Stephanie Louwrier rekent af met demonen en staat nu nuchter op het toneel

Stephanie Louwrier, brutaal podiumdier met rock-’n-rollimago, drinkt niet meer. Haar nieuwe voorstelling Show must go on gaat over onze behoefte aan roes, aan vluchten en verdoven. ‘Ik had op een heel slechte manier een heel goede match met alcohol.’

Toen theatermaker Stephanie Louwrier (34) de plaatsvervanger van. haar huisarts om hulp vroeg, werd dat een ingewikkeld gesprek.

De dokter zei: ‘Zeg het maar, waarom ben je hier?’

En Louwrier: ‘Dat staat allemaal wel in het dossier, toch?’

Arts: ‘Ja, maar ik wil het nog even van jou horen.’

Louwrier: ‘Ehm, ik vind dat wel privé. Je bent niet eens mijn eigen arts.’

Arts: ‘Je wil toch een doorverwijzing? Als je er niet over wil praten kan ik je niet helpen.’

Louwrier: ‘Oké. Ik eh.. Ik heb een probleem met…Gewoon, jeweetwel. Ik heb een probleem.’

Brede grijns: ‘Ik had de zin ‘ik heb een probleem met alcohol’ nog nooit uitgesproken. Dat was moeilijk.’

Om maar meteen af te rekenen met alle mogelijke cliché-aannames: Louwrier dronk nooit alleen, het ging niet om flessen tegelijk, en ze had niet ’s nachts een glas wijn met een rietje erin naast haar bed staan. ‘Dat zijn de klassieke beelden die we hebben van alcoholisme, terwijl andere vormen van problematisch drinken onderbelicht blijven. Ik noem mezelf geen alcoholist, maar ik durf nu wel voluit te zeggen: ik vind alcohol een heel lastig middel, en ik heb er problemen mee.’

Of eigenlijk: hád. Want ze is inmiddels twee jaar fors aan het minderen en heeft nu al vijf maanden niet gedronken. Inderdaad, nu heel de wereld staat te springen om te gaan feesten, besloot Louwrier te stoppen met drank. En om daar op festival De Parade, dat mekka van het feestelijke rosévariété, een energieke, ontregelende solo over te maken.

Multitalent Louwrier – theatermaker, actrice, presentatrice en zangeres – staat bekend om haar wervelende onewomanshows, een mix van comedy, kleinkunst, muziek en performance. Show must go on heet haar nieuwste, die ze in een korte versie speelt op De Parade in Utrecht en Amsterdam, en die in september avondvullend in de theaters komt. Onder regie van Casper Vandeputte en op muziek van Christiaan Verbeek schiet Louwrier in razend tempo van het ene in het andere personage, van een duivelse showmaster tot haar muizige therapeut, en van een hysterische schuimtaartjunkie tot een pratende fles Lambrusco.

Show must go on gaat zeker niet alleen over drank(misbruik), benadrukt ze. ‘Het gaat over onze behoefte aan roes, aan vluchten en verdoven. Over dat wilde beest in ons, dat af en toe gevoed wil worden, en de gevaarlijke keerzijde daarvan. Maar het is natuurlijk wel grappig om dit op De Parade te spelen, voor al die mensen met een fles wijn op tafel.’

Stephanie Louwrier en alcohol, dat was, zegt ze, ‘op een heel slechte manier een heel goede match.’

‘Alcohol is voor mij altijd al een ingewikkeld thema. Maar – en dit willen veel mensen niet horen – voor wie niet? We willen denk ik allemaal op momenten ontsnappen aan de druk en stress van het leven. En drank is daarvoor een adequaat middel, dat ook nog eens gemakkelijk beschikbaar en alom geaccepteerd is.’

Maar het is dus niet normaal om regelmatig een black-out te hebben en geen idee meer te hebben van hoe je bent thuisgekomen. Al zeggen nog zo veel mensen: joh, dat heb ik ook zo vaak. ‘Dat is toch bizar? Het is zelfdestructief. Je brengt jezelf in gevaarlijke situaties. Hoe vaak ik niet onder een auto had kunnen liggen, of – vroeger – wakker werd naast een volkomen vreemde. Maar dat lachen we weg, of we dissen het op als stoere oorlogsverhalen.’

