Serie over historische kunstbeweging Bauhaus is een overtuigende mengeling van feit en fictie ★★★★☆

Met de geweldige - laat dat direct gezegd zijn - serie Die neue Zeit is iets merkwaardigs aan de hand. Het verhaal over de opkomst van Bauhaus, de revolutionaire kunstopleiding van architect Walter Gropius c.s., is in een raamvertelling gegoten. Gropius (voortreffelijk gespeeld door de 44-jarige August Diehl) wordt in 1963, op 80-jarige leeftijd, in zijn Amerikaanse woning geïnterviewd door een journalist van de glossy Vanity Fair, Stine Branderup (mooie ‘gastrol’ van de Zweedse ster Trine Dyrholm). Bauhaus heeft in werkelijkheid bestaan, Vanity Fair bestaat en Walter Gropius is een historische figuur. Alleen verscheen Vanity Fair tussen 1936 en 1983 niet.

Een detail? Nee, het is de vrijbrief die de makers zichzelf hebben gegeven om vrijelijk met het historische materiaal om te gaan. En dat hebben ze geweldig gedaan. Branderup is naar Gropius gekomen omdat ze een persoonlijk interview met hem wil, waarin hij dan weer weinig zin heeft. De architect wil vooral nog eens de grootsheid laten optekenen van zijn project. Zij is vooral geïnteresseerd in zijn toenmalige verhouding met de student Dörte Helm (het wordt eentonig, maar ook die wordt voortreffelijk gespeeld door Anna Maria Mühe). Daarover deden al in de jaren twintig zelf, Bauhaus kwam in de naoorlogse euforie in 1919 van de grond, geruchten de ronde. Geruchten die Gropius slecht kon gebruiken, omdat zijn opleiding toch al slecht lag bij de conservatieve gemeenschap waarin zij moest groeien en waarvan ze financieel afhankelijk was. En dan was Gropius ook nog eens getrouwd met Alma Mahler, een vrijgevochten vrouw die er bijkans openlijk een bigaam leven op nahield.

De groeven in ’s mans voorhoofd zijn kortom begrijpelijk, zowel toen als nu, in 1963. Mooi is dat de makers, onder leiding van scenarioschrijver en regisseur Lars Kraume (Das schweigende Klassenzimmer), alles wat zich in die Bauhausjaren afspeelt telkens uiteindelijk verengen tot de relatie tussen Gropius en Helm, desnoods via Branderup, die Gropius blijft vastpinnen op dat onderwerp. Zij komt als bleue kunststudent aan bij de losgeslagen bende die Bauhaus best wel was, maar ontwikkelt zich tot een vrouw die zich anders dan de andere vrouwen op de opleiding niet laat afschepen met een bijrol. Want dat was, hoe vooruitstrevend Bauhaus ook was, wel degelijk de gang van zaken. Gropius, ten diepste toch een pragmaticus, besloot zelfs op zeker moment dat vrouwelijke studenten alleen nog in de weverij van de opleiding mochten werken. Zou hij dat niet gedaan hebben, dan zou een belangrijk project niet doorgaan omdat de geldschieters zich zouden terugtrekken. Prachtig zijn de scènes waarin zij met vuurspuwende ogen zijn kantoor binnendendert en hem confronteert met zijn inconsequente gedrag. Even mooi is de moeite die Gropius daarmee heeft.

Geld lijkt een kleine rol te hebben gespeeld bij het maken van de serie. Sommige Bauhaus-projecten moesten worden nagebouwd omdat ze WOII niet hebben overleefd. En ook verder baadt de de serie uiterlijk in weelde. Historische gebeurtenissen als de marsen waarin nationalisten en ‘communisten’ elkaar bestreden worden breed uitgemeten en zelfs voor het Amerika van 1963 zijn nog buitenopnamen gemaakt. Die historisch authentiek ogende aankleding wordt nog versterkt doordat de beelden soms bevriezen en van kleur in een reeks zwart-witfoto’s overgaan. En ook alle historische figuren komen voorbij: Kandinsky, Moholy-Nagy, Doesburg, Schlemmer, Breuer en niet te vergeten de even gevaarlijk ogende als intrigerende goeroe van de beweging, Johannes Itten.

Maar in de kern is Die neue Zeit een ontroerend liefdesverhaal tussen twee mensen die wel met elkaar verder willen maar niet kunnen. Liefde als motor voor historische gebeurtenissen, dan liggen de clichés op de loer. Dat moet je durven en dat moet je kunnen. Kraume c.s. blijven glansrijk aan de goede kant van de streep.