Scherpschietende Kate neemt de Führer op de korrel

WO II mag dan ruim 75 jaar voorbij zijn, een onuitputtelijke bron voor thrillerschrijvers blijft het. Om de week verschijnt er wel een nieuwe titel waarin het wemelt van spionnen en geheime missies. Je hebt V2 van Robert Harris nog niet uit of daar ligt Hitlers vrede al van Philip Kerr. Postuum, dat wel. De Schotse auteur Philip Kerr (1956-2018) kennen we als schepper van Bernie Gunther, privé-detective in Berlijn ten tijde van het Derde Rijk. De veertien delen kregen een Nederlandse vertaling, maar blijkbaar was de oorlogskoek nog niet op. Noem het een toegift. Hitlers vrede (Boekerij; € 22,99) is een stand-alone, een losse thriller, geen deel in een reeks. En hoewel Hitler’s Peace al in 2005 in de VS verkrijgbaar was, volgde in 2020 pas de Britse editie. Die is nu alsnog in het Nederlands uitgebracht.

Een zelfstandige vertelling van 496 pagina’s, maar de ingrediënten blijven helemaal Philip Kerr: goed gedocumenteerd, sterke plot, plus het opvoeren van historische personages. In dit geval: Stalin, Beria, Roosevelt, Churchill, Hitler, Himmler en nog zo een paar. Omdat het hier ‘alternatieve geschiedschrijving’ betreft doen die personages niet wat je van ze verwacht. Dat houdt het leuk. Wel is het zo dat Kerrs metaforen (‘Wordt dit uw eerste keer in Londen?’ vroeg de generaal, die me een sandwich zo groot als een schoen aanbood uit een blikken broodtrommel zo groot als een schoenendoos’) niet half zo elegant klinken als die van John le Carré, maar vooruit. De verrassende finale maakt veel goed.

Teheran, 28 november 1943. Omdat Stalin vliegangst heeft (historisch feit) wordt de conferentie van de geallieerde Grote Drie – Stalin, Roosevelt en Churchill – belegd op de Russische ambassade in Perzië (klopt ook). Verteller is de fictieve geheim agent Willard Mayer die als gezant door president Roosevelt aan diens team is toegevoegd. Wat zal worden besproken is de nieuwe orde in Europa na de val van het Derde Rijk. Het wantrouwen druipt van de muren (andermaal historisch feit), maar wat de kibbelende Grote Drie niet weten is dat nazicommando’s een aanslag voorbereiden (waarover onder historici vaak is gespeculeerd). In een klap drie vijandige leiders de lucht in, Himmler heeft er wel oren naar. Nooit gebeurd, maar het klinkt plausibel, dat is het intrigerende aan ‘wat als’-thrillers.

Het spiegelbeeld is ook verschenen. Three Hours in Paris (nog niet vertaald; Soho Press, New York; € 13,99) van Cara Black, de Amerikaanse auteur die haar negentien thrillers in Parijs laat spelen. Ditmaal draait het om Kate Rees, een tot scherpschutter opgeleid Amerikaans plattelandsmeisje uit Oregon – omwille van haar dodelijk oog wordt ze gerekruteerd door de Britse geheime dienst. Juni 1940 zenden zij haar naar Parijs, met maar één missie: elimineer de Führer. Die paradeert daar op zondag 23 juni in zijn zeswielige open Mercedes over de Champs-Élysées nadat zijn leger Frankrijk onder de voet heeft gelopen. Een mis in de basiliek Sacre-Coeur bezoekt hij ook, en daar moet het gebeuren.

Al in de proloog legt Kate aan, hoog verscholen in een pand aan de overkant. Omdat de Führer zich net buigt over een huilend meisje in haar gele jurkje mist ze doel. Einde verhaal? Nee, vertrekpunt. Hitler maakt zich met zijn gevolg uit de voeten, Kate krijgt de SD achter zich aan. Bovendien dringt het langzaam tot haar door dat ze slechts als afleidingsmanoeuvre is ingezet, want de Britten hebben een veel grotere aanslag op Hitler in Parijs beraamd.

Vaardig geschreven (weinig manke metaforen), het personage van Kate is losjes gebaseerd op sluipschutter Ljoedmila Pavlitsjenko uit het Rode Leger (309 nazi-slachtoffers). Hollywood is allang klaar met WO II-films, in de thrillerbranche woedt-ie nog wel even door.