Reuzesympathiek initiatief van Bookshop

Behalve flitshandelaren, fraudeurs met mondkapjes en verhuurders van privéjets, zijn er ook nog sympathieke bedrijven die profiteren van de coronacrisis. Neem Bookshop.org. Dat is de startup van Andy Hunter, een veertiger die al een coronakapsel had voor het woord bestond, en zijn hele werkzame leven sleet in de Amerikaanse boekenbusiness, als oprichter van uitgeverijtjes en literaire websites. Hunter zag dat Amazon een steeds schrikbarender deel van de boekenverkoop in Amerika inneemt ­­– van 37,7 procent in 2015 tot 50 procent in 2019. Daarom lanceerde hij eind januari de website bookshop.org, om onafhankelijke boekwinkels te helpen hun marktaandeel te vergroten door online boekenverkoop.

Het idee: wie bij de website bestelt, steunt de boekhandelaar. Je kunt voor je eigen boekwinkel kiezen (als die meedoet), die krijgt dan 25 procent van de verkoopprijs – veel meer dan bij andere initiatieven. 10 procent van de opbrengst wordt over onafhankelijke boekverkopers verdeeld die zijn aangesloten bij een brancheorganisatie. Na betaling van de uitgever, distributeur en andere kosten, resteert 5 procent voor Bookshop.org zelf – om de site in de lucht te houden. Behalve reuzesympathiek klonk dat ook hilarisch idealistisch. Want als Amerikanen al boeken kopen bij de kleine boekwinkel, doen ze dat graag fysiek: zelf door de pagina’s bladeren, zelf een praatje maken met de verkoper. Boekwinkels doen individueel wel aan online verkoop, maar dat is veelal een stroperig proces. Online boeken bestellen is veel makkelijker bij grote ketens of Amazon, want: ruime voorraad, snelle en goedkope levering.

Kansloos dus, dat bookshop.org. De reacties, vóór januari: hahaha!

Maar toen kwam corona. En gingen Amerikaanse boekwinkels (en bibliotheken) op slot. Terwijl men nu juist méér tijd had voor boeken. Bijkomend voordeel: Amazon (nota bene begonnen als online boekwinkel) verklaarde boeken tot ‘niet-essentiële producten’, zodat het de levertijd kon vertragen ten gunste van handgel en wc-papier. Verkocht Bookshop in februari maar voor 50 duizend dollar aan boeken, in maart, toen Amerika zijn coronamaatregelen afkondigde, en meer boekverkopers zich bij de site aansloten, explodeerde dat bedrag naar 4,5 miljoen dollar: bijna een miljoen kon aan de boekhandels worden uitgekeerd. Bookshop kwam daarmee met stip binnen op nummer tien van best verkopende Amerikaanse boekhandelaren.

Toch staat het water de meeste boekhandelaars ook in de VS aan de lippen. Want al is de Amerikaanse verkoop van boeken in april met 15 procent gestegen (ten opzichte van vorig jaar), dat is nog altijd vooral goed nieuws voor Amazon (het bedrijf dat tijdens de crisis medewerkers ontslaat die klagen dat ze onvoldoende beschermd moeten werken): hun marktaandeel in boeken steeg naar schatting tot ruim 70 procent. En dus wordt het tijd dat boekwinkels in Amerika tot vitale bedrijven worden uitgeroepen; zoals slijterijen dat van het begin van de crisis al zijn. Zodat je boeken online kunt bestellen en bij je boekwinkel voor de deur kan ophalen. Curbside pickup. Precies zoals met je doosje wijn.