Stilte rilt boven de schedelvelden

Bevriende kunstenaars worden tot ridders benoemd. Holvoets performanceszijn terecht befaamd, want door een magische combinatie van briljantewaanzin en bestudeerd onhandige lulligheid weet hij ieder publiek nietalleen aan zijn voeten te krijgen, maar ook in grote verwarring achter telaten. Zijn gedichten zijn omgeven met een rookgordijn van biografischehints en kabbalistische kletskoek, maar daar staan zoveel vrolijkheid,onbesuisd taalspel en tedere lyriek tegenover, dat je wel eenonverbeterlijke droogstoppel moet zijn om niet voor Holvoets charme doorde knieën te gaan.

Toch bevatten de eerste drie bundels nogal wat gedichten waarin dedichter geen dam wist op te werpen tegen de onstuitbare vloed van zijnwoorden, associaties en visioenen. Dat resulteerde hier en daar invrijblijvend taalspel met te weinig substantie en urgentie, al moet jemisschien zeggen dat Holvoets poëzie een brede bedding nodig heeft omkrachtig te kunnen stromen.

De vierde bundel is echter van een andere orde. Niet dat zweverigemetafysica helemaal achterwege is gebleven, maar Spinalonga overtuigt doorsterke beelden, ontroerende verhalen en bovenal een authentiekemaatschappelijke betrokkenheid. Dit is poëzie die het opneemt voor deverschopten en uitgestotenen.

Centraal staat in dit boek de letter V, die weliswaar uit twee poten,twee tegenpolen bestaat, maar tevens de vorm van een driehoek heeft.Holvoet wenst niet te denken in onverzoenlijke tegenstellingen, inopposities van ja en nee. Het is bij hem nooit of, of, maar altijd en, en.Dat wil niet zeggen dat hij streeft naar een hegeliaanse synthese, waarintegenstellingen zijn opgeheven. Het gaat hem eerder om een 'dynamischsysteem', zoals hij in de aantekeningen uitlegt. Een visser zegt:'Achteraan een walvis gaat een V op en neer. Een V/ draait ook mobielezeeleeuwen op. De V bewoog mij/ voort.' Deze letter is ook die van vioolen vaarwel, van vrouw en vulva, van vrede en vrijheid.

De bundel is genoemd naar een eilandje tegenover de kust van Kreta. Inde eerste helft van de 20ste eeuw fungeerde Spinalonga als leprozenkamp.Holvoet laat zien hoe navrant het is dat de plek waar een halve eeuwgeleden nog doodzieke onaanraakbaren werden weggestopt, tegenwoordig eenfavoriete vakantiebestemming voor rijke en verveelde westerlingen is.'Lekker bakken/ op Spinalonga, melaatseneiland. Een kolonie. Geen/ retour',aldus de folder van het reisbureau, en: 'Ons bootje vaart naar een nieuweaftakeling.'

Hoe ziek en verminkt ook, de leprozen trachten een zo normaal mogelijkleven te leiden en in alle ellende hun waardigheid te bewaren. Een van henwordt verliefd op Angela: 'met haar zwoele pronkertjes, ze schrobde klerenen verband weer schoon/ bloesem ben jij, roos van zeep, ik krieuw je naammet tenen in het zand'. Zodra ze op het eiland aankomen, beginnen ze tesparen voor een doodskist, omdat ze niet anoniem in een massagraf gegooidwillen worden - waarin ze uiteindelijk toch terechtkomen, omdat ze, inverband met de beperkte ruimte, na vier jaar weer worden opgegraven. 44Graven telt het eiland, en als eerbetoon heeft Holvoet 44 gedichtengeschreven.

Dat wil niet zeggen dat alle gedichten op Spinalonga gesitueerd zijn.De bundel begint in Antwerpen, een van die Europese steden waar economischebloei hand in hand gaat met culturele verloedering: 'Europa, zwarte gatenrukken op.' Op een verlaten station bij een 'groezelige grensovergang'staat op een zijspoor een vuil treinstel, en 'een mankende duif, op wegnaar het perron - is wel/ is niet - geen romantiek maar de cadans van eendoodseskader'. Dit is de stad, zegt de dichter, 'bij de grijsgroene rivier/bij Maria en Allah, dit is de stad'.

Met nauw ingehouden woede schrijft hij over de aantasting van hetVlaamse landschap: 'Strijk een lucifer voor de populieren die hier/tierden, voor de blauwe schicht van het ijsvogeltje (...) voor deplooirokjes/ die hier zwierden.' Soms doen Holvoets erupties denken aan debanvloeken van H.H. ter Balkt.

Ook betuigt de dichter zijn liefde voor Ierland:

Het regent hier beter. Bij elke stap verandert het

landschap, voorbij elke bocht verandert hetlicht.

Een doodgereden vos. In een kloof eenvreemde vogel.

Schoonheid wordt hier verbonden met verandering, dood en vreemdheid: indeze bundel is Holvoet de gezelligheid voorbij. 'Piet-de-Dood tonkt op debas; stilte rilt boven de schedelvelden/ van Dzershinsk, Najaf totNyamata.' Na de tsunami ziet hij 'een speelplaats vol kinderen geklutst alseen zwart ei des doods'. Misschien is dat niet subtiel geformuleerd. Maarwie vraagt bij dergelijke gruwelen om subtiliteit? Spinalonga is een hardebundel. Holvoet kon niet anders, want 'dit is de wereld'.

Piet Gerbrandy