en hoogontwikkelde aap, in elk geval.

Regisseur Matt Reeves (Cloverfield) en zijn producenten staat een volbloed anti-oorlogsfilm voor ogen, categorie Tweede Wereldoorlog en Vietnam, waarin de morele gevolgen van geweld minstens even belangrijk lijken als het geweld zelf. Inclusief geleende iconografie en gezwollen symboliek. Met de oorspronkelijke apencultfilm met Charlton Heston uit 1968 ('You maniacs!') heeft het weinig meer van doen.

Hoofdrolspeler Caear

Hoofdrolspeler is net als in voorgangers Rise of the Planet of the Apes (2011) en Dawn of the Planet of the Apes (2014) de sterk vermenselijkte laboratorium-chimpansee Caesar (Andy Serkis, sinds Gollum in The Lord of the Rings specialist in de vertolking van in de computer gefabriceerde filmkarakters), inmiddels tegen wil en dank uitgegroeid tot de leider van een hoogstintelligent apenleger.

Het liefst legt hij de strijdbijl neer: de agressieve bonobo Koba die deze oorlog begon, liet in de vorige film immers het leven. In de ogen van de angstige en minstens even agressieve en gewelddadige mens, als een kat in het nauw nadat de meerderheid werd uitgegroeid door een virus, zijn alle apen een stel wilden. Dus vecht Caesar noodgedwongen door, terwijl het leed van de voltallige apenwereld op zijn schouders rust. In zijn ogen, alweer het pièce de résistance van de effectentovenaars, flakkert zijn gebroken ziel: een mengeling van woede, onmacht en verdriet.

^{Tekst gaat verder na de foto.}

Technisch is zodoende ook deze Apes uitmuntend. Inhoudelijk bezwijkt de film na een opvallend lange en kalme aanloop, waarin Caesar en consorten als oorlogsvluchtelingen zoeken naar een nieuw onderkomen, onder zijn eigen gewicht.

Via gezwollen metaforen wordt de oorlogshorror van de echte wereld gaandeweg het domein van de fantasie binnengetrokken. Er is een holocaustachtig werkkamp, vol gemartelde apen en een droevig kindaapje achter het hek: zie waartoe de ontmenselijking van de tegenstander in oorlogstijd leidt! Er is een door Woody Harrelson gespeelde kolonel die als vlakke B-filmversie van Marlon Brando in Apocalypse Now alle realiteitszin verliest. Een brute executie in slowmotion. Een brandende Amerikaanse vlag. Een transformatie van aap tot Jezusfiguur, nota bene.

Het wringt, de wijze waarop het avontuur uit de vorige films wordt verdrongen door bloedserieuze oorlogswaanzin vol lomp effectbejag. Hoe knap gemaakt ook, kijken naar droevige apenkoppen die op fluistertoon hun oorlogstrauma's bespreken wordt op een gegeven moment ronduit potsierlijk, in War for the Planet of the Apes.