Jij hebt als performer ook lang een ruig rock-’n-rollimago gecultiveerd.

‘Hoho, ik ben nog steeds rock-’n-roll hè?’ (Lacht) ‘Ja, ik was Stephanie de rockster, die altijd naar de klote ging. Voor mij hing drinken nauw samen met optreden, zeker op festivals. Niet tijdens het spelen, natuurlijk, gevaarlijk was vooral het moment erna. Dat je stijf van de adrenaline het podium afstapt en je je een soort halfgod voelt omdat je weer iets krankzinnig engs hebt overleefd. En dan krijg je applaus, complimenten en felicitaties, er zijn vrienden en collega’s, iemand reikt je een glas aan, en nog één. Je wilt ontladen, ontspannen, het is feest – dát.

‘Mijn probleem was dat zo’n avond niet mocht eindigen. En het mocht ook niet gewóón gezellig zijn. Nee, het moest groter, beter, nóg meer feest! Cheerleaders, confetti, een complete fanfare. En ik moest daarvoor zorgen – ik voel me altijd verantwoordelijk voor de sfeer en neem ook privé de rol van entertainer op me. En dan moest en zou het ook nog elke keer episch en onvergetelijk zijn. Maar nu weet ik dat dat niet elke dinsdagavond hoeft.’

Ze denkt even na. ‘En niet kunnen stoppen hè? Ik dronk misschien niet elke dag, maar als ik dronk zat er geen rem op.’

Nu moet gezegd dat zich in het wilde leven van Stephanie Louwrier de laatste paar jaar al een transformatie had voltrokken. Ze kreeg een goeie, stabiele relatie met filmmaker Melvin Simons en twee leuke stiefkinderen. Ze maakte de veelgeprezen autobiografische voorstelling Revolutie van de mislukking (2018), ging in therapie, werd ‘rustiger en evenwichtiger.’ Maar de drank bleef. ‘En ergens wist ik dat ik dat ooit nog aan zou moeten pakken. Mijn vader was alcoholist, dus ik ben me altijd bewust geweest van de afgrond.’

Het was haar vriend die op een zeker moment de olifant in de kamer benoemde. Louwrier: ‘Hij zei: op feestjes raak ik jou gewoon kwijt. Dat wordt altijd een soort Stephanie-land, een Stephanie-bubbel, waar ik niet bijkom. Melvin zei letterlijk: ik vind het dan niet leuk met jou. En dat was precies het zetje dat ik nodig had.’ Nu zit Melvin ook in de voorstelling, in de vorm van een bordkartonnen pop.

‘Ik was het zelf ook zat om wakker te worden met een gevoel van schaamte, omdat je niet meer precies weet wat je hebt gedaan. Om niet zeker te weten: is mijn vriend nu boos op mij? Of wéér mijn excuses aan te moeten bieden voor een onnozele ruzie.’

En dan? Hoe pak je zoiets vervolgens aan?

‘Ik ben naar de huisarts gestapt, en toen volgde daar dus die ongemakkelijke scène, haha. Maar uiteindelijk heb ik een doorverwijzing gekregen naar Kick Your Habits. Verslavingszorg, ja.

‘Dat traject begint ermee dat je 66 dagen niet mag drinken. Dat waren heel zware weken. Omdat je je dan pas echt bewust wordt van de patronen: de afhankelijkheid, het vergoelijken. Dat is confronterend. En als iets niet mag… Ja, het werd natuurlijk des te verleidelijker. Plus: iedereen drinkt. Iedereen!

‘Daarnaast krijg je coaching. Daarbij moest ik leren ‘het beest’ recht in de ogen te kijken. Waar komt die onrust vandaan? De drang, de noodzaak? Kan ik ook leren om die neiging op een andere manier te ventileren? Om anders te ontspannen, en nog steeds af en toe door het plafond te gaan? Dus ja, dat probeer ik nu. Met nulpuntnulletjes, dat is voor mij de perfecte placebo.’

Haar solo Revolutie van de mislukking ging over de complexe verhouding met haar moeder, en hoe die na haar scheiding veranderde in een overbezorgde, angstige vrouw. Stephanie mocht niet naar feestjes, niet op schoolreisje, überhaupt liever niet alleen naar buiten. Hoogst zelden was er een beetje lucht en mocht er ietsje meer.

