Ook in Licorice Pizza tracht regisseur Anderson weer iets van de Amerikaanse ziel bloot te leggen ★★★★☆

Een waterbed dat – moedwillig – onjuist wordt geïnstalleerd: tot zover de suspense in Licorice Pizza, de nieuwe en negende speelfilm van regisseur Paul Thomas Anderson. Maar de Amerikaanse cineast benut dat flardje ten volle, in een krankzinnige en verder niet al te zeer met de plot (welke plot?) verbonden scène: hoe de hoofdpersonages Gary en Alana, tijdelijk werkzaam als waterbedverkopers, wraak nemen op een agressieve cliënt, de zich een seksgod wanende filmbons en Barbra Streisand-geliefde Jon Peters. Ook de oliecrisis van 1973 zit erin verwerkt: de benzineschaarste stokt én stuwt de actie.

Het is een meesterstuk, die scène. Alsof topkok Anderson het keukenkastje heeft opengetrokken en iets heerlijk luchtigs bereidt met toevallig beschikbare ingrediënten – en dat hoeft niet altijd een bijbelse kikkerregen te zijn, zoals in Magnolia. En het is slechts een bijfiguur, deze door Bradley Cooper geacteerde Jon Peters (de echte Peters leeft nog en gaf zijn zegen aan de film). Zoals er wel meer rondlopen in Licorice Pizza, dat overeenkomsten kent met Tarantino’s Once Upon a Time in... Hollywood: al die hevig door roem aangetaste filmsterren, die enkel begaan zijn met hun eigen mythe. Ook Sean Penn speelt er eentje, als de op William Holden gebaseerde filmster Jack, die in kennelijke staat zijn eigen filmstunts naspeelt.

De titel Licorice Pizza stamt van een lang geleden opgedoekte keten van platenwinkels en heeft hier geen directe betekenis, behalve dat Anderson de naam goed vond passen bij de sfeer van de tijd en plaats. De jaren zeventig dus, in San Fernando Valley, de aan Los Angeles gegroeide megavoorstad waar Anderson zelf is opgegroeid en waar veel, maar niet alles, zoveel gewoner is dan in de nabijgelegen sterrenmekka’s.

Daar, onder het door de camera op exacte wijze juist en korrelig nagebootste jarenzeventiglicht, begint de vriendschap tussen Gary Valentine (Cooper Hoffman) en Alana Lane (Alana Haim): hij is een puisterige 15-jarige scholier, zij een tien jaar oudere assistent van de schoolfotograaf. Gary weet meteen: dit wordt mijn vrouw. Alana ziet dat anders, maar raakt wel geïntrigeerd door de vroeg volwassen knul, die werkt als (voormalig) kindsterretje en entrepreneur. Samen gaan ze in diverse zaken: om te beginnen die waterbedden.

Ook dat is vertrouwd gebied voor Anderson, die in zijn oeuvre iets van de Amerikaanse ziel tracht bloot te leggen, een ziel waarin het showman- en ondernemerschap zich graag verenigen, of er nou in olie (There Will Be Blood), porno (Boogie Nights) of religie (The Master) wordt gehandeld. De cineast idealiseert de jaren zeventig niet: Gary en Alana lopen aan tegen politie-agressie, racisme en grensoverschrijdend seksueel gedrag.

De beide hoofdrolspelers van Licorice Pizza, die innemend en vrij van maniertjes acteren, zijn debutanten: ongerepte, niet-standaard-Hollywoodgezichten. Cooper Hoffman is de zoon van acteerreus Philip Seymour Hoffman. Alana Haim is bekend van de zussenband Haim (ook die zussen spelen in de film). Zij is het die Andersons meanderende komedie naar zich toetrekt: zowel cynischer als idealistischer dan de zakelijke opportunist Gary, lijkt de film-Alana ook het meest zoekende naar haar plek in dit Amerika.