Rapper Akwasi begint eigen omroep. ‘We hopen gekleurde rolmodellen te lanceren’

Wat er schort aan het huidige televisielandschap, Akwasi (32) hoeft er niet lang over te denken. Hij wil zichzelf terug kunnen zien in de media. ‘Wij keken vroeger thuis niet naar Catherine Keyl, maar naar Oprah Winfrey. Ik kon daar ademloos naar kijken. Waarom? Omdat ze op mijn moeder leek.’

Filmmaker Gianni Grot (32) knikt instemmend. ‘Rolmodellen zijn heel belangrijk, vooral op de momenten dat het even tegenzit. Het zorgt voor een lichtpuntje in het leven. Je denkt: die persoon lijkt op mij, daar kan ik me gemakkelijker mee identificeren. Die is succesvol geworden, dus ik kan het ook.’

Wanneer je niemand ziet die op je lijkt, kan de moed je in de schoenen zakken. Grot: ‘Wij hopen als omroep Zwart gekleurde rolmodellen te kunnen lanceren. Wat dat betreft heb ik het gevoel dat wij aan het pionieren zijn.’

Akwasi: ‘Sinds de eerste uitreiking van de Televizierring (belangrijkste prijs voor Nederlandse tv-programma’s, red.) in 1964, is het aantal mensen van niet-westerse afkomst dat een prijs heeft gewonnen op één hand te tellen. Dat zijn hele harde feiten, die iets zeggen over het televisielandschap. Ik zie de inspanning die de NPO levert om diversiteit op tv te bevorderen, en dat waardeer ik.’ Hij laat op zijn telefoon tientallen portretfoto’s van - veelal witte - NPO-bestuurders zien. ‘Maar besef, dit zijn de mensen die keuzes maken over de programmering. De NPO praat vaak óver mensen van kleur, maar te weinig met hen zelf. Als we een eigen omroep hebben, kunnen we met bestuurders in gesprek.’

Sommigen maken zich zorgen. Ze zeggen: juist door een eigen omroep te beginnen, zonder je jezelf af en polariseert de samenleving alleen maar verder.

Akwasi: ‘Als we ons bij een bestaande omroep aansluiten, hebben we amper zeggingskracht. Dan zijn het alleen Akwasi en Gianni. Maar als we met omroep Zwart minimaal 50 duizend leden verzamelen, hebben we in Hilversum een goede onderhandelingspositie.’

Een maand geleden kondigde de NPO beterschap aan. Via ‘afrekenbare afspraken’ wil het omroepen dwingen inclusiever te worden.

Akwasi: ‘Er wordt binnen de publieke omroep al jaren gesproken over ‘inclusie’ en ‘diversiteit’. Het zijn verwaarloosbare containerbegrippen geworden. Alleen op een met spoed ingelaste racismedag zien we veel mensen van kleur op tv. Wat zien we op alle andere dagen van het jaar?’

Volgens programmamaker Guilly Koster (die zelf bezig is met de lancering van een omroep) zijn jullie opportunistisch. Jullie zouden gebruikmaken van het momentum, terwijl hij al jaren bezig is met de strijd voor meer kleur op tv.

Akwasi: ‘Diversiteit leefde al langer bij ons. In 2010 stond een eigen omroep al op het wensenlijstje. Maar toen hadden we weinig expertise en geen netwerk. We moesten nog zoveel meters maken. Maar nu hebben we het gevoel: we maken eindelijk een kans.’

Grot: ‘Ik moet toegeven, door de dood van George Floyd en de anti-racismeprotesten ontstond er druk op de ketel en daar hebben we gehoor aan gegeven. Je moet het ijzer smeden als het heet is. De NPO heeft Nederland verrijkt qua kunst en cultuur. Ze heeft een gigantisch bereik, en wij willen daar iets aan toevoegen.’

Wat gaan jullie precies toevoegen?

Grot: ‘Er zijn zoveel omroepen die een stapel met formats hebben die ze willen maken, maar het is nog maar de vraag of de kijker die programma’s wil zien. Wij gaan het heel anders doen. We proberen een innoverende omroep te bouwen.

‘De manier hoe Netflix de hitserie House of Cards produceerde, is ons voorbeeld. Die ontwikkelden het programma op basis van een onderzoek onder abonnees. Onze leden vormen een breed palet aan meningen. We willen ze vragen: wat wil je zien, wie moet het maken en hoe zouden we het moeten maken?’

Dat klinkt als een gebrek aan ideeën.

Akwasi: ‘We hebben tientallen ideeën, maar die houden we voorlopig nog geheim.’

Grot: ‘Wij hebben een eigen mening over interessante programma’s, maar dat is niet belangrijk. Ik weet wat ík wil zien, maar ik wil weten wat de kijker wil zien. Op basis daarvan gaan we programmeren. Omroep Zwart is een platform, maar de content moet door leden gegenereerd worden. Ik snap dat je verwacht dat we al een blauwdruk hebben liggen, maar ik zeg juist tegen iedereen: help ons mee schetsen.’

U bent de afgelopen maanden - dankzij uw uitspraak op de Dam en de verwijderde tweets - het middelpunt geweest van controverse. Bent u wel de aangewezen persoon om voorzitter te worden van een omroep die wil verbinden?

Akwasi: ‘We zullen het zien.’

Welke rol gaat omroep Zwart spelen in het verharde maatschappelijke debat?

Akwasi: ‘Dit interview moet over de ledenwerving gaan. We zitten na drie dagen campagne, zonder interviews te geven aan kranten en tv-zenders, op ruim 12 duizend leden. Voor het eind van het jaar willen we minstens 50 duizend leden hebben geworven, dat is een ontzettende klus. Daar past geen negativiteit bij.’