Verklaart dat strikte regime uit je jeugd je latere behoefte aan uitspattingen?

‘Totaal! Mijn vader dronk en was gewelddadig, daarom was alcohol na hun scheiding volstrekt uit den boze. Als we dan weleens weg waren geweest, mijn broer, zus of ik, onderwierp mijn moeder ons bij thuiskomst aan allerlei tests: moesten we in één rechte lijn lopen, of op één been blijven staan. Dus het is logisch dat die verboden vrucht enorm aantrekkelijk werd.

‘En omdat ik vrijwel nooit uit mocht, werd die ene avond dat het wel mocht dé avond. Dan móést het gebeuren, daar hing alles vanaf. Dat verklaart die hang naar legendarische, oneindige feestavonden.

‘Drank werd het symbool van mijn bevrijding: drinken was het leven vieren, los mogen, eindelijk vrij zijn. Die heftige lading moet eraf, dat moet langzaam uit mijn systeem gewist worden. En dat duurt Heel. Lang. Maar ik heb sinds 7 februari 2021 geen druppel meer gedronken.’

Ze klapt in haar handen. ‘Het is echt waar! Ik voel me heel goed. Ik ben een leuker mens als ik niet drink.’

Wat levert nuchter door het leven gaan jou op?

‘Om te beginnen onthoud ik nu het gesprek dat ik ’s avonds met je heb gehad. En ik ben kwetsbaarder, op een goede manier. Ik denk dat ik zachter ben geworden, en ik sta enorm open! Vreugde komt harder binnen, maar verdriet ook.

‘Drank verdooft – tijdelijk - de pijn over zaken waar we ongelukkig van worden, tuurlijk. Maar emoties als verdriet en woede hebben een belangrijke signaalfunctie: ze geven aan waar iets scheef zit. Ik voel dat nu veel scherper. Dat is pijnlijk, maar maakt ook dat ik helderder zie waar verandering nodig is.’

Dan, grappend: ‘Ik weet ook niet hoelang ik dit ga volhouden hoor. Maar sowieso tot mijn première!’

Louwrier beseft maar al te goed de ironie van haar timing. ‘Er is natuurlijk nooit een goed moment om te stoppen met drinken. Maar dit is écht geen goed moment om te stoppen met drinken.’

Wanneer is het voor jou lastig om het vol te houden?

‘Het valt nu nog mee, maar ik maakte me wel een beetje zorgen om de grote popfestivals waar ik zou optreden: Lowlands en Down The Rabbit Hole.’ Ironisch: ‘Maar die worden nu weer afgelast, goddank. In die zin word ik geholpen door corona. Nee, ik hoop erg dat ze gewoon doorgaan, en ik denk dat ik het ook daar volhoud. Want het voelt gewoon zoveel beter.’

Op welke manier?

‘Ik ben minder onzeker, heb minder demonen in mijn hoofd. Ik kan mezelf enorm naar beneden halen, ging er lang vanuit dat dingen zouden mislukken – voorstellingen, relaties. Dat is weg: ik heb nog nooit zo ontspannen en plezierig aan een voorstelling gewerkt. Ik ben minder negatief en fitter, scherper en enthousiaster.’

Dat wilde rock-’n -rollgevoel is een belangrijk onderdeel van jouw heftige, energieke performances. Was je niet bang dat je dat kwijt zou raken?

‘Mensen die de voorstelling hebben gezien zeggen dat er een grotere kwetsbaarheid in zit, maar dat wordt juist erg gewaardeerd. Misschien winnen mijn voorstellingen daarmee wel aan diepgang.

‘Maar vergis je niet, De Parade is voor mij nu juist een vrijplaats waar dat ‘beest’ weer even naar buiten mag. Ik heb meer behoefte dan ooit aan een plek waar ik – nuchter, maar volkomen schaamteloos – volledig los kan gaan. En dat kan heel goed in het theater. Alleen dan nu zonder kater.’

Show must go on speelt 23 t/m 29/7 op De Parade in Utrecht. Data van Amsterdam en Rotterdam volgen later. Avondvullende voorstelling + tournee: 18/9 t/m 25/11. Info: deparade.nl, viarudolphi.nl