Schemeren tussen goed en fout
‘Het schot leek het hele huis te vullen.’ Met deze daverende zin begint Victoria en het geluid van de knal zal de hele roman naklinken....
Victoria, de zesde roman van de Amsterdamse criminologe Eva Bentis, draait van begin tot einde om de ingewikkelde vragen over ‘goed’ en ‘fout’ tijdens en na de oorlog. Getuigen van de moord op Leon zijn echtgenote Rosa, Leons moeder – en Leons nog ongeboren dochter Victoria. De drie vrouwen blijven na Leons dood achter in het grote Arnhemse huis, cirkelend rond geheimen waarvan ze geen van drieën de sleutel vinden. Rosa zal hertrouwen met Karel, de opvolger van Leon in de fabriek.
Het leven van Victoria staat volledig in het teken van de ontrafeling van de gebeurtenissen die tot de moord leidden. Tot 56 jaar na dato probeert zij hardnekkig de waarheid te achterhalen. Haar zoektocht brengt haar in contact met figuren die alle mogelijke schakeringen van gedrag in de oorlog vertegenwoordigen, van verzetshelden tot overtuigde NSB’ers, en vooral ook met de schemergebieden tussen ‘goed’ en ‘fout’.
Leon zat in het verzet maar leverde ook goederen aan de Duitsers. Mogelijke bewijzen voor zijn goed gedrag zijn in vlammen opgegaan. Vóór zijn dood is Leon verdwenen naar een kamp waarvan Karel de leider was. Leon kwam er maanden later vermagerd en overdekt met littekens uit tevoorschijn – een verhaal dat Bentis baseerde op de berichten over mishandelingen in kampen waar na de bevrijding ‘foute’ Nederlanders werden vastgehouden.
Haar leven lang worstelt Victoria met de vraag over wat er aan de moord voorafging. Leverde de fabriek van haar vader werkelijk alleen maar aan de Duitsers om ondergrondse activiteiten te dekken? Wat gebeurde er met de schaduwboekhouding? En wat zat er achter de kinderlijke onderwerping van Rosa aan haar tweede echtgenoot?
Als in een thriller laat Bentis stukje bij beetje de gecompliceerde en weinig verheffende geschiedenis boven tafel komen. Ze doet dat in een afgebeten stijl, waardoor achter het politieke toneel de kleine dagelijkse gevechten van individuen genadeloos aan het licht komen.
De plot is gecompliceerd, maar de geduldige lezer krijgt een beheerst afgewikkeld verhaal te lezen, waarin overtuigend wordt uiteengezet hoe in de oorlog en daarna het persoonlijke en politieke onontwarbaar met elkaar verknoopt zijn geweest.
Clara Strijbosch
Eva Bentis: VictoriaContact; euro 21,90Contact; euro 21,90
