Sportrechten van levensbelang voor traditionele tv
Wie met televisie de toekomst in wil, heeft sport nodig. NOS-directeur Jan de Jong ziet het goed: alleen met live-tv kunnen lineaire zenders overleven in een mediawereld vol content on demand. De deal die Discovery/Eurosport maandag sloot rond de uitzendrechten van de Olympische Spelen is daarom een gamechanger van formaat.
Net als bij onder meer de Britse BBC, Duitse ARD/ZDF en France 2, moeten ze bij de NOS nog altijd bijkomen van het verrassende nieuws van maandag. De bittere reactie van NOS-baas De Jong verwoordt de teneur: 'Men kiest onomwonden voor het geld. Niemand heeft dit zien aankomen. De Olympische Spelen zullen niet meer bij de publieke omroepen te zien zijn.' Hoe anders is de sfeer in de Verenigde Staten, bij Discovery Communications, het gigantische mediabedrijf van John Malone - bekend van de Discovery-kanalen, TLC en sinds vorig jaar Eurosport.
Want daar was hij weer; de 'cable cowboy' sloeg andermaal zijn slag. Onlangs al met de miljardenovername in Amerika van Time Warner Cable, en nu dan deze rechtendeal voor het tot nu toe nogal gezichtsloze pan-Europese kabelkanaal Eurosport.
'We gingen recht op ons doel af en zeiden tegen het IOC: in onze visie brandt het olympische vuur 365 dagen per jaar', lichtte Discovery-baas David Zaslav maandag zijn tactiek toe. Het Internationaal Olympisch Comité ging om. Onderdeel van de deal is een nieuw Europees kanaal waarop het hele jaar olympische sporten te zien zullen zijn. Daarnaast worden de Eurosport-kanalen in heel Europa opgetuigd, wordt er gewerkt aan speciale live-apps en zullen er miljoenendeals worden gesloten met publieke zenders die straks via sublicenties nog slechts wat sportieve kruimels mogen uitzenden. Zaslav: 'Een historische dag'.
Eén deal voor Europa
Het IOC deed voor het eerst zaken met één bedrijf voor het hele Europese continent. De deal, ter waarde van ongeveer 1,3 miljard euro, loopt van de Winterspelen van Pyeongchang in 2018 tot en met de Zomerspelen van 2024. Tot die tijd is Eurosport zo goed als zeker verzekerd van voldoende kijkers, reclamegelden en kan moederbedrijf Discovery de internationaal steeds heviger wordende strijd in de media-industrie makkelijker aan.
Voorheen sloot het IOC via speciale sportmarketingbureaus losse overeenkomsten met landelijke omroepen, zoals de NOS. De rechten van de Olympische Zomerspelen volgend jaar in Rio de Janeiro zijn bijvoorbeeld nog wel in handen van de NOS. Behalve Discovery waren er meer dan tien andere gegadigden in de strijd om de uitzendrechten voor Europa.
De NOS deed ook een bod via het EBU, het samenwerkingsverbond van Europese publieke omroepen. Tevergeefs, bleek maandag. De Jong: 'Er was nog maar één ronde geweest. Dat betekent dat er een enorm verschil heeft gezeten tussen het bod van de European Broadcasting Union, andere geïnteresseerde partijen en de uiteindelijke winnaar. Waarschijnlijk enkele honderden miljoenen. Voor de hele wereld is dit een enorme verrassing.'
De overeenkomst van Discovery met het IOC omvat de beeldrechten in totaal 53 landen. In Amerika sloot NBC eerder al een langjarige miljardendeal. Sportrechten zijn de nieuwe heilige graal voor mediabedrijven met voornamelijk lineaire zenders in het pakket. Vandaar ook dat het Nederlandse SBS6 veel geld overhad voor de aankoop van de Champions League en daarmee vanaf komend seizoen eindelijk iets van een vuist kan maken tegen de concurrentie van RTL4 en de NPO.
Sport en media-historie
Het is nog maar de vraag of Eurosport de miljardendeal rond de Olympische Spelen straks écht kan verzilveren, stelt sporthistoricus Jurryt van der Vooren. 'Het is dan wel belangrijk dat de Spelen het exclusieve sportevenement blijft zoals we dat gewend zijn.'
Zo vanzelfsprekend is dat volgens hem niet. 'In de jaren 70 en 80 was het nog maar de vraag of de Olympische Spelen de nieuwe eeuw zouden halen. Het evenement werd geplaagd door financiële ellende, boycots, demonstraties en zelfs een aanslag.'
De deal van het IOC met Discovery/Eurosport is over een lange periode gesloten. 'Ook is het de vraag in hoeverre we straks nog via televisie, met z'n allen naar sportwedstrijden kijken. Dat gaat straks allemaal via apps. Alleen als Eurosport daar iets op weet te vinden, een Netflix-achtige constructie, kan het zeker succesvol worden.' Volgens Van der Vooren zal het mediabedrijf per land sublicenties sluiten, maar zal het de echt grote wedstrijden zoals de 100 meter hardlopen voor zichzelf houden.
Voor Eurosport als zender zal het de laatste kans zijn om zichzelf op de kaart te zetten. 'Maar ook dat is niet zeker met deze deal, het is FOX in Nederland ook niet gelukt met de Eredivisie.'
Netflix-kunstje
Onderscheiden doen zenders zich in de toekomst niet meer met tv-series en films. Met aan het eind van dit jaar bijna 70 miljoen abonnees wereldwijd en ruim 1 miljoen in Nederland, toont Netflix aan dat de tv-kijker voor dergelijke content zelf wel bepaalt wanneer het kijkt, en daar graag een extra bedrag voor betaalt. Wereldwijd veroveren de on demand-aanbieders die het Netflix-kunstje kopiëren steeds meer aandeel. Voor traditionele tv-zenders die in dit geweld willen overleven is de jacht op de nog overgebleven sportrechten geopend.
Zelfs de BBC verliest de ene sport na de andere
De BBC is hard op weg om een sportarme zender te worden nu het ook de uitzendrechten voor de Olympische Spelen van 2022 en de daaropvolgende jaren heeft verloren. Net als de Nederlanders moeten de Britten in de toekomst op Eurosport afstemmen om het grootste sportevenement ter wereld te zien. De enige troost is dat de BBC wel een sublicentie kan verwerven, maar het zal zich niet langer kunnen profileren als The Home of the Olympics.
De BBC is een stuk rijker dan de NOS, maar kan ook niet op tegen het grote geld dat met name de Amerikaanse televisiestations op tafel kunnen leggen. Door de jaren heen heeft de publieke omroep diverse grote sportevenementen verloren. Zo zijn er al sinds mensenheugenis geen rechtstreekse cricketwedstrijden meer te zien, terwijl voetbalwedstrijden tegenwoordig beperkt zijn tot bekerwedstrijden en belangrijke interlands. Voor golf is de Brit aangewezen op Sky.
Het verlies van de Spelen is des te opmerkelijker omdat het gaat om een van de zes kroonjuwelen die van oudsher op het publieke net thuishoren. Discovery heeft beloofd dat er een apart Olympisch kanaal waar zeker 200 uur Olympische sport gratis te zien zal zijn. De andere kroonjuwelen die de BBC nu dreigt te verliezen zijn Wimbledon en het Six Nations rugbytoernooi. Volgens de omroep kan het niet genoeg bieden omdat het kijk- en luistergeld al jaren bevroren is door de Conservatieve regering. (Patrick van IJzendoorn)
