Postuum Hans Jansen (1942 - 2015)

Stipt om 19.00 uur arriveerde arabist Hans Jansen in mei 2010 op een etentje bij Midden-Oostendeskundige Bertus Hendriks. Daar trof hij Tom Schalken, raadsheer bij het Amsterdams gerechtshof, dat het Openbaar Ministerie opdracht had gegeven PVV-leider Geert Wilders te vervolgen. Jansen, die Wilders geregeld adviseerde over de islam, zou kort daarop worden gehoord als getuige-dekundige bij de rechter-commissaris.

De arabist voelde zich niet op zijn gemak. De raadsheer probeerde hem ervan te overtuigen dat de rechtszaak tegen Wilders terecht was. Dat lukte niet. Volgens Jansen was sprake van 'een heksenproces' en 'Sovjet-toestanden'.

Zijn vrienden van de eetclub Vertigo dachten eerst aan Jansens typische 'ironische überstatements'. Maar Jansen was bloedserieus. Hij werd een kleurrijke pion in het Wildersproces. Samen met Wilders' raadsheer Bram Moszkowicz probeerde hij de 'intimidatie' tijdens het beruchte etentje uit te spelen in de rechtszaal.

Zijn ironie was inmiddels verbleekt. Die was uit hem weggesijpeld sinds de moord op Theo van Gogh in november 2004. De gruweldaad van moslimextremist Mohammed B., die had geprobeerd Van Gogh de hals door te snijden, had Jansen veranderd. Voor de moord was hij net zo 'politiek correct' als zijn Nederlandse collega's. Die hebben collectief last van een 'tunnelvisie', zei hij geregeld in interviews. Ze waren ook constant bezig hun moslimvrienden naar de mond praten. Ze hadden overmatige eerbied voor de islam, waarin hij veel kwaad ontwaarde.

Jansen, die Arabisch en Semitische talen studeerde in Amsterdam, Leiden en Cairo, speelde de rol van nar in arabistenland met verve. Hij had een scherpe tong en pen en ging geen confrontatie uit de weg. Met de radicale prediker Abdul-Jabbar van de Ven raakte hij in een pittige e-mailwisseling terecht, die werd gebundeld in het boek Bombrieven.

Jansen kon niet uitstaan dat Van de Ven, die op 14-jarige leeftijd was bekeerd tot de islam, niet begreep dat hij op een ander geloof kon overstappen doordat hij in een christelijke maatschappij is opgegroeid. 'Elke andere maatschappij zou je een schop onder de kont hebben gegeven', fulmineerde hij in een twistgesprek dat door de Volkskrant was opgezet. Van der Vens ondankbaarheid vond Jansen een menselijk tekort. Zelf bekeerde hij zich op latere leeftijd tot het katholicisme.

Eind 2012 won hij op de Avond van de Polemiek 'het Scalpel', de prijs voor de beste polemist van het jaar. Hij had in zijn rede collega-arabist Petra Stienen, volgens Jansen 'een politiek-correct goedmens', op de hak genomen. Zij was in zijn ogen naïef. Had 'het beeld geschapen dat de Arabische Lente een bevrijdingsfestival is, in plaats van een bewust gecreëerde chaos, die zal uitlopen op een reeks van staatsgrepen door shariafundamentalisten en beroepsmoslims'. De moord op Van Gogh had Jansen in contact gebracht met Wilders. Hij speelde, op de achtergrond, ook een rol bij de totstandkoming van Wilders' anti-islam film Fitna. In 2014 kwam hij voor PVV in het Europees Parlement. Daar lag zijn hart duidelijk niet. Hij heeft in zijn eerste jaar één keer iets meer dan een minuut gesproken over ontwikkelingssamenwerking.

Behalve polemische geschriften schreef Jansen 17 boeken over de islam, die zijn verschenen bij Nederlandse, Duitse en Amerikaanse uitgevers. Hij doceerde aan de universiteiten van Leiden, Groningen en Utrecht. Hij werkte in Egypte als directeur van het Nederlands Instituut, zat in de Adviesraad voor Ontwikkelingssamenwerking en was actief voor het Rode Kruis. Zondag werd hij getroffen door een herseninfarct. Dinsdagmorgen overleed hij op 72-jarige leeftijd. Hij had veel tegenstanders, maar misschien zullen ze deze kleurrijke figuur toch een beetje gaan missen.