Speur zelf mee naar de Isdal-vrouw in Death in Ice Valley

Van alle mysterieuze en onopgeloste politiezaken moet die van de Isdalvrouw een van de beste zijn. Voor een podcast dan. En voor wetenschappers die zich bezig houden met nieuwe opsporingsmethoden.

Ga maar na: op 29 november 1970 stuitten wandelaars op de goeddeels verbrande resten van een vrouw in de Isdalen-vallei, een ruig natuurgebied nabij de Noorse kustplaats Bergen. Zonderling detail: de labels van haar kledingstukken waren weggeknipt. Ook had ze een enorm aantal slaaptabletten ingenomen voor ze omkwam in een benzinevuurzee. Er waren geen getuigen, geen vermissingen ook.

Een hopeloze zaak, als de politie in een kluis op het station niet die twee koffers had aangetroffen, met vingerafdrukken van dezelfde vrouw. Koffers gevuld met vermommende kledij, pruiken en aantekeningen in geheimschrift. Ook werd ontdekt dat de vrouw onder allerlei aliassen in verschillende Noorse hotels had verbleven, op soms merkwaardige plaatsen. De politie deed enig onderzoek, om vervolgens op een persconferentie bekend te maken dat de Isdalzaak ‘slechts’ een zelfmoord betrof. Case closed. Of saken avsluttet, zoals de Noren zeggen.

Ernstig en opgewekt

En toen, nadat de zaak bijna vijftig jaar had stilgelegen, stortte een onderzoeksjournalist van de Noorse publieke radio zich op de Isdalzaak. Marit Higraff spitte twee jaar voor ze samenwerking aanging met de BBC, waar ze voor de podcast Death in Ice Valley werd gekoppeld aan de Britse documentairemaker Neil McCarthy. Het is een apart duo, wat klank betreft: zijn stem lijzig, die van haar met een milde slis en zwaar Noors accent. De hoorbaar niet zeer ervaren podcastmakers zijn royaal met de inzet van galmende Scandinavisch sferische noir-deuntjes, voor het duistere effect. De toon van Death in Ice Valley is zowel ernstig als opgewekt: er klinkt aanstekelijke blijdschap bij Higraff en McCarthy als ze achter in het politiearchief een stuk kaak van de Isdalvrouw terugvinden.

Elke nieuwe editie van de podcast, die 's maandags online wordt geplaatst, levert nieuwe bewijsstukjes op, bijeengescharreld met behulp van een sliert getuigen, oud-politierechercheurs, kenners van geheime diensten én de nodige wetenschappers, onder wie een in Australië woonachtige Nederlandse isotopen-deskundige, die speurwonderen verricht met een paar losse tanden.

Tegelijk zijn de verzamelde feiten vooralsnog zo weinig coherent dat het profiel van de Isdalvrouw ook bij aflevering 9 (daar zijn we nu) nog volstrekt onhelder is. Was ze prostituee, een spion of iets daar tussenin? Ze verdween in elk geval tijdens de Koude Oorlog, toen Noorwegen als eerste verdedigingswal tegen Rusland gold en experimenteerde met raketproeven.

De luisteraar kan ook zelf mee speuren: veel materiaal van de zaak staat op de BBC-website, zo ook het Isdalcodeschrift.