Prachtig zoals Vroege Vogels speurt naar flora en fauna die, ondanks alles, standhouden

Prachtig zoals het zondagse radioprogramma Vroege vogels ook op televisie het vizier op de Nederlandse natuur richt, of wat daar nog van over is. Elke vrijdag gaat het BNNVara-programma in de strijd om het kijkersoog de concurrentie aan met het Achtuurjournaal om vanaf een wildviaduct, ecolint of door de vooruitgang genegeerd eiland te speuren naar flora en fauna die, ondanks alles, standhouden. Troostrijk voor wie de onheilsberichten over de uitstervende grutto heeft gelezen. Nog is alles niet verloren.

Presentatoren Menno Bentveld en Willemijn Veenhoven deden vrijdag de Diemerscheg aan, het ecogebied langs de Diemerzeedijk bij Amsterdam. Ooit bekend door de enorme stortplaats en gifbelt, tegenwoordig deels bedekt onder isolatiematerialen en een laag zand van twee meter. Een wat deprimerende vorm van nieuwe natuur, bomen mogen er niet groeien: hun wortels zouden de isolatie doorboren en de grafrust van het vuil verstoren.

Dieren wijden daar geen gedachten aan, althans geen diepgravende – dat moest er nog bij komen. Ze accepteren de fopnatuur zoals die is en doen er hun voordeel mee. Een legertje ecologen van Staatsbosbeheer, vogeltellers en een malacoloog (weekdierkundige) stonden Bentveld en Veenhoven bij op hun safari. Het begon mooi met een ecoloog die Bentveld leerde ringslangen te spotten. Keuvelend volgden ze de dijk, tot de ecoloog voorover dook om met een knotje ringslangen in de hand weer op te staan. ‘Een Medusa-kluwen’, constateerde hij: een vrouwtje, omstrengeld door twee mannetjes. Straks na de paring, draagt ze wel 25 eieren en is ze ‘zo dik als een fietsband’. Jammer dat Bentveld niet vroeg naar jaloezie of polyamorie in het rijk der slangen.

Veenhoven spotte enkele konijnen, die in de zandlaag volgens de begeleidende ecoloog een duinlandschap herkennen. Niet dat de beestjes zelf zo natuurlijk zijn, het zijn de verwilderde vruchten van huisdieren die ooit door baasjes zijn verbannen. Witte, zwarte, gevlekte, maar inmiddels hebben de nakomelingen weer hun veilige bruine schutkleur: zo doet de evolutie haar werk, legde de ecoloog uit.

Verder ging het. Langs een haviksnest: de roofvogel voelt zich aan de stadsrand met populaire prooien als duif en eend prima thuis. In waadpak langs de oever van de Diem, waar de weekdierkundige vertelde over de diepslak, een speldenknop in haar handpalm. Houdt niet van kou en duikt daarom ’s winters diep onder water. Vandaar de naam. Met een wit, beschenen laken ging weer een andere ecoloog op nachtvlinderjacht. Na een lange avond resteerden enkele onaanzienlijke exemplaren, niet helemaal lekker scherp in beeld.

Het was vrijdag met Vroege vogels zoals het iedere natuurliefhebber bij het dauwtrappen weleens vergaat: we zagen minder bijzonders dan verhoopt. Gelukkig was er ter compensatie zondag Buitenhof met aangeschoten wild Sywert van Lienden. Waar Vroege vogels de natuurlijke loop der dingen zo min mogelijk verstoort, zette Twan Huys zijn tanden diep in Van Liendens vlees. De jachttrofee van het weekend.