Peer Gynt in een doos op het hoofd van de acteur: het Grand Theatre in Groningen organiseert theater to-go

‘Is dit een vrijgezellenfeestje ofzo?’ Raymond Muller, acteur bij het Friese theatercollectief Illustere Figuren heeft die vraag veelvuldig gehoord, terwijl hij met een minitheatertje op zijn hoofd op de Grote Markt in Groningen liep. Niet zo gek eigenlijk, want wanneer zie je in deze tijd nu iemand met een theater op zijn hoofd?

Sinds drie weken dus, want het Grand Theatre in Groningen was te lang dicht, vond programmeur Judith Blankenberg. Daarom bedacht ze een nieuw, coronaproof concept: Theater-to-go. Net zoals je in een winkel op afspraak een bestelling kunt ophalen, kun je t/m 19 juni elke zaterdag bij het Grand Theatre een voorstelling boeken. Vier theatergroepen maken korte producties, die voorlopig allemaal een-op-een (dus één acteur en één toeschouwer) en in de buitenlucht worden gespeeld.

Met de acteur op pad

‘Dat click & collect-systeem van winkels bracht mij op dit idee’, zegt Blankenberg. ‘Mensen kunnen naar ons theater komen, kiezen een tijdstip en gaan dan met de acteur op pad. Ik heb een aantal theatergroepen die wij goed kennen of hier hebben gewerkt, gevraagd met plannen te komen. Dat leverde fijne reacties op: we kregen vijftien aanmeldingen en daarvan heb ik er vier gekozen. Heel verschillend allemaal, maar dat maakt het juist spannend.’

Dat de Theater-to-go producties nogal anders zijn, klopt. Althans de drie die daar onlangs te zien waren: twee van Illustere Figuren en eentje van Teddy’s Last Ride. Illustere Figuren, dat sinds januari door de provincie Friesland structureel wordt gesubsidieerd, koos teksten uit klassieke toneelstukken van Ibsen, Tsjechov en Shakespeare en gaf daar subtiel een eigen draai aan.

Nieuwsgierig meldde de verslaggever zich bij het Grand Theatre en vandaar nam een Illustere Figuur hem mee naar het Martinikerkhof, een groene oase achter de Martinitoren. Hij had zijn hoofd inderdaad verstopt in een grote vierkante doos, met een rood toneelgordijntje ervoor. De wandeling was voor de acteur niet zonder gevaar, want hij zag bijna niets.

Lelijk virus

‘Ja, dit concept betekent ook dat ik nogal veel dode hoeken heb, en dat is knap lastig bij het oversteken.’ Eenmaal veilig bij de toren trok hij het gordijntje van zijn hoofdtheater open en begon te spelen. Een monoloog uit Peer Gynt (1867) van Henrik Ibsen, waarin de aan te veel fantasie lijdende avonturier Peer zijn moeder op haar doodsbed bezoekt.

In deze tikkeltje aangepaste versie heeft die moeder een lelijk virus opgelopen en hoest en kucht ze dat het een aard heeft. Acteur Tim Verbeek speelt niet alleen Peer, maar ook zijn moeder, in de vorm van een vingerpoppetje. Hij ontstijgt de poppenkastsfeer door een gloedvolle en troostrijke sterfscène. In deze monoloog klinkt de dood in alles als een echo door.

Raymond Muller, die andere Illustere Figuur, heeft zich op Tsjechov gestort en destilleerde drie monologen uit Oom Wanja en Drie zusters, die hij vervolgens aan elkaar reeg. Zijn tekst gaat over de vernietiging van de aarde, en het kappen van bomen dient hier als metafoor voor hoe de mens niet alleen de natuur maar ook zichzelf kapotmaakt. Tsjechov bleek in zijn stukken over een vooruitziende blik te beschikken – deze tekst klinkt in ieder geval hoogst actueel. De acteur voegt er nog een persoonlijke noot aan toe als hij vertelt over zijn eigen doodsangst. Maar hij is ook hoopvol: uit zijn moleculen zal misschien ooit een nieuwe boom groeien.

De derde voorstelling van theater-to-go begint met een telefoontje in de foyer van het Grand Theatre: ene Viviana belt en vraagt of ze mij een nogal persoonlijk verhaal mag vertellen, namelijk hoe zij toen ze 16 was hoorde dat er zoiets als een g-spot bestond en dat je door die te stimuleren een volledig orgasme kon krijgen.

Of ik daar meer van wilde weten? Tja, wat zeg je dan?

Heftige performance

Kom maar op, tenslotte ben ik niet voor niets hiernaartoe gekomen. Via die telefoon leidt ze me naar een binnenplaatsje om de hoek bij King Döner 050. Daar sta ik dan ineens oog in oog met Viviana Fabiano, die in een heftige performance op koude stoeptegels een confronterende verbeelding geeft van haar ervaringen destijds, op zoek naar het ultieme orgasme. Ontregelend theater – dat is de kortste omschrijving voor haar ontboezemingen.

Blankenberg: ‘Laatst zaten we helemaal vol, de acteurs hebben zelfs de pauze overgeslagen om door te kunnen spelen. Je trekt hier natuurlijk geen hordes publiek mee, maar de theatermakers zijn weer aan het werk en het publiek kan weer eens een voorstelling zien